استقبال مردم از عرضه خودرو در سامانه یکپارچه و کمترین رضایت از ‌فروش خودرو در بورس‌

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، به دنبال نابسامانی‌هایی که در حوزه تولید و عرضه خودرو وجود داشت، رئیس‌جمهور در اسفند‌ 1400 دستورالعمل 8 ماده ای را برای ساماندهی تولید و عرضه خودرو صادر کرد و پس از آن نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت بلافاصله اقداماتی را در راستای بهبود وضعیت تولید و عرضه خودرو آغاز کرد. 

از جمله اقدامات وزارت صمت، اجرای طرح عرضه خودرو از طریق یک سامانه متمرکز بود که بعدها با عنوان «سامانه یکپارچه عرضه خودرو» معرفی و شناخته شد. 

بر این اساس در مورخ 17 اردیبهشت 1401 در نامه ای که به امضای عبدالله توکلی، سرپرست دفتر صنایع خودرو، رسیده بود ‌خطاب به مدیران‌ شرکت‌های خودروسازی کشور ذکر شد‌: «‌پیرو اجرای بند 5 دستورات ابلاغی ریاست جمهوری (موضوع نامه شماره 161869 مورخ 1400.12.15) در خصوص نحوه عرضه خودرو به منظور ایجاد شفافیت و افزایش رضایتمندی مردم و همچنین دستور وزیر صنعت،‌ معدن و تجارت جهت ایجاد سامانه یکپارچه فروش خودرو (نامه شماره 60.47296 مورخ 1401.2.12 ) ترتیبی اتخاذ شود تا  عرضه خودرو صرفا از طریق سامانه متمرکز که متعاقبا توسط وزارت صمت معرفی می شود انجام شود و هرگونه عرضه از طرق دیگر فورا متوقف شود».

* اشکالات شیوه عرضه خودرو از طریق خودروسازان/‌ عدم رضایت مردم از مدل عرضه خودرو به روش قرعه‌کشی

خودروهای تولید داخل قبل از سال 1401 توسط خودروسازان و از طریق قرعه‌کشی عرضه می‌شد به این ترتیب که خودروسازان در هر دوره عرضه، چند خودرو و ظرفیتشان را اعلام می‌کردند و برای آن تعداد محدود خودرو، میلیون ها متقاضی ثبت نام می‌کردند و در نهایت هم با انجام قرعه‌کشیِ نه‌چندان شفاف، برندگان مشخص می‌شدند و به تعداد محدودی از جمعیت متقاضی خودرو تعلق می‌گرفت. در مجموع این شیوه از نظر مردم اصلا رضایت بخش نبود تا اینکه براساس نامه مذکور وزارت صمت مقرر کرد تا عرضه خودرو از طریق یک سامانه متمرکز انجام شود.

فرآیند‌ عرضه در شیوه قرعه‌کشی به این روش بود که در هر دوره عرضه از طریق سامانه، همه   خودروسازان ظرفیت تولید و عرضه خود را به وزارت صمت اعلام می کردند و از طرفی متقاضیان خرید خودروها نیز در سامانه مذکور ثبت نام می‌کردند و پس از طی فرآیندهای لازم، قرعه کشی انجام می شد و لذا به عده ای که در قرعه کشی برنده شده بودند خودرو می رسید و سایر افراد هم باید در انتظار دوره های بعدی ثبت نام می مانند. 

اما این شیوه هم چندان رضایت بخش نبود زیرا به هر حال در هر دوره خودروسازان با ظرفیت محدودی در طرح شرکت می کردند و در مقابل متقاضیان بسیاری در سامانه برای خودرو ثبت نام می‌کردند و در نهایت نیز اسامی چند هزار نفر در مقابل میلیون ها ثبت نام کنند به عنوان برنده اعلام می شد. 

اما در ادامه با بهبود وضعیت تولید خودرو،  وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت قول داد که تا پایان سال 1401 قرعه‌کشی خودرو حذف خواهد شد. 

