گوهرهای اشتغال آفرین «خور» خراسان جنوبی

خبرگزاری فارس- خراسان جنوبی؛  برقش در بیابان و آن هنگام که درپی گوسفندان در صحرا بود چشم او را گرفت به هیچ وجه هم فکر نمی کرد که این سنگ های رنگارنگ و زیبا که توجهش را به خود جلب کرده گوهر ناب است که خیلی ها در پی آنند تا منبع و محل آن را بدانند.

شاید به همین دلیل هم بود که وقتی تعدادی کارشناس از خارج استان  به روستا آمدند و سراغ این سنگ ها را گرفتند محلی که آن ها را یافته بود لو نداد. وقتی قدر آنچه را که فقط برای زیبایی و قشنگی از بیابان جمع آوری می کرد و گوشه ای از خانه آن را می انداخت دریافت، خودش به دنبال آموختن فوت و فنش رفت و شد استاد گوهر تراشی، آن هم عقیق های رنگارنگ در روستای «خور» خوسف.

تشعشع و درخشش این عقیق های رنگی از روزنه های کارگاه کوچکش به بیرون که می تراوید سبب شد تا همه اهالی روستا که مالدار و عشایر بودند  وقتی در بیابان و صحرا در پی دام ها برای چرا بودند برای جمع آوری آن از دل خاک های تیره و سیاه بیابان اقدام کنند طوری که در حال حاضر در هر خانه ای از اهالی خور را بزنی به طور حتم با کیسه هایی از عقیق های رنگارنگ که در گوشه و کنار این خانه ها جا خوش کرده مواجه می شوی.

حالا دیگر تنها «حسین خرمی» نیست که گوهرها و گنج های رها شده در بیابان های خور را می شناسد بلکه همه اهالی روستا در این زمینه کارشناس زبده اند و هر کدام هم با جمع آوری سنگ های عقیق آن هم به صورت فله ای صاحب سرمایه ای هستند و با آموزش های لازم این روستا به کارگاه فراوری سنگ های عقیق مبدل شده است.

خانواده کارآفرین

تنها «حسین خرمی» این کارآفرین نمونه نیست که استاد هنر گوهر تراشی سنگ های رنگارنگ عقیق در خانه است بعد از این که او فوت وفن لازم را فرا گرفت به همسر و پسر بزرگش  هم این هنر را آموخت و در حال حاضر خانواده او کارآفرینند و از دسترنج خویش بدون این که منت کسی را بکشند نان می خورند.

از او می پرسم سررشته آشنایی با این سنگ ها به کجا برمی گردد؟ پاسخش این است که چون عشایر و مالدار هستیم در بیابان رفت و آمد زیادی داریم. در زمان  رفت و آمد به بیابان بود که یک نوع سنگ را دیدم که به نظرم جذاب و جالب آمد بنابراین تعدادی از آن ها را جمع آوری کرده و به خانه آوردم.

مدتی گذشت که چند نفر به روستا آمدند و به دنبال سنگ می گشتند ابتدا  به پرس وجوی آن ها توجه نکردم اما بعد یادم آمد چند تکه سنگ زیبا دارم و به آنها گفتم اگر شما سنگ ها را می شناسید تا نشانتان دهم. وقتی  سنگ ها را به آن ها نشان دادم گفتند: خیلی عالی است.

خوشحال شدم و گفتم نکند جواهر یا در است که گفتند نه، سنگش عقیق است آن هم  با رنگ های مختلف. این افراد  مکان و محلی که سنگ ها را از آنجا پیدا کرده بودم از من جویا شدند که مکان و موقعیت دقیقش را با وجود این که می دانستم نگفتم. 

همین مسئله سرآغازی شد تا دیگر مالداری را که به دلیل قهر طبیعت چندان درآمدی نداشت کنار گذاشته و هنر گوهر تراشی شود منبع درآمدم.

وی دستگاه مخصوصش را خرید و شروع کرد به کار، بعد هم به دلیل این که بیشتر با فوت و فن این هنر آشنا شود برای بازدید به کارگاه های موفق گوهر تراشی در مشهد، نیشابور و تهران رفت.

در حال حاضر هم انواع سنگ هایی که در کارگاهش وجود دارد را برش می دهد که بیشتر به عنوان نگین یا پلاک از آن استفاده می شود.

