بهره‌وری پایین، معضلِ بخش کشاورزی اصفهان/برنامه‌ما جوان‌سازی بخش کشاورزی است
| ایسنا/اصفهان رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان گفت: اگر فقط ۴ رقم بذر اصلاح شده گندم و جو در ۱۰ درصد از اراضی کشاورزی استان اصفهان توسعه پیدا کند سالانه ۴۵۰ میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی صرفه‌جویی می‌شود که این میزان صرفه‌جویی معادل ۹ بار بازگشایی آب زاینده‌رود است. |
محسن دادار در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: عمده‌ترین فعالیت‌های مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، تحقیقاتی و آموزشی است که هر کدام از این بخش‌ها سرفصل‌های مخصوص به خود را دارد. در زمینه فعالیت‌های آموزشی چهار محور اصلی داریم که هدف از این فعالیت‌ها این است که بتوانیم سطح دانش بهره‌برداران و تولیدکنندگان بخش کشاورزی را افزایش دهیم. به همین منظور یکی از برنامه‌های مهمی که داریم آموزش بهره‌برداران است.
وی با بیان اینکه در استان اصفهان حدود ۱۸۰ هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی وجود دارد، گفت: برای این تعداد بهره‌بردار باید برنامه‌های آموزشی خاصی را ترتیب دهیم که این برنامه‌های آموزشی را با همکاری اداره ترویج جهاد کشاورزی در شهرستان‌های مختلف اجرا می‌کنیم.
میانگین سن کشاورزان استان ۵۵ سال است
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، تصریح کرد: یکی از برنامه‌های مهمی که در دست اجرا داریم جوان‌سازی بخش کشاورزی است. میانگین سن کشاورزان استان اصفهان بالای ۵۵ سال است. به همین دلیل با کمک آموزش و پرورش تلاش می‌کنیم تعداد محصلان هنرستان کشاورزی را افزایش دهیم. تنها ۲ درصد دانش آموزان استان در حوزه کشاورزی فعال هستند که بر این اساس به آموزش و پرورش کمک می‌کنیم تا آموزش دانش آموزان کشاورزی بهتر انجام و دوره‌های آنان به شکل منسجم برگزار شود.
دادار گفت: اکنون آموزش ۳۰ درصد از دانش آموزان رشته‌های کشاورزی استان اصفهان بر عهده جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات است، به طوری که اکنون ۲۷۰ دانش‌آموز داریم که در جوان‌سازی بخش کشاورزی کمک شایانی می‌کند.
۵ هزار نفر روز آموزش سربازان در سال
وی ادامه داد: قسمت سوم فعالیت‌های مرکز تحقیقات، آموزشِ ضمن خدمت همکاران است و اکنون ۱۲۰۰ نفر همکار داریم که وظیفه ارتقای آموزشی آنان بر عهده این مرکز است. از طرف دیگر آموزش بزرگسالان و مهارت‌آموزی سربازان را انجام می‌دهیم. تمام سربازان برای اینکه ترخیص شوند باید یک دوره آموزش را سپری کنند که این دوره آموزش بر عهده فنی و حرفه‌ای، اداره ورزش و جوانان و جهاد کشاورزی است که در سال حدود ۵ هزار نفر روز آموزش سربازان را بر عهده داریم که دستاورد خوبی برای مرکز تحقیقات کشاورزی محسوب می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان به موضوع تحقیقات اشاره و اظهار کرد: اکنون دارای ۸ بخش تحقیقاتی هستیم که شامل علوم زراعی، باغی، دامی، فنی و مهندسی و ماشین‌آلات کشاورزی، اقتصادِ کشاورزی، منابع طبیعی و گیاهان دارویی، آبخیزداری و گیاه‌پزشکی می‌شود که در این واحدهای تحقیقاتی ۲۲۰ نفر شاغل هستند که ۸۰ نفر دارای مدرک دکترا و هیئت علمی هستند. بنابراین از نظر غنای علمی در مرتبه بالایی هستیم.
تولیدِ بذورِ مادری اصلاح شده محصولات استراتژیک
دادار به شاخص‌ترین فعالیت‌های تحقیقاتی این مرکز اشاره کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین وظایف و فعالیت‌های مرکز تحقیقات کشاورزی تولیدِ بذورِ مادری اصلاح شده محصولات استراتژیک مانند کندم، جو، کلزا، گلرنگ و آفتابگردان است. شرایط اقلیمی استان به گونه‌ای است که برخی مناطق سردسیر و برخی مناطق گرمسیر و معتدل هستند که برای هر کدام از این محصولات نیاز است که بذرهایی تولید شود که مطابق با شرایط آب و هوایی عملکرد بالاتری نسبت به بذرهای معمولی داشته باشد، به طوری که مهم‌ترین عملکرد این بذرهای اصلاح شده مقاوم به شوری و شرایط کم‌آبی است.
