علت ابتلا به دیابت و راه‌های پیشگیری از آن چیست؟

جمشید بیرانوند کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیرواگیردار دانشگاه علوم پزشکی لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به اینکه دیابت یک بیماری مزمن است و زمانی رخ می‌دهد که لوزالمعده انسولین کافی تولید نمی‌کند یا بدن به طور موثر از انسولین تولید شده نمی‌تواند استفاده کند، اظهار کرد: انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می‌کند، افزایش قند خون شایع ترین علامت دیابت کنترل نشده است و در طول زمان منجر به آسیب‌های جدی به بسیاری از دستگاه‌های بدن ، به ویژه اعصاب و عروق خونی می‌شود.

وی بیان کرد: در سراسر جهان در سال ۲۰۱۴ حدود ۹ درصد از افراد ۱۸ سال و بالاتر دیابت داشتند، در سال ۲۰۱۲ دیابت علت مستقیم یک و نیم درصد میلیون مرگ بود.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیر واگیردار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان گفت: بیش از ۸ درصد از مرگ‌ها به دلیل دیابت در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ می‌دهد.

بیرانوند بیان کرد: ۱۶ هزار و ۷۳۵ زن و ۳۲ هزار و ۴۲۵ مرد در گروه سنی بالای ۳۰ سال تا پایان سه ماهه اول ۱۴۰۲ تحت پوشش و مراقبت‌های بهداشتی استان قرار دارند.

وی با اشاره به اینکه دیابت نوع ۱ (وابسته به انسولین یا دیابت دوران کودکی) با تولید انسولین ناکافی در بدن مشخص می‌شود و کنترل آن با تزریق روزانه انسولین امکان‌پذیر است، عنوان کرد: علت دیابت نوع یک شناخته شده نیست و در حال حاضر نمی‌توان از آن پیشگیری کرد.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان بیان کرد: دفع بیش از حد ادرار( پر ادراری)، تشنگی (پرنوشی)، گرسنگی دائمی (پرخوری)، کاهش وزن، تغییرات بینایی و خستگی از علائم دیابت نوع یک است که ممکن است به طور ناگهانی رخ دهد.

بیرانوند گفت: دیابت نوع ۲ غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگسال حاصل از استفاده غیر موثر بدن از انسولین است، دیابت نوع ۲ شامل ۹۰ درصد از مبتلایان به دیابت در سراسر جهان می‌شود و تا حد زیادی نتیجه اضافه وزن و چاقی و عدم فعالیت بدنی است.

وی با اشاره به اینکه علائم شبیه دیابت نوع یک هست، اما اغلب خفیف‌تر و کم رنگ‌تر، افزود: در نتیجه این بیماری ممکن است چند سال پس از شروع تشخیص داده شود، زمانی که عوارض به وجود آمده است. تا همین اواخر این نوع از دیابت تنها در بزرگسالان دیده می‌شد اما در حال حاضر نیز در کودکان اتفاق می‌افتد.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان به دیابت بارداری نیز اشاره کرد و گفت: دیابت حاملگی، هایپرگلیسمی است با مقدار قند خون بالاتر از حد نرمال اما پایین‌تر از مقدار تشخیص دیابت و در دوران بارداری اتفاق می‌افتد. 

بیرانوند بیان کرد: زنان مبتلا به دیابت حاملگی در معرض خطر عوارض در دوران بارداری و زایمان هستند. زنان مبتلا به دیابت بارداری در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در سال‌های بعد هستند، تشخیص دیابت حاملگی معمولاً از طریق غربالگری دوران بارداری امکان‌پذیر است.

 وی خاطرنشان کرد: با گذشت زمان، دیابت می‌تواند به قلب ، عروق خونی، چشم،کلیه و اعصاب آسیب برساند، همچنین دیابت خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

به گفته کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان در یک مطالعه مشخص شد ۵۰ درصد از افراد مبتلا به دیابت به علت بیماری‌های قلبی عروقی می‌میرند.

بیرانوند با اشاره به اینکه همراه با کاهش جریان خون و آسیب‌های عصبی در پا احتمال زخم پای دیابتی، عفونت و نیاز احتمالی برای قطع اندام افزایش می‌دهد، عنوان کرد: یکی از عوارض دیابت می‌تواند کوری باشد که به دلیل آسیب طولانی مدت به عروق خون کوچک در شبکیه چشم رخ می‌دهد، یک درصد از کوری جهانی را می‌توان به دیابت نسبت داد،دیابت از علل اصلی نارسایی کلیه است.

وی خاطرنشان کرد: خطر کلی مرگ در میان افراد مبتلا به دیابت حداقل دو برابر خطر ابتلا به همسالان خود بدون دیابت است.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه ثابت شده است که تغییرات ساده در سبک زندگی در جلوگیری یا به تاخیر انداختن شروع دیابت نوع ۲ موثر است، افزود: برای کمک به جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲ و عوارض آن مردم باید موارد زیر را رعایت کنند.

بیرانوند با اشاره به اینکه دستیابی به وزن نرمال بدن و حفظ آن، افزایش میزان فعالیت بدنی از جمله مواردی است که از مبتلا شدن به دیابت جلوگیری می‌کند، گفت: حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط به طور منظم حداقل ۵ روز در هفته باید انجام شود، فعالیت بدنی بیشتر برای کنترل وزن لازم است.

وی عنوان کرد: پیروی از یک رژیم غذایی سالم شامل ۳ تا ۵ وعده میوه و سبزی در روز و کاهش مصرف قند و چربی، اجتناب از مصرف دخانیات نیز موثر است، سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر دار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بیان اینکه تشخیص زود هنگام می‌تواند از طریق آزمایش خون، که نسبتاً ارزان است انجام شود، خاطر نشان کرد: درمان دیابت شامل پایین آوردن قند خون و کنترل عوامل شناخته شده است که به عروق خونی آسیب می‌رسانند، ترک مصرف دخانیات برای جلوگیری از عوارض نیز مهم است.

به گفته بیرانوند مداخلات امکان پذیری که باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های افراد دیابتی می‌شوند، شامل کنترل قند خون، کنترل فشار خون، مراقبت از پا، کنترل چربی خون و غربالگری برای نشانه‌های اولیه بیماری‌های کلیوی مرتبط با دیابت است.

وی تاکید کرد: این اقدامات باید توسط یک رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم، حفظ وزن طبیعی بدن و اجتناب از مصرف دخانیات پشتیبانی و حمایت شود.

پایان پیام/