* عرضه خودرو به شیوه نوبت دهی و آثار مثبت آن

به دنبال‌ وعده وزیر وقت صمت (فاطمی‌ امین) برای حذف قرعه‌کشی و پس از چند مرحله عرضه خودرو از طریق سامانه یکپارچه به شیوه قرعه‌کشی، وزارت صمت عرضه خودرو در سامانه یکپارچه  را از شیوه قرعه‌کشی به شیوه نوبت‌دهی تغییر داد. 

براین اساس که در هر دوره عرضه خودرو از طریق سامانه یکپارچه،‌ متقاضیان در فرصت مشخص در سامانه ثبت نام می‌کنند و پس از طی فرآیندهای لازم برای متقاضیان، نوبت‌دهی برای تحویل خودرو تعیین شود.  

در این شیوه که اولین دوره آن در اسفند ماه 1401 و دومین دوره آن نیز اردیبهشت 1402 برگزار شد، هیچ محدودیتی برای عرضه خودرو وجود نداشت یعنی به همه متقاضیان براساس نوبتی که خودروساز مشخص کرده بود خودرو تعلق گرفت، البته در نوبت دوم عرضه سامانه یکپارچه (اردیبهشت 1402)، ‌به تعدادی از متقاضیان که به گفته وزارت صمت حدود 3 درصد هستند، خودرو تعلق نگرفت در این راستا مقرر شده است شهریور امسال سامانه برای این دسته از افراد باز شود، تا مجددا نسبت به انتخاب گزینه‌‌های موجود اقدام کنند و خودرو به آنها تعلق گیرد.

‌به هر حال با توجه به اینکه برخی خودروها تقاضای بیشتری داشتند نوبت تحویل تعدادی از خودروها به سال 1403 موکول شده است و یا در مواردی خودروسازان از متقاضیان خواستند که نوع خودروی خود را از خودروی پرتقاضا به خودروهایی که تقاضای کمتری دارد تغییر دهند. 

در مجموع این شیوه عرضه خودرو آثار مثبتی داشته به این ترتیب که خودرو به همه متقاضیانی که در سامانه ثبت نام کرده‌اند می رسد اما ممکن است برخی امسال و برخی سال آینده خودرو مورد نظرشان را تحویل بگیرند، از طرفی عرضه خودرو به این شیوه نیز بازار خودرو را تا حدود قابل توجهی متأثر ساخت و نه تنها افزایش قیمتی در این بازار مشاهده نمی شود بلکه در اغلب موارد روند قیمت خودروها کاهشی بوده است. 

حال براساس نظرسنجی که در «سامانه عرضه یکپارچه خودرو» توسط وزارت صمت صورت گرفته است، اغلب متقاضیان خرید خودرو از شیوه عرضه خودرو در سامانه رضایت دارند.

در نظر سنجی «سامانه عرضه یکپارچه خودرو» با طرح 18 سوال از مشتریان خواسته شده است که به گزینه‌های «‌عرضه خودرو از طریق سامانه« عرضه از طریق قرعه‌کشی»، «عرضه خودرو در بورس» و همچنین گزینه «هیچکدام» رأی دهند، نتایج نشان می‌دهد درصد بالایی از متقاضیان از شیوه عرضه خودرو در سامانه یکپارچه نسبت به روش‌های دیگر عرضه، رضایت بیشتری دارند.

‌کنترل قیمت خودرو، موعد تحویل، شفافیت در علت‌های عدم احراز، شیوه‌های پشتیبانی و رفع مشکلات عدم احراز، شفافیت آمار و گزارشات عرضه خودرو، دسترسی مشتری واقعی به خودرو، توزیع عادلانه خودرو، تنوع در انتخاب خودرو، سرعت و کیفیت سامانه، یکپارچگی عرضه تا تحویل خودرو، سهولت در سفارش‌گذاری خودرو، سهولت در فرآیند ثبت نام، مدیریت سفارش، اطلاع‌رسانی عرضه و فروش خودرو، تنوع در انواع خودرو، کیفیت پاسخگویی جهت پشتیبانی، تضمین ملی جهت ثبت، برخی از 18 سوالی بوده که در این نظرسنجی از مشتریان پرسیده شده است.

