محرم در خالدآباد از جریده گردانی تا پیش نخل خوانی+فیلم

به گزارش خبرگزاری فارس از نطنز، ماه محرم و عزاداری در بین مردم ایران ارج نهادن به سنت‌های مذهبی و بزرگداشت شعائر اسلامی است و مردم حماسه‌های پرشکوه اسلام را در محرم ارج می‌نهند و ولایت‌مداری خود را به‌نوعی ثابت می‌کنند.

عزاداری برای امام حسین(ع) در ایران اسلامی مرسوم است و در شهر خالدآباد هم به شیوه خاص خود برگزار می‌شود، علی سعیدی مهر یکی از ذاکرین قدیم خالدآباد در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در نطنز در این خصوص اظهار کرد: حدود ۵۰ سال پیش در خالدآباد عزاداری بدین گونه بود که همه در حسینیه جمع می‌شدند و سینه‌زنی می‌کردند، آن روز هیأتی وجود نداشت و هرکس می‌خواست در مراسم زنجیرزنی حسینی شرکت کند باید خودش زنجیر تهیه می‌کرد و زنجیر را از خانه به حسینیه می‌آورد و زنجیرزنان به بیرون از حسینیه می‌رفتند دسته را تشکیل می‌دادند و با زنجیر زدن وارد حسینیه می‌شدند.

وی در خصوص سابقه نخل خالدآباد نیز گفت: آنچه در تاریخ خالدآباد آمده شخصی به نام علی ماما، خادم اصلی نخل بوده که چهار پسر داشته که امروز طایفه‌های زینالی،خادمی،عبدلی و رشیدی از تیره علی ماما هستند و آنها خادم نخل در حسینیه محسوب می‌شوند.

سعیدی مهر درباره برافراشتن مشعل در عزاداری قدیم خالدآباد، گفت: دو شب قبل از عاشورا مراسم افروختن مشعل در حسینیه مرکزی خالدآباد انجام می‌شد، مشعل وسیله‌ای فلزی به شکل منشور هشت‌ضلعی است که دورتادورش تور فلزی دارد و دارای پایه‌ای است که در زمین قرار می‌گیرد چوب‌ها در درون مشعل قرار می‌گرفت و با ریختن نفت بر روی آنها شروع به سوختن می‌کرد که یادآور شب‌های قبل از جنگ عاشورا است که یاران امام حسین(ع) آتش می‌افروختند تا محیط اطراف روشن باشد.

روز عاشورا در خالدآباد

حجت زینالی از خادمان حسینیه مرکز شهر خالدآباد در خصوص مراسم روز عاشورا در این شهر اظهار داشت: در شب تاسوعا و روز عاشورای حسینی  مردم زنجیر به دست در حسینیه حاضر می‌شوند و در آنجا زنجیرزنی می‌کنند، درگذشته زنجیرزنی و سینه‌زنی به‌صورت امروزی نبود که مردم هرکدام در یک هیأت مشخصی مشغول عزاداری باشند بلکه همه مردم باهم و یکپارچه در حسینیه مرکزی جمع می‌شدند و به عزاداری می‌پرداختند.

وی افزود: یکی دیگر از مراسم روز عاشورا مراسم طوق برداری و نخل برداری است نخل و طوق را چند روز قبل از روز عاشورا به‌وسیله پارچه‌هایی که اغلب نذورات مردم است تزیین می‌کنند صبح عاشورا نخل توسط عزاداران از جایگاه خود به میدانی که باید در آن گردانده شود آورده می‌شود، هنگام بیرون آوردن نخل از جایگاهش اشعاری خوانده می‌شود که به این اشعار پیش نخلی می‌گفتند، خواندن پیش نخلی مختص به دو طایفه یکی طایفه مدرسی و دیگری طایفه‌ای از خادمین حسینیه خالدآباد است که دو نفر به نمایندگی از این دو طایفه آن را می‌خوانند. و این امر به‌صورت موروثی از پدر به فرزند منتقل می‌شود.

 

زینالی تصریح کرد: بعد از خواندن پیش نخلی، نخل توسط عزاداران از جایگاه خارج می‌شود و دور میدان گردانیده می‌شود و عزاداران دور این میدان به دنبال نخل شروع به نوحه‌سرایی و سینه‌زنی می‌کنند، البته درگذشته شخصی در قسمت بالای نخل می‌نشست و هنگام حرکت آن را هدایت می‌کرد که به این شخص بابانخل می‌گفتند.