وی تصریح کرد: اکنون ۴ رقم بذر مختلف گندم و جو معرفی شده است که اگر این چهار رقم را بخواهیم به میزان مصرف آب در نظر بگیریم اگر فقط این ۴ رقم در ۱۰ درصد از اراضی کشاورزی استان اصفهان توسعه پیدا کند سالانه ۴۵۰ میلیون مترمکعب آب در بخش کشاورزی صرفه‌جویی می‌شود که این میزان صرفه‌جویی معادل ۹ بار بازگشایی آب زاینده‌رود است.
تولید بذرهای مقاوم به شوری خاک
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، گفت: با توجه به تغییر اقلیم و شرایط مختلف، خاک هم شور می‌شود که اگر بذری معرفی شود که به شوری خاک مقاوم نباشد عملکرد آن پایین می‌آید. در مرکز تحقیقات در تلاش هستیم بذرهایی را معرفی و تولید کنیم که به شوری خاک مقاوم باشند.
دادار افزود: یکی دیگر از فعالیت‌های مهم، معرفی گیاهان علوفه‌ای کم آب‌بر به‌جای گیاهان پر آب‌بر است. ذُرت علوفه‌ای که در صنعت دامپروری مصرف زیادی دارد جز گیاهان پر آب بر است، به‌طوری که در هر هکتار ۱۰ هزار متر مکعب آب نیاز دارد در حالی که می‌توانیم با معرفی گیاه علوفه‌ای دیگری مانند خسیل جو مصرف آب را به یک سوم کاهش دهیم و اکنون ۱۰ هزار هکتار از اراضی استان اصفهان به کِشت خسیل جو اختصاص پیدا کرده است.
گیاه گلرنگ بهترین جایگزین برای گندم و جو
وی ادامه داد: در شرق اصفهان معرفی گیاه گلرنگ را داشته‌ایم که با توجه به شرایط خشکسالی این گیاه بهترین جایگزین برای گندم و جو است. محصولی را به نام گلرنگِ صفه معرفی کرده‌ایم که این گیاه حاصل تحقیقات ۱۰ ساله محققان مرکز بوده است. از طرف دیگر برای اینکه بتوانیم با موضوع کم‌آبی به شکل جدی و علمی مبارزه کنیم به ارائه فعالیت‌ها و کارهای تحقیقاتی روی آورده‌ایم تا بهره‌وری آب را افزایش دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، گفت: در بخش بهره‌وری آب سعی شده است در سطح استان اصفهان مشخص کنیم هر کدام از محصولات زراعی که در شهرستان کشت می‌شود چه نیاز آبی دارند و برای هر کدام چه مقدار آب با توجه به شرایط باید تأمین شود. بنابراین یکی دیگر از کارهای مهم مرکز تحقیقات کشاورزی معرفی الگوی کشت برای شهرستان‌ها و حتی دهستان‌ها است. به همین دلیل بر اساس داده‌هایی که جمع‌آوری شده از طریق محصولات کشاورزی و نیاز آبی که دارند در چهار آیتمِ شرایط آبی نرمال، متوسط، کم‌آبی و کم‌آبی شدید، طرح‌هایی را برای کشاورزان آماده کرده‌ایم تا بتوانند بهترین کِشت را بر اساس اقلیمی که دارند انجام دهند تا بهره‌وری آب بالا رود.
دادار تصریح کرد: بنابراین معرفی الگوی کِشت برای کشاورزان به منظور افزایش بهره‌وری آب از اهمیت خاصی برخوردار است. از جمله محصولاتی که در شرایط کم‌آبی برای کاشت به کشاورزان توصیه می‌کنیم خسیل جو، گیاهان دارویی، ارزن، گلرنگ و… است که دارای ارزش اقتصادی بالایی هستند.
تولید سالانه ۵۰۰ هزار دُز اسپرم دامی در کشور
وی افزود: در حوزه علوم دامی یکی از وظایف مهمی که بر عهده داریم تولید نهاده‌های ژنتیکی است. همان طور که در کشاورزی باید بذر اصلاح شده به کشاورزان بدهیم در علوم دامی هم باید نهاده‌های ژنتیکی و اسپرم تولید کنیم. برای مثال برای گاو «هولشتاین» یک پایگاه ایجاد کردیم تا ۲۰ رأس گاو نر هولشتاین از آلمان به این پایگاه منتقل شود و اسپرم‌های این گاوها گرفته و تولید شده و در اختیار دامداران قرار داده شود تا بتوانند راندمان تولید شیر را افزایش دهند. سالانه حدود ۳ میلیون دُز اسپرم از خارج کشور وارد می‌کنیم که با ایجاد این پایگاه سالانه می‌توانیم ۵۰۰ هزار دُز اسپرم در داخل کشور تولید کنیم که قیمت آن نسبت به مشابه خارجی ۵۰ درصد کمتر است.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، گفت: یکی دیگر از کارهایی که انجام دادیم تولید نهاده‌های ژنتیکی گوسفند است که به معرفی ژن«ف.ک.ب» پرداخته‌ایم که از نژاد «برولایِ نیوزیلند» است که به گوسفند نژاد«افشاری» منتقل شده است که این ژن را در استان توسعه می‌دهیم و هدف از این کار افزایش چندقلوزایی در گوسفند است.
