بازگشایی گذرگاه‌های تجاری خراسان جنوبی همچنان در حال پیگیری
خبرگزاری فارس- خراسان جنوبی؛ هاجر فرخ نژاد، خراسان جنوبی با دارا بودن چهار گذرگاه تجاری با کشور همسایه افغانستان یکی از گلوگاه های تجاری بین المللی ایران به حساب می آید. هر چند از سال ۹۳ با انسداد یک طرفه سه معبر مرزی یزدان زیرکوه، گلورده درمیان و دوکوهه نهبندان همه مبادلات تجاری معطوف به تنها گذرگاه مرزی فعال و مورد قبول کشور افغانستان یعنی ماهیرود سربیشه شد و بار تجاری سه معبر تعلیق شده خراسان جنوبی نیز بر دوش این دروازه تجاری بین اللملی استان گذاشته شد.
در این میان تجار و بازرگانان نیز مجبور شدند برای داد و ستد های خویش تنها معبر تجاری مرزی را برگزینند و دراین بین از همه بیشتر مرزنشینان دو سوی این معبرهای تجاری متضرر شدند و معیشت و اشتغال آنان به مخاطره افتاد به طوری بسیاری از آن ها مجبور به مهاجرت و ترک این نقاط شدند.
دیپلماسی های مرزی
بعد از این اتفاق که به صورت یک طرفه از طرف کشور همسایه افتاد مسوولان و مقامات محلی و کشوری در قالب دیپلماسی فعال سازی دوباره مرزهای تعلیق شده وارد میدان مذاکره و مباحثه با کشور همسایه شدند اما دولت این کشور برای بازگشایی معبرهای مسدود شده از سوی خویش پا پیش نگذاشت و این مذاکره ها و پیگیری ها هم تا ۲۰ شهریور سال ۱۴۰۰ که بعد هفت سال بسته بودن دروازه های تجاری یزدان زیرکوه به روی تجار و مرزنشینان دو سوی مرز به صورت خرده فروشی باز شد.
اکنون در کنار گمرک تجاری ماهیرود و گمرک یزدان نیز برای مبادلات خرده فروشی باز است و دو معبر تجاری گلورده درمیان و دوکوهه نهبندان همچنان بسته است.
همچنین قابل یادآوری ست که دولت سیزدهم و مقامات محلی خراسان جنوبی هم همه هم و غم خویش را بر بازگشایی معبرهای تجاری مسدود شده گذاشته اند چرا که بازگشایی این دروازه های تجاری به طور حتم رونق اقتصادی را برای مرزنشینان و تجار و بازرگانان هر دو سوی مرز به همراه خواهد داشت.
علاوه براین رئیس جمهوری نیز بعد از مدت کوتاهی از سرکار آمدن دولت سیزدهم با تعیین نماینده ویژه در امور افغانستان همه تلاش خویش را بر بازگشایی معبرهای مسدود شده که نتیجه آن رونق اقتصاد مرزنشینان و تجار و در نهایت کشور است گذاشت.
تاکید و دستور رئیس جمهور در سفر نوزدهم شهریور ماه ۱۴۰۰ به خراسان جنوبی مبنی بر توسعه فعالیت‌ها در بازارچه‌های مرزی منجر به تحرک بیشتر در این حوزه راهبردی شد.
آیت الله رئیسی در این سفر با اشاره به درخواست نمایندگان مردم مبنی بر فعال کردن همه بازارچه‌های مرزی استان اظهار داشت: معتقدم یکی از راه‌های توسعه استان فعال کردن این بازارچه‌ها است.
رئیس جمهور در بدو ورود به خراسان جنوبی در فرودگاه بیرجند گفت: فعال شدن بازارچه‌های مرزی می‌تواند به گسترش صادرات و توسعه آن بینجامد و همچنین وضع اقتصادی مرزنشینان را سامان می‌دهد و هم می‌تواند به امنیت مرزها کمک کند.
وی تصریح کرد: فعال شدن بازارچه‌های مرزی کار بسیار مهمی است که باید دنبال کنند و مسؤولان بعضی اقدامات را انجام دادند که در این سفر هم مورد تاکید قرار می‌گیرد.