مخالف با خام فروشی

وی که بیش از یک دهه است کارش را به صورت حرفه ای شروع کرده با خام فروشی مخالف است به همین دلیل به طورحتم سنگ های راف یا خامی را که در اختیار دارد به اشکال مختلف درآورده و روانه بازار می کند و خریداران خاص خودش را در همه اقصی نقاط ایران و حتی جهان دارد.

آن طور که این کارآفرین گفت: بیشتر مسئولان به ویژه مسوولان شهرستان خوسف برای دیدن کارگاه او به خور آمده اند اما حمایت اصلی در این زمینه را کمیته امداد امام خمینی(ره) داشته است طوری که با حمایت و کمک این نهاد توانسته در دوره های مختلف آموزشی در دیگر نقاط کشور شرکت کند.

حمایتی که کمیته امداد امام خمینی(ره) از این کارآفرین نمونه کرده سبب شده تا او هم به ۱۸ نفر از اهالی خور که زیر پوشش این نهاد بودند آموزش های لازم را بدهد و هرکدام از آن ها یک کارآفرین شوند.

بعلاوه میراث فرهنگی هم  از وی حمایت و پشتیبانی کرد طوری که او را برای دریافت وام کارآفرینی به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی کرده است و اکنون یک مربی کارآفرین نیز به حساب می آید.

به نظر خرمی چون در این سال خشکی ها دیگر مالداری رونق گذشته را ندارد بهترین شغل برای روستاییان شاید همین مشاغل خانگی باشد زیرا اگر فردی مکان سنگ های مورد نظر را در اختیار داشته باشد با یک میلیون تومان می تواند شغل گوهر تراشی را برای خود دست و پا کند اما اگر فردی بخواهد کارگاه، دستگاه، ابزار آلات و مواد خام مورد نیاز را هم تهیه کند با ۵ تا ۱۰  میلیون تومان برای راه اندازی این حرفه نیاز دارد.

او که بیش از یک دهه است کارش را به صورت رسمی شروع کرده همه مردم منطقه که شامل سه پارچه آبادی و بیش از ۶۰۰ خانوار است را با نمونه سنگ های واقعی یا همان راف آشنا کرده تا وقتی که به بیابان های خور رفته و زحمت جمع آوری سنگ ها را می کشند این زحمت بیهوده نباشد طوری که در حال حاضر تمام اهالی این سه پارچه آبادی تاجر سنگ های عقیق رنگی بوده و از این راه روزگار می گذرانند و درآمد آن ها هم تا حدودی خوب است.

 تا کنون گردشگرانی از اروپا و یک تور گردشگری هم از چند کشور جهان آمدند و از هنر آن ها دیدن کردند.
به علاوه میراث فرهنگی هم مستندی از کار آن ها تهیه کرده و برای کشورهای اروپایی فرستاده است.

آن طور  که علی صالحی، مسئول میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی خوسف هم گفت: باید گفت در هر خانواده از روستای خور حداقل یک نفر در امر جمع آوری، تراش سنگ، بازاریابی و فروش آن فعالیت دارد.

وی افزود: تولیدات این روستا علاوه در خراسان جنوبی با شرکت هنرمندان صنایع دستی روستا در نمایشگاه‌های بین المللی کشوری و فضای مجازی به فروش می‌رسد و تا حدودی همه نقاط کشور از محصولات سنگ خور بهره مند می‌شوند.

وی گفت: حتی باقی مانده‌ای سنگ‌هایی که قابلیت تراش ندارد در دکوراسیون منزل و در قالب جای گذاری در لوازم خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سخن پایانی: سنگ‌های عقیق منطقه خور بیشتر از نوع عقیق کاملین قرمز، سبز خزه ای، اونیکس مشکی و سارد است؛ و تنوع سنگ عقیق خراسان جنوبی از نظر رنگ در کشور بی نظیر است. 

 ۶۰۰ هنرمند در بخش تراش سنگ‌های قیمتی در خراسان جنوبی مشغول به فعالیت هستند که عقیق، جاسپر، سیترین، اوپال، انواع ژئود‌ها و همچنین آندالوزیت، گارنت، تورمالین و یاقوت‌ها از انواع سنگ‌های تزئینی استان است که عمده تولیدات نگین و زیوآلات هنرمندان خراسان جنوبی از سنگ عقیق و انواع آن به خصوص عقیق شجر است.

«خور» یکی از روستاهای توابع شهرستان خوسف است که دو روستای نوغاب و سروباد جزو آن هستند و در ۸۵ کیلومتر مرکز خراسان جنوبی قرار دارد. 

پایان پیام/۶۹۰۷۵