چندقلوزایی در گوسفندان با ژن «ف ک ب»
دادار ادامه داد: با توجه به مشکلاتی که در بخش دام سبک داریم و بالا رفتن هزینه‌ها مقدار غذایی که به گوسفند داده می‌شود در مقایسه با گوشتی که تولید می‌کند، ناچیز است و هزینه‌ها را پوشش نمی‌دهد. یکی از راه‌های حل این مشکل بالا بردن چندقلوزایی در گوسفندان است که با استفاده از این ژن و ایجاد آزمایشگاه تعیین ژن «ف ک ب» در استان اصفهان توانسته‌ایم در حوزه دام سبک به دامداران کمک کنیم تا با این روش بخشی از هزینه‌های آنان جبران شود.
وی افزود: همچنین سعی می‌کنیم از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی استفاده کنیم به همین دلیل مرکز رشد مرکز تحقیقات کشاورزی استان اصفهان از سال ۱۳۹۳ راه‌اندازی شده است به طوری که اکنون بالغ بر ۳۰ هسته و شرکت دانش‌بنیان در آن مستقر هستند. هدف مرکز رشد این است تا امکانات، کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و گلخانه‌ها را در اختیار جوانان و نخبگان قرار دهیم تا بتوانند ایده‌های خود در حوزه کشاورزی را پیاده‌سازی کنند. این ۳۰ شرکت بالغ بر ۳۴۰ نفر نیرو را تحت پوشش دارد.
۲۰ هزار مترمربع عرصه را در اختیار نخبگان قرار دادیم
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، ادامه داد: حدود ۲۰ هزار متر مربع عرصه شامل ساختمان اداری، کارگاه، آزمایشگاه، گلخانه و نهالستان در اختیار این نخبگان قرار دادیم تا بتوانند ایده‌های خود را تبدیل به یک محصول تجاری کنند.
دادار گفت: یک طرح تحقیقاتی در فرجه زمانی ۵ ساله از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ در ۱۳ مرکز تحقیقات کشاورزی کشور انجام شد که مشخص کرد یک ریال هزینه کردن در فعالیت‌های مرکز تحقیقات اصفهان معادل ۱۳.۳ ریال ارزش افزوده است. بنابراین تحقیقات در حوزه کشاورزی هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری است که در آینده می‌تواند برای بخش کشاورزی سودآور باشد.
نمی‌توانیم کشاورزان را اجبار به کِشت محصولی خاص کنیم
وی در پاسخ به این سؤال که چرا با توجه به شرایط کم‌آبی همچنان در بسیاری از نقاط استان اصفهان محصولات پر آب بر کِشت می‌شود، اظهار کرد: ترویج الگوی کشت به تنهایی توسط جهاد کشاورزی امکان‌پذیر نیست، بلکه به کمک دستگاه‌های دیگر هم نیاز است. بنابراین یکی از مشکلاتی که در بخش کشاورزی داریم این است که نمی‌توانیم کشاورزان را اجبار به کِشت محصولی خاص کنیم، بلکه با ایجاد مزارع الگویی در یک منطقه سعی می‌کنیم تا کشاورزان را ترغیب به کِشت محصولات کم آب بر کنیم و با چنین مزارعی در نگرش کشاورزان تغییر ایجاد کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، افزود: پس برای کاشت محصولات کم آب بر نیاز به فرهنگ‌سازی داریم و با اجبار نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم. برای مثال ۵۰ درصد کِشت گلرنگ در استان اصفهان در منطقه هرند انجام می‌شود.
دادار به برنامه‌های مرکز تحقیقات کشاورزی به منظور جلوگیری از سرمازدگی محصولات اشاره و خاطرنشان کرد: جدیدترین برنامه‌ای که داریم و قرار است ۲۲ شهریور آن را اجرا کنیم برگزاری رویدادی به منظور بررسی راهکارهای جلوگیری از اثرات زیان‌بار سرمازدگی است که سه محور در این برنامه دنبال می‌شود؛ ارائه آخرین دستاوردهای تحقیقاتی، ارائه برنامه‌ها و فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب نمایشگاه و ارائه ایده‌های برتر در حوزه سرمازدگی این سه محور را تشکیل می‌دهد.