همچنین رئیس جمهور در اولین سفر از دور دوم سفرهای استانی هیئت دولت به خراسان جنوبی طی سال گذشته در جمع مردم شهرستان مرزی و محروم نهبندان حضور پیدا کرد و یکی از وعده‌های وی پیگیری برای بازگشایی بازارچه مرزی دوکوهانه بود.
پیش بینی می شد با روی کار آمدن حاکمیت طالبان در کشور افغانستان و رودیکردهای جدید آن در روابط تجاری با ایران، شرایط خراسان جنوبی نیز در حوزه صادرات به طور حتم همراه با تغییراتی باشد چرا که افغانستان شریک نخست تجاری این استان است.
رویکردی نویی که دولت طالبان دنبال می کرد سبب شد تا «نورالدین عزیزی» سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان که ۲۰ اسفند سال ۱۴۰۱ از طریق مرز دوغارون وارد ایران شود در ادامه به خراسان جنوبی سفر کند و به رصد گذرگاه‌های مرزی این استان بپردازد.
رهاورد سفر سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان
آن طور که جواد اشرفی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی هم در پایان این سفر به رسانه‌ها اعلام کرد: توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای همسایه جزء سیاست‌های اصلی دولت سیزدهم است و یکی از پیشنهادات ۲ کشور راه‌اندازی کمرگ یزدان است و خود مسؤولان افغانستان اذعان داشتند که با راه‌اندازی گمرک یزدان بار مبادلات تجاری از روی گمرک اسلام قلعه برداشته می‌شود.
وی با تاکید بر منافع مشترک تجاری بین خراسان جنوبی و افغانستان، افزود: در نشست با سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان ما نیز بر این موضوع تاکید کردیم که باید تجارت بین ایران و افغانستان براساس منافع مشترک باشد.
وی با اشاره به این که در بازدیدهای سرپرست وزارت صنعت و تجارت از مرزهای خراسان جنوبی و برگزاری نشست‌های مختلف، وی تاکید بر افزایش مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان داشت، اضافه کرد: در این بازدیدها درخواست ۲۴ ساعت کردن مرز ماهیرود را داشته‌ایم که سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان اعلام کرد در ابتدا ۲۴ ساعته کردن مرز اسلام قلعه در دستور کار است و در گام بعدی نسبت به ۲۴ ساعت کردن مرز ماهیرود اقدام خواهیم کرد.
وی به بازدید سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان از مرز ماهیرود، گلورده و یزدان خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: در بازدید از این مرزها طرف افغانستانی درخواست انرژی داشت که خراسان جنوبی آمادگی خود را برای تامین انرژی اعلام کرد و در حال حاضر خط انتقال گاز به روستای کلاته نظر افغانستان در حال انجام است.
وی ادامه داد: سرپرست وزارت صنعت و تجارت دولت طالبان قول داد که نتایج و خروجی بازدیدها و رفع موانع و ارایه راهکارهای مبادلات تجاری را به حوزه مالیه خودشان منتقل کند تا نسبت به بازگشایی یکی از معابر استان به عنوان گمرک رسمی تصمیم‌گیری شود.
وی اظهار داشت: در این سفر بر راه‌اندازی پایانه‌های مشترک مرزی با کشور افغانستان و تخصصی کردن تاکید شد و تعیین بازارچه مرزی ماهیرود به عنوان پایانه تخصصی مواد غذایی، خوراکی و اقلام کشاورزی، تعیین بازارچه میل ۷۳ به عنوان پایانه تخصصی سیمان و مصالح ساختمانی و تعیین بازارچه مرزی دوکوهانه نهبندان به عنوان پایانه تخصصی سوخت و مشتقات نفتی پیشنهاد شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه بازدید سرپرست وزارت صنعت و تجارت از مرزهای استان سفر خوبی بود گفت: امیدواریم در آینده نزدیک شاهد راه‌اندازی گمرک رسمی دیگری در خراسان جنوبی باشیم.
