مدیریت خشم به روش امام کاظم(ع)

به گزارش خبرگزاری فارس از مشهد، یکی از مشهورترین لقب های امام موسی بن جعفر(ع) «کاظم» است به معنی فردی که خشم خود را فرو می برد. دلیل ملقب شدن امام هفتم شیعیان به کاظم، این بود که خشم خود را کنترل و در برابر ستم‌های ظالمان صبر می‌کرد و کظم غیظ می‌نمود. در کتاب‌های اخلاقی نیز آمده است به کسی که بسیار خشم خود را کنترل کند، کاظم گفته می‌شود.

فروبردن خشم در خانواده و در جامعه اثرات شگفتی دارد. به گونه ای که بسیاری از آسیب های اجتماعی و اختلافات خانوادگی به عدم کنترل خشم توسط افراد جامعه برمی گردد. در این خصوص با یک روانشناس و یک کارشناس دینی گفت وگو کرده ایم.

خشم، یک هیجان طبیعی در وجود انسان

 

حمید صادقیان روانشناس و مشاور در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مشهد، اظهار کرد: در وهله اول باید گفت که خشم، یک هیجان طبیعی در وجود انسان است و بودن این امر در زیست آدم، نیاز است. اصل خشم، بد نیست و در جاهایی برای دفاع از حق خود به این حس نیاز داریم. اما این خشم را در مواقع مختلف باید بشناسیم و از آن به درستی استفاده کنیم. زمان هایی است که ما بی جا خشمگین می شویم و علاوه بر آن به شکل نادرستی این حس را بروز می دهیم. این نقاط از موارد آسیب زا در زندگی انسان است.

آسیب های خشم

وی در خصوص آسیب های خشم ادامه داد: اولین آسیب خشم به خود شخص است. افرادی که خیلی سریع عصبانی می شوند یعنی در کوتاه مدت چندین بار این اتفاق برایشان می افتد و خشم های نابجا دارند آسیب های جسمی فراوانی پیدا خواهند کرد. از جمله مشکلات قلبی، آسیب در سیستم گوارش. همچنین این آسیب ها به روح افراد نیز سرایت و در مسائل اعتقادی نیز افراد را دچار مشکل می کند.

قدرت تشخیص پایین، ویژگی افراد عصبانی

این روانشناس افزود: از پیامبر اسلام (ص) روایت داریم که «خشم، ایمان را فاسد می کند همچنان که سرکه، عسل را.» عصبانیت روی شناخت ما نیز تاثیرگذار است. افراد عصبانی معمولا قدرت تشخیص پایینی دارند. همین عدم تشخیص درست باعث می شود کارها را خراب تر کنند.

وی ادامه داد: یکی از پیامدهای عصبانیت در روابط و ارتباط میان افراد هویدا می شود. زن یا شوهری را فرض کنید که یکی از این ها پرخاشگر هستند. این پرخاشگری در رابطه شان تاثیر منفی خواهد گذاشت. وقتی فرد با تندی شروع به صحبت کردن می کند طرف مقابل هم احتمالا برمی گردد و با همین مدل پاسخ می دهد.

خشم، از بین برنده اولین نیاز عاطفی و اجتماعی

صادقیان تاکید کرد: خشم، فضای منزل را ناامن می کند. فرزندی که دو ساله است و صدای بلند پدر یا مادر و درگیری میان این دو را می بیند اولین نیاز عاطفی و اجتماعی یعنی امنیت را از دست می دهد. به همین شکل ترس و نگرانی در وجود بچه شکل می گیرد و چه بسا تا دراز مدت در وجود او این حس باقی بماند.

انتقال خشم به نسل های بعدی، حاصل فرزندان خانواده های نابسامان

 

وی خاطرنشان کرد: فرزندانی که در خانواده های نابسامان بزرگ می شوند، خشم را به نسل های بعد خود منتقل می کنند. این افراد، آمادگی اینکه درگیر بزهکاری اجتماعی شوند را در نسبت با بچه هایی که در محیطی آرام تر زیست می کنند دارا هستند. حتی برخی از فرزندانی که از منزل فرار می کنند و یا به شهری دیگر می روند که از خانه دور باشند نیز در اثر تنش ها و خشونت در خانواده است.

کنترل خشم، راهکار جلوگیری از آسیب های اجتماعی

حمید صادقیان ادامه داد: ما مواردی از ازدواج های نادرست در اثر وجود خشم و تنش در خانواده ها را داریم. یعنی دختری ازدواج می کند فقط برای اینکه از فضای پرتنش خانواده خود خارج شود. متاسفانه یکی از دلایل اقدام به قتل، وجود خشونت در جامعه است. اگر به صفحه حوادث نگاهی بیندازیم، می بینیم که ریشه بسیاری از آسیب ها خشم است که اگر در همان لحظه کنترل می شد جلوی بسیاری از قتل ها، ضرب و جرح ها و حتی طلاق ها گرفته می شد.

این مشاور افزود: در قرآن و روایات اهل بیت (ع) موارد زیادی برای فروبردن خشم وجود دارد که مضمون آن ها این است که هنگام خشم کار اشتباهی انجام ندهیم که اوضاع خراب تر شود. خشم، کلید هر شری است. کنترل خشم جلوی بسیاری از آسیب های اجتماعی را خواهد گرفت.

دوست داشتنی ترین جرعه نزد خدا فروبردن غضب است

در اداممه این گزارش هم مدیر گروه فقه بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی اظهار کرد: گاهی به هر دلیلی خشم و غضب در وجود انسان شعله ور می شود و حالت انزجار پدید می آید. کظم غیظ یعنی اینکه انسان بتواند این حالت خود را به شکلی محکم فرو ببرد و خویش را کنترل کند.

فروبردن خشم، ویژگی اهل بهشت

 

حجت الاسلام والمسلمین مهدی شریعتی تبار ادامه داد: قرآن کریم در توصیف کسانی که شایستگی بهشت را دارند می فرماید: «والکاظمین الغیظ و العافین عن الناس» یعنی خشم خود را فرو می برند و خطاهای دیگران را می‌بخشند.

وی افزود: در روایات داریم که هیچ جرعه ای در نزد خود را دوست داشتنی تر از جرعه غضبی که انسان آن را فرو ببرد نیست. امام کاظم (ع) در حدیثی دارند که منادی الهی ندا می دهد: کسانی که بر خدا اجری دارند بپاخیزند و کسانی قیام می کنند که اهل عفو، گذشت، سخاوت و کظم غیظ بوده اند.

شریعتی تبار تصریح کرد: در مورد امام کاظم(ع) موارد زیادی داشتیم که در برابر گستاخی دیگران، حضرت (ع) کظم غیظ می کردند و با همین عفو  و گذشت، فرد خاطی تربیت می شد. یکی از مشکلات اجتماعی ما و یکی از عواملی که به اختلافات و منازعات و مراجعات به دستگاه قضا منتهی می شود همین کنترل نکردن غیظ و خشم و غضب است.

مدیر گروه فقه بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی ادامه داد: خشم باید کنترل شود و اگر این اتفاق رخ داد بسیاری از مشکلات، قبل از این که به جاهای حساس تر برسد رفع خواهد شد. فروبردن خشم، خُلق ارزشمندی است. اینکه انسان با توجه به رضای خدا و اینکه این عمل چه اجری در درگاه باری تعالی دارد اقدام به کنترل عصبانیت و خشم خود بگیرد بسیار ارزنده است.

پایان پیام/