در مورد کنترل قیمت خودرو بر اساس جدول زیر 14 هزار و 484 نفر از شرکت کنندگان در نظرسنجی به سامانه یکپارچه رأی داده‌اند‌ و هزار و 514 نفر نیز بر این عقیده بوده اند که در شیوه قرعه‌کشی کنترل قیمت خودرو بهتر بوده است. 

همچنین 616 نفر از شرکت کنندگان در این نظرسنجی بر این عقیده بوده اند که کنترل قیمت خودرو از طریق عرضه خودرو در بورس کالا بهتر بوده است و 8 هزار و 927 نظر نیز هیچکدام از این گزینه ها را در کنترل قیمت خودرو موثر ندانسته‌اند. 

در نظرسنجی مذکور در پاسخ به سوالی درخصوص موعد تحویل خودرو 12 هزار و 836 نفر از موعد تحویل خودرو در روش عرضه خودرو در سامانه یکپارچه رضایت خود را اعلام کرده‌اند. 

در خصوص موعد تحویل از طریق قرعه‌کشی فقط 3 هزار و 365 نفر رضایت خود را اعلام کرده‌اند و در شیوه عرضه خودرو در بورس کالا نیز 978 نفر رضایت خود را از موعد تحویل اعلام کرده‌اند و 8 هزار و 362 نفر نیز هیچ رضایتی از روش‌های مذکور در خصوص موعد تحویل نداشته‌اند. 

‌یکی از سوالات مطرح شده در سامانه در خصوص شفافیت در علت‌های عدم احراز بوده است که در مورد این سوال 14 هزار و 552 نفر معتقد بوده‌اند که شفافیت در علت‌های عدم احراز از طریق عرضه خودرو در سامانه یکپارچه، کاملا مشخص است اما 2 هزار و 190 نفر نیز در شیوه قرعه کشی شفافیت در علت های عدم احراز را مناسبت تر دیده‌اند و 762 نفر نیز بر این اعتقاد بوده اند در روش عرضه خودرو در بورس کالا شفافیت در علت های عدم احراز بهتر است. 

 

در این نظرسنجی یکی از سوالات مهم مطرح شده دسترسی مشتری واقعی به خودرو بوده است که در پاسخ به این سوال 15 هزار و 419 نفر به گزینه‌ عرضه خودرو در سامانه یکپارچه رای داده‌اند مبنی بر اینکه‌ در این شیوه از عرضه، دسترسی مشتری واقعی به خودرو بهتر انجام می‌شود. 

در روش عرضه خودرو در بورس کالا فقط 773 نفر معتقدند بوده اند که دسترسی مشتری واقعی به خودرو بهتر است و هزار و 667 نفر اعلام کرده اند که دسترسی مشتری واقعی به خودرو در روش قرعه کشی بهتر بوده است، همچنین 7 هزار و 667 نفر گزینه هیچکدام را انتخاب کرده اند و براین اساس اعلام کرده اند که در هیچکدام از روش ها دسترسی مشتری واقعی به خودرو اتفاق نمی افتد. 

 در مجموع براساس نظرسنجی از 459‌ هزار و 598 نفر، تعداد 255 هزار نفر از عرضه خودرو در سامانه یکپارچه خودرو رضایت داشته‌اند، 42 هزار و 127 نظر شیوه عرضه خودرو از طریق قرعه‌کشی را مناسب دانسته‌اند، 149 هزار و 131 نفر‌ هیچکدام از شیوه‌های عرضه خودر را مناسب ندانسته‌اند و ‌کمترین رضایت مربوط به شیوه عرضه خودرو در بورس کالا بوده است که در نظرسنجی انجام شده 13 هزار و 340 نفر به این شیوه ‌رای داده‌اند.

پایان پیام/