آیین نخل‌گردانی، گنجینه اردات فردوسی‌ها به شهید عطشان کربلا

خبرگزاری فارس- خراسان جنوبی؛ از گذشته‌های دور هرساله از روز تاسوعا و شب عاشورا هیأت‌هایی که نخل دارند نخل‌هایشان را توسط جوانان و با راهنمایی افراد با تجربه آذین می‌بنند و سیاه‌پوش می‌کنند، هر هیأت نخل خود را تا محل اقامه نماز ظهر عاشورا حرکت می‌دهد و در مجموع ۷ هیأت، نخل‌های خود را از فاصله‌های دور و نزدیک می‌آورند و در محلی که قرار است نماز ظهر عاشورا برگزار شود، مستقر می‌کنند و پس از اقامه نماز ظهر عاشورا آئین نخل‌گردانی آغاز می‌شود و تا مصلای نماز یا هر مکان دیگری که مسوولان هیأت‌ها تعیین کنند ادامه می‌یابد.

۷ هیأت زیر نخلی

زیرنخلی‌های هریک از هیأت‌های حسینی سادات، فاطمیه، ابوالفضلی، موسی‌بن جعفری، جواد الائمه، طفلان مسلم و حضرت رقیه (س) با آمادگی کامل و توجیه شده در زیرنخل قرار می‌گیرند و نخل‌ها را بلند کرده  و به حرکت در می‌آورند.

قبل از حرکت نخل‌ها در هر هیأت جلسه توجیهی برای زیرنخلی‌ها گذاشته می‌شود چرا که حرکت، ایستادن، بلندکردن و پایه کردن نخل‌ها (قراردادن روی زمین) بر اساس صدای مخصوص طبل است که با ریتمی خاص، فردی که پیشاپیش نخل بر طبل می‌زند حرکت تند و آهسته و یا قرارگرفتن در مقابل مانع را از طریق صدای طبل به زیرنخلی‌ها اطلاع می‌دهد.

 نخل‌ها در فردوس دارای ۴ پایه و به ارتفاع حدود ۶ متر و وزن بیش از یک تن  است که بر دوش زیرنخلی‌ها از محل هیأت تا مصلای نماز جمعه که فاصله برخی از هیأت‌ها در این مسیر تا ۳ کیلومتر می‌رسد حمل می‌شود.

آغاز آیین نخل‌گردانی

در گذشته نخل‌ها را به محل امام‌زادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم می‌بردند اما چند سالی است که نخل‌ها را به محل برگزاری نماز ظهر عاشورا می‌آورند و پس از اقامه نماز باشکوه ظهر عاشورا آیین نخل‌گردانی آغاز می‌شود.

در این مراسم جمعیت زیادی از مردم فردوس و فردوسی‌های مقیم سایر شهرها که برای مراسم محرم به شهر خودشان سفر می‌کنند حضور دارند و اعضای هر هیأت در جلوی نخلِ متعلق به همان هیأت بر سرو سینه می‌زنند و عزاداری می‌کنند و این حرکت نخل‌ها  تا مصلای نمازجمعه که قرار  است مقتل خوانده شود ادامه می‌یابد.

اوج عزاداری‌ها زمانی است که زیرنخلی‌ها، نخل‌ها را در خیابان حافظ در حاشیه مسجد جامع پایه می‌کنند و بر سر و سینه‌زنان و با مداحی و نوای حزن‌انگیز «وای که از رخ حسین شمر حیا نمی‌کند، تا نکشد زدامنش دست رها نمی‌کند» وارد مسجد می‌شوند و عزاداری در این هنگام و زمان مقتل خوانی به اوج می‌رسد.

 

مقتل‌خوانی

برای مقتل‌خوانی از روحانیون با تجربه و منبرهای مجرب استفاده می‌شود و وی پس از بیان اهداف قیام حضرت اباعبدالله و تشریح صحنه نبرد و معرفی فرماندهان میمنه و میسره و قلب سپاه امام حسین (ع) و لشکر یزید و ترسیم صحرای کربلا، با خواندن مقتل، نحوه به شهادت رساندن حضرت امام حسین (ع)  را بیان می‌کند و در اوج عزاداری از سادات مجلس خواسته می‌شود که به احترام جدشان بایستند و خطیبِ مقتل‌خوان عزاداری را به اوج می‌رساند و پس از پایان مراسم مقتل‌خوانی نخل‌های هر هیأت توسط زیرنخلی‌ها برداشته می‌شود و به هیأت خودشان باز می‌گردند. تمام عزاداران در هیأت‌های عزاداری اطعام می‌شوند.

اگرچه در شهرستان‌های دیگری از کشور عزیزمان ایران، نخل وجود دارد و در روز عاشورا مراسم نخل‌گردانی دارند اما مراسم و آئین نخل‌گردانی به شکلی که در شهرستان فردوس برگزار می‌شود در هیچ جای کشور وجود ندارد و آئین نخل‌گردانی در این شهرستان ارزش این را دارد که بارها و بارها از شبکه‌های مختلف سیما پخش شود و در فهرست آثار ملی به ثبت برسد.

پیام پیام/۶۹۰۷۵