ادامه پیگیری‌ها برای بازگشایی معبرهای تجاری
وی عنوان کرد: پیگیرهای ما در راستای افزایش مبادلات تجاری و بازگشایی بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی ادامه می‌یابد و در این خصوص از همه ابزار و توان استفاده خواهیم کرد.
اشرفی افزود: همچنین ایجاد یک منطقه مشترک تجاری و صنعتی در جریان این سفر پیشنهاد شد که ما آمادگی خود را برای راه‌اندازی این منطقه اعلام کردیم.
وی با بیان این که کشت فراسرزمینی و ورود در زمینه فرآوری مواد معدنی از دیگر موضوعات مورد بحث در این سفر بود، بیان کرد: براساس دستور استاندار خراسان جنوبی در خصوص اجرای موضوعات و مباحث این سفر گروه کاری تشکیل خواهد شد تا از طرف خراسان جنوبی و کشور افغانستان نماینده تام‌الاختیار انتخاب و پیگیری‌ها را انجام دهند و این نماینده معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار است.
آخرین پیگیری ها برای رونق مبادلات مرزی
نماینده مردم نهبندان و سربیشه و دبیر فراکسیون مرزنشینان مجلس شورای اسلامی هم امروز در گفت وگو با خبرنگار فارس از بیرجند در مورد آخرین پیگیری‌ها و رایزنی‌ها در مورد رونق مبادلات مرزی خراسان جنوبی اظهار داشت: یکی از قابلیت‌های بسیار خوب خراسان جنوبی مرز طولانی است که با کشور افغانستان دارد و همین مرز طولانی سبب ایجاد چهار معبر مرزی تجاری در استان شده که قدمت برخی گذرگاه‌ها چون دوکوهانه و یزدان بسیار زیاد هم است.
وی تنها معبر مرزی تجاری فعال خراسان جنوبی را در حال حاضر گذرگاه مرز ماهیرود اعلام کرد و گفت: از این معبر تجاری باید به عنوان گذرگاه مرزی یاد کرد چرا در این بازار انداز تجاری منطقه ویژه، گمرک، بازارچه، پایانه و… همه با هم قرار دارد و مجموعه ای از مبادلات تجاری در یک نقطه متمرکز است.
وی با اشاره به رونق تجاری تا حدودی خوبی که در بر این گذرگاه حاکم است ادامه داد: برای رونق بیشتر این گذرگاه تجاری ضرورت داشت زیرساخت های لازم فراهم شود که تا حدودی از همه زیرساخت‌ها چون آب، گاز، برق، ارتباطات و… برخوردار است.
بهره مند از زیرساخت ایکس‌ری
به گفته وی دیگر زیرساخت مورد نیاز این گذرگاه رسمی تجاری دستگاه ایکس‌ری بود که با پیگیری های بسیاری که انجام شد با این که چند نقطه دیگر مرزی هم متقاضی بودند این دستگاه به مرز ماهیرود خراسان جنوبی تعلق گرفت.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی از معبر تجاری دوکوهانه در نهبندان به عنوان یکی قدیمی ترین مبادی تجاری خارجی در این شهرستان و خراسان جنوبی یاد کرد که نقش بسیار زیادی قبل از تعطیلی یک طرفه از سوی کشور در مبادلات تجاری دو کشور ایران و افغانستان و همچنین رونق معیشت اقتصاد مرزنشینان دو سوی مرز داشته است.
نخعی ادامه داد: همکاری نکردن طرف افغانستانی سبب شد تا این معبر مرزی تجاری به همراه دو معبر دیگر یعنی یزدان زیرکوه و گلورده درمیان نیز مراودات تجاری آن تعطیل شود.
دبیر فراکسیون مرزنشینان مجلس شورای اسلامی با بیان این که طی سه سال گذشته همه هم و غم خویش را بر بازگشایی گذرگاه های تجاری مسدود شده خراسان جنوبی به ویژه دوکوهانه نهبندان و رونق بیشتری تجارت خارجی تنها معبر رسمی مبادلات تجاری استان (ماهیرود) گذاشته است ادامه داد: تا قبل از بر سرکار آمدن دولت طالبان با رایزنی ها و پیگیری های انجام شده و حتی سفر به کشور افغانستان بازگشایی معبرهای تجاری مسدود شده خراسان جنوبی به جاهای خوبی رسید اما با روی کار آمدن دولت طالبان کمی این دیپلماسی مرزها دچار وقفه شد.