 

 

جریده گردانی با طعم سیب

خادم حسینیه مرکزی خالدآباد گفت: یکی دیگر از کارهایی که در روز عاشورا انجام می‌شود جریده گردانی است این مراسم نیز متعلق به طایفه خاص و موروثی است، جریده را در جلوی نخل حرکت می‌دهند جریده‌ها را مانند نخل و طوق به‌وسیله پارچه‌ها و روسری‌های نذری تزیین می‌کنند روی جریده یکدست فلزی وجود داشت که بر روی هرکدام از انگشت‌های این دست فلزی یک سیب می‌گذارند که مردم این سیب‌ها را به نیت شفا می‌خوردند.

نذورات مردم خالدآباد در محرم

 علیرضا عابدی خالدی از فرهنگیان شهر خالدآباد در خصوص نذورات محرم این شهر اظهار کرد: نذورات انواع مختلفی دارند اما اولین و احتمالاً متبرک‌ترین نذر از گذشته تا امروز نذر سیراب کردن عزاداران حسینی بوده است.

وی از توزیع شربت در ایام محرم و مخصوصاً شب عاشورا گفت و افزود: در میان عزاداران خالدآبادی به فرد سقایی برمی‌خوریم که ۴۰ تا ۵۰ سال پیش نذر کرده بوده که در محرم به یاد لب‌تشنه شهدای کربلا به مردم آب دهد و هرساله نذر خود را در تکایا ادا می‌کند.

عابدی خالدی گفت: نوع بعدی نذر اطعام عزاداران حسینی است برای ادای این نذر به هنگام غروب آفتاب بعد از مراسم عزاداری غذای نذری آماده می‌کردند و به عزاداران شام می‌دهند، این غذاها شامل انواع مختلف از قبیل قیمه، پلوی ساده و گوشت و ادویه است، این نذر به علت کمبود برنج در آن زمان به گروه خاص و اعیان اختصاص داشت که توانایی خرید این محصول را داشتند.

 

این فرهنگی ادامه داد: گونه دیگر نذر که امروزه نیز به قوت خود باقی است پخت حلیم است، روش پخت حلیم بدین‌صورت بود که گوشت گوسفند را با مقداری گندم و نخود مخلوط می‌کردند و در حال پختن آن‌قدر به مواد کفگیر می‌زدند که گوشت‌ها به‌طور کامل از هم جدا شود و حلیم غلیظی به دست آید و اغلب اوقات پختن حلیم را از غروب آفتاب شروع می‌کنند و سپیده‌دم روز بعد بین مردم پخش می‌کنند.

تعزیه‌خوانی در خالدآباد

تعزیه و تعزیه‌خوانی از دیرباز در خالدآباد اجرا می‌شده است و هم‌اکنون نیز اجرا می‌شود چنانکه از صحبت‌ها و خاطرات پیران و پا به سن گذاشته‌ها پیداست تعزیه‌خوانی از حدود اوایل سلطنت قاجار در خالدآباد رایج شده است.

مجید محلوجی رئیس انجمن تعزیه شهرستان نطنز که اهل شهر خالدآباد است در این خصوص اظهار کرد: تقریباً از حدود یک‌صد سال قبل تعزیه توسط خود خالدآبادی‌ها خوانده می‌شده و پدربزرگ حقیر یعنی علی محلوجی به‌عنوان خادم تعزیه صحنه‌گردان بوده و شخصی بنام غلامرضا جلایی تعزیه می‌خوانده است.

محلوجی تصریح کرد: تعزیه‌خوانی هیچ‌گاه در این شهر از رونق نیفتاده و فقط در سال ۱۳۵۷ توسط رژیم طاغوت از اجرای تعزیه در شهر خالدآباد جلوگیری شد.

وی گفت: عشق به امام حسین(ع) و عشق به تعزیه با خون مردم خالدآباد عجین شده است و آنها را مردمی ولایتی و مذهبی نموده به حدی که هم‌اکنون در خالدآباد در تمام طول ۲ ماه محرم و صفر، ایام فاطمیه و ایام شهادت امام علی(ع) مراسم تعزیه‌خوانی برگزار می‌شود.

 

پایان پیام/۶۳۰۲۵