وی گفت: یکی از مشکلات عمده شرکت‌های دانش‌بنیان این است که ارائه محصولات آنان به بازار خیلی خوب انجام و معرفی نمی‌شود که این مهم وظیفه جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات است که با برگزاری رویدادهایی بتواند این ارتباط را برقرار کند.
بهره‌وری پایین مهم‌ترین مشکل بخش کشاورزی اصفهان
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در پاسخ به این سؤال که مهم‌ترین مشکل کشاورزی اصفهان چیست، اظهار کرد: بهره‌وری پایین مهم‌ترین مشکل بخش کشاورزی استان است. طبق بررسی‌هایی که انجام دادیم در ۱۲ شهرستان استان میانگین تولید گندم و جو از میانگین کشوری پایین‌تر است. آموزش بیشتر و توسعه فعالیت‌های ترویجی، معرفی محصولات جدید و بذرهای اصلاح شده از جمله راهکارهای برون رفت از این وضعیت است. باید بتوانیم در حوزه بهره‌وری و ارتقای محصولات اصلاح شده کشاورزی انقلاب ایجاد کنیم.
دادار ادامه داد: در حوزه کشاورزی باید روش‌های به روز در تولید محصول به کار گرفته شود تا بهره‌وری بالا رود. میانگین سنی کشاورزان استان بالای ۵۵ سال است و به همین دلیل بسیاری از روش‌های کشاورزی آنان سنتی و برای ۵۰ سال پیش است. خیلی از اوقات نبود تجهیزات مدرن عامل اصلی پایین آمدن بهره‌وری کشاورزی نیست، بلکه نبود آگاهی کشاورزان از روش‌های نوین و جدید و مقاومت آنان در پذیرش این روش‌ها است که راندمان محصولات را پایین می‌آورد.
تأثیر استفاده از ضایعات کشاورزی در کاهش قیمت نهاده‌ها
وی خاطرنشان کرد: در بخش گیاه پزشکی خدمات زیادی به کشاورزان ارائه می‌دهیم. مصرف سموم در کشاورزی بی‌رویه است که با راهکارهای مرکز تحقیقات کشاورزی این مصرف تا یک‌سوم می‌تواند کاهش یابد. در حوزه علوم دامی با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های دامی، جایگزینی موادی که بتواند قیمت خوراک را پایین آورد در دستور کار این مرکز است. استفاده از ضایعات بخش کشاورزی مانند پوست پوسته و سیب در خوراک دام تأثیر زیادی در کاهش قیمت نهاده‌ها و هزینه‌های تولید دارد.
تولید بذر تخم شربتی در تناژ بالا
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، گفت: در بخش گیاهان دارویی تولید بذر تخم شربتی را در دستور کار داریم چراکه تخم شربتی از هند و پاکستان وارد کشور می‌شود، اما در مرکز تحقیقات اصفهان بذر تخم شربتی را به خوبی تولید می‌کنیم به طوری که اکنون در حد تُناژ زیاد تولید و در اختیار تولیدکنندگان و بازار قرار می‌گیرد.
دادار افزود: در حوزه منابع طبیعی معرفی ارقامی که بتواند در شرایط اقلیمی مناسب اثرگذار باشد مانند تولید گون علوفه‌ای را در دستور کار داریم.
ایجاد «باغِ گیاهان ایران‌زاد» در آینده‌ای نزدیک
وی ادامه داد: ایجاد «باغِ گیاهان ایران‌زاد» را در دستور کار داریم که برای اولین بار در کشور چنین باغی با همکاری شهرداری در اصفهان ایجاد می‌شود که در این باغ ۴۰۰ گونه گیاهی تخصصی که در ایران وجود دارد به معرض دیدم عموم درخواهد آمد تا کلکسیونی از گیاهان مختص ایران در این باغ داشته باشیم.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، تصریح کرد: بخشی به نام ثبت گواهی بذر و نهال داریم. تمام نهال‌هایی که تولید می‌شود باید برچسب مرکز تحقیقات کشاورزی را بخورد که این برچسب نشان دهنده این است که نهال تولید شده از نظر کیفی در سطح مطلوبی است.
دادار خاطرنشان کرد: همچنین گواهی بذرهای جو، گندم و سیب‌زمینی با مرکز تحقیقات کشاورزی است و بذر تولید شده باید استانداردهای این مرکز را داشته باشد.
انتهای پیام
این خبر در هاب خبری وبانگاه بازنشر شده است
| منبع : خبرگزاری ایسنا |