نخعی یادآور شد: چون بازگشایی مجدد گذرگاه های تجاری به تعلیق درآمده پیچیدگی ها و بروکراسی های اداری خاص خویش را دارد و باید مصوبه های شواری امنیت مرزها، وزارت امور خارجه و… را دریافت کند کمی زمان بر است.
وی ادامه داد: اما پیگیری ها همچنان ادامه داشت تا این که سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان به خراسان جنوبی سفر کرد و به رصد مرزهای تجاری استان پرداخت چرا با روی کار آمدن دولت طالبان پیگیری ها و رایزنی های قبلی از مدار اعتبار خارج و حتی مبادلات تجاری در تنها معبر تجاری خارجی خراسان جنوبی (ماهیرود) نیز کمتر شد.
اوج پیگیری ها در سفر دوم رئیس جمهور
نماینده مردم نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی در ادامه به رایزنی ها و پیگیری ها در پایتخت اشاره و اضافه کرد: اوج پیگیری ها به زمان سفر دوم هئیت دولت به خراسان جنوبی و سفر آیت الله رئیسی به نهبندان باز می گردد که در این سفر رئیس جمهور به مسئولان دستور بازگشایی گذرگاه تجاری دوکوهانه را داد اما متاسفانه با وجود دستور رئیس جمهوری و مصوبه هئیت دولت هنوز اقدامی عملی را در این زمینه شاهد نیستیم.
نخعی با اشاره به این که در فراکسیون مرزنشینان مجلس شورای اسلامی خرده فروشی تا سقف ۴۰۰ دلار و ۶۳ قلم کالای اساسی که بیشتر کالاها نیز متناسب با مبادلات مرزنشینان خراسان جنوبی بود به تصویب رسید تصریح کرد: این مصوبه، مصوبه هئیت دولت را هم گرفت و ۲۸ فردوین ماه امسال به استان ها ابلاغ شد.
کم کاری و ترک فعل مسوولان برای اجرای خرده فروشی
به گفته وی اما تا همین زمانی که من با شما صحبت می کنم در این زمینه اتفاقی نیفتاده و شاهد ترک فعل و کم کاری مسوولان مرتبط در این زمینه هستیم.
وی با بیان این که باید وزارت خانه های اقتصاد، صمت و کشور برای اجرایی شدن این مصوبه پای کار می آمدند افزود: اما با ابراز تاسف هنوز شاهد اقدامی اساسی در این زمینه در خراسان جنوبی نیستیم و متولی اصلی نیز وزارت کشور است.
به گفته سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی بارها به وزارتخانه های مربوط در این زمینه تذکر داده ام چرا که با این وضعیت بغرنج خشکسالی و خاص اقتصادی، مرزنشینان خراسان جنوبی در بدترین وضعیت اقتصادی به سر می برند که به طور این وضعیت بد بر مهاجرت آن ها به دیگر نقاط تاثیرگذار خواهد بود.
نخعی تصریح کرد: با توجه به کمی کاری وزارت کشور در این زمینه تنها راهی که باقی ماند طرح سئوال از وزیر کشور بود که در فراکسیون مرزنشینان مطرح شده و سووال هم به طور مشخص به مخاطره افتادن اقتصاد مرزنشینان در دوکوهانه و دیگر معبرهای تجاری خراسان جنوبی ست که باید براساس آیین نامه مجلس شورای اسلامی وزیر کشور در کمیسیون شوراها حاضر شده و پاسخ گوی نماینده سئوال کننده باشد.
وی ادامه داد: اگر نماینده قانع شد که هیچ اما اگر نشد در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به شور گذاشته می شود.
فرصت و اقتصاد مرز راهبرد توسعه اقتصادی
دبیر فراکسیون مرزنشینان مجلس شورای اسلامی یکی از راهبردهای و قابلیت های توسعه و آبادنی خراسان جنوبی را فرصت و اقتصاد مرز دانست و اضافه کرد: باید به طور حتم مسئولان اجرایی نیز وقت بیشتری برای این موضوع اساسی در استان بگذارند و پیگیر آن باشند چرا که فریاد زدن و پیگیری یک نفر به تنهایی چاره ساز نیست .
نخعی تصریح کرد: وقتی بالاترین مقام اجرایی کشور دستور فعال شدن مرزها را داده و مصوبه خرده فروشی هم تصویب و ابلاغ شده است دیگر هیچ گونه کم کاری از مسئولان امر پذیرفته شده نیست.
وزارت امور خارجه در حال پیگیری
سلمان اسحاقی، رئیس مجمع نمایندگان خراسان جنوبی و نماینده قاینات و زیرکوه در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت وگو با خبرنگار فارس از بیرجند اظهارداشت: کار خوبی که انجام شد این بود که طی چندین نوبت از دولت طالبان نمایندگانی برای بررسی و رصد مرزهای خراسان جنوبی به این استان آمدند و آخرین دیدارها و رصدها هم به سفر سرپرست وزارت صنعت و تجارت طالبان برمی گشت که قرار شد بازگشایی گذرگاه های تجاری دوکوهانه و ماهیرود دنبال شود.
وی افزود: به این منظور پی گیرهایی در وزارت امور خارجه در حال انجام است که امید است به بازگشایی این دو معبر تجاری بینجامد.
به گفته وی تا اعلام آمادگی دولت طالبان نیز معطل نمانده و پیگیری اتصال سرور گمرک یزدان به گمرکات کشور شدیم.
وی با اشاره به این که گذرگاه تجاری یزدان یکی از معبر های تجاری فعال خراسان جنوبی در دهه ۸۰ بوده است تصریح کرد: همه زیرساخت ها در این معبر تجاری فراهم است و دو ماه قبل نیز شبکه گازرسانی آن افتتاح و چندی پیش هم اینترنت پرسرعت آن متصل شد.
وی با اشاره به سفر آیت الله رئیسی در زمانی که رئیس قوه قضائیه بود به گذرگاه تجاری یزدان ادامه داد: بعد از سفر آیت الله رئیسی زیرساخت های این گمرک فراهم شد و خرده فروشی در دو سوی مرز هم انجام گرفت اما هنوز بازگشایی رسمی این معبر تجاری در دست اقدام و پیگیری است.
سخن پایانی:
خراسان جنوبی به عنوان سومین استان پهناور ایران در همسایگی ولایت فراه افغانستان، ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک با این کشور دارد و دارای معبر تجاری مرزی به نام‌های گلورده (میل ۷۳) در شهرستان درمیان، دوکوهانه در شهرستان نهبندان، یزدان در شهرستان زیرکوه و ماهیرود در شهرستان سربیشه است.
همچنین پایانه مرزی ماهیرود در شهرستان سربیشه فعال‌ترین مرز خراسان جنوبی در سال‌های اخیر بوده است.
همه امید مرزنشینان زخم خورده از قهر ۲۲ ساله طبیعت در خراسان جنوبی به دیپلماسی مرزی دولت سیزدهم برای بازگشایی سه معبر تجاری مسدود شده به صورت یک طرفه از سوی کشور افغانستان دوخته شده است تا شاید با بازگشایی این معبرها تجاری گشایشی در اقتصاد مرز خراسان جنوبی هم اتفاق بیفتد.
حال باید منتظر ماند و دید که رصد ها، گزارش ها، رایزنی ها، پیگیری های دیپلماسی مرز برای رونق بیشتر تنها گذرگاه تجاری رسمی خراسان جنوبی(ماهیرود) و رفع انسداد و از سرگیری مبادلات تجاری در سه معبر مرزی دیگر سال ۱۴۰۲ به نتیجه می رسد و یا نه انسداد یک طرفه معبر های تجاری بین المللی استان می خواهد وارد یک دهه تعطیلی یک طرفه از سوی کشور همسایه (افغانستان) شود.
پایان پیام/۶۹۰۷۵
این خبر در هاب خبری وبانگاه بازنشر شده است
