نوش‌آبادی‌ها بزرگ‌ترین مراسم آیینی محرم کشور را اجرا می‌کنند
به گزارش خبرگزاری فارس از کاشان، هرسال که خوان غم «عزای اشرف اولاد عالمیان» از کتیبه‌های محتشم با نوحه‌خوانی جِنُّ و اِنس بر عالمیان در گوش فلک صلا می‌زند خیمه ماتم از داغ جگرگوشه پدر خاک و مادر آب بر عمود سوزوگداز و اندوه افراشته می‌شود و نوش‌آباد از داغ جگرسوز شهادت زینت دوش نبی «سیل سیه روی زمین قیرگون» می‌شود.
محرم که می‌شود مردمان ساده، صمیمی، مؤمن، ولایت‌مدار و بصیرت‌مدار نوش‌آباد روز دوم محرم در علقمه ابالفضلی سقاخانه اشک، روز هشتم در خیمه‌گاه حسینی، روز دهم با کُتَل همنوا با رباب، روز یازدهم خاکسترنشین مصیبت خیمه سوزی و اسیری قافله‌دار کربلا و صبح روز دوازدهم محرم به تسلیت‌گویی صاحب‌الزمان سوگ و مویه‌ی‌کنند و عصر این روز با خاکسپاری نمادین پیکرهای مقدس امامِ بوریا کفن و صُلحایی که طُلقا و درندگان آن‌را دریدند تسلی قلب داغدیده و سوخته سیدةالنسا العالمین می‌شوند.
محرم که فریاد العطش زِ تشنگان بیابان کربلا به عیوق می‌رسد تمام در و دیوار، خیابان‌ها، منازل، تکایا، مساجد، بقاع متبرکه و حتی کوچه پس کوچه‌های شهر نوحه بیقراری و غم و ماتم «کشتی شکست خوردهٔ طوفان کربلا» را در گوش فلک زار می‌زند که باز این چه شورش و چه نوحه و چه عزا و چه ماتم از شهادت عزیز زهرا (س) در خلق عالم است.
نوش‌آباد، شهر آیین‌های عاشورایی با ایجاد حال وهوایی غریب و وصف‌ناپذیر از اجرای آیین‌های عزاداری منزلگاه دل عشاق امام حسین (ع) از خرد و کلان می‌شود و با توسل به کشتی نجات و چراغ هدایت عالمین جرعه‌ای ناب از شعر و شعور، شکوه و شهامت، ایثار و آزادمردی حماسی شاه شهیدان را در وجود عزاداران می‌ریزد.
شهر نوش‌آباد از توابع شهرستان آران و بیدگل خطه‌ای عاشق امیرالمؤمنین(ع)، حضرت زهرا(س) و فرزندان طاهرینش(ع) است که هرسال با برپایی آیین‌های سنتی مذهبی با قدمت بیش از یک‌صد سال مراسم سوگواری و عزاداری محرم حسینی را بسیار باشکوه و تاثیرگذار برگزار و افراد زیادی را برای مشاهده این مراسم به این منطقه روانه می‌کند.
آیین خیمه‌برداری و بازسازی نمادین ورود قافله امام حسین (ع) به کربلا یکی از این آیین‌های سنتی مذهبی است که هرسال هشتم محرم در راستای بیان مصائب شهادت امام حسین (ع) و اسارت اهل‌بیتش(ع) در نوش‌آباد برگزار می‌شود.
تعزیه خوانی رسانه قوی بین‌المللی ماندگار در انتقال فرهنگ عاشورا
مجید زجاجی کاشانی، استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه شهر نوش‌آباد یکی از مناطق بسیار ولایی، فرهنگی و شهیدپرور با سابقه تشیّع آنها از صدر اسلام تا کنون و دارای هیئات مذهبی بسیار مهمی است گفت: این خطه که در جوار منطقه فرهنگی کاشان قرار دارد در واقع منطقه‌ای دارای مردمان و جوانانی پیرو ولایت و رهبری است که به لطف خدا یکی از بزرگ‌ترین مراسم تعزیه خوانی را هرسال بسیار باشکوه در کشور برگزار می‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه مراسم آیینی نوش‌آباد تعداد زیادی از علاقه‌مندان به ساحت مقدس ابی عبدالله الحسین(ع) حتی از دورترین مناطق کشور برای شرکت و درک معنویت این مراسم لحظه شماری می‌کنند، افزود: تعزیه‌خوانی از جهات مختلف از جمله قدمت تاریخی، تجسم و عینی سازی واقعه عاشورا قابل بررسی است که دراین رابطه می‌توان گفت برگزاری تعزیه‌خوانی در شکل‌های مختلف در مناطق آن به سَبکِ منطقه‌ای به‌صورت بسیار فزاینده‌ای در ایران اسلامی اجرا می‌شده است.
این محقق تاریخ اسلام، تعزیه خوانی را یکی از رسانه‌های قویِ بین‌المللیِ ماندگار از زمان قدیم تاکنون دانست و اظهار کرد: هر چه امروز در عرصه رسانه مشاهده می‌شود، زمینه آن را می‌توان در دوران‌های گذشته به وضوح مشاهده کرد که یکی از آن زمینه‌ها اجرای مراسم تعزیه خوانی در بازسازی و نمایش تمام وقایع کربلا به صورت عینی است به‌طوریکه مخاطب را به صورت عینی گویا اینکه هم اکنون در صحنه واقعه کربلا حضور دارند آشنا می‌کند.
ظلم ستیزی، جهاد تبیین، مقاومت، تولا و تبری پیام‌های تعزیه خوانی است
زجاجی کاشانی، درک ظلم ستیزی و مبارزه با استکبار، جهاد تبیین، سلاح صبر و مقاومت، اتحاد امت اسلامی، تولا و تبری را پیام‌های تعزیه خوانی پس از مشاهده آن از سوی مخاطب برشمرد و گفت: کسی‌که این مراسم را می‌بیند برایش مسجل می‌شود که ضمن برخورد قوی نباید با دشمن سر سازش داشت همانگونه که امام حسین (ع) در کربلا با کسانی‌که مسیر اسلام را دچار تغییر و تحریف کرده بودند تا سرحد شهادت مقابله و مبارزه کرد.
وی جهاد تبیین، جهادی که رهبر معظم انقلاب بر آن تاکید دارند برخاسته از تعزیه و پیروزی خون بر شمشیر را حاصل جهاد تبیین عنوان و اضافه کرد: وقتی مخاطب در شاخه‌های مختلف جنایات و ظلم متعدد دشمن با شمار بی‌شمار به فرزندان رسول‌الله با نفرات کم و در عین مظلومیت را مشاهده و درک می‌کند درمی‌یابد رزمندگان سیدالشهدا در آن زمان چگونه مقابل لشکر کفر و ظلم و جور بنی‌امیه ایستادند و با بذل جان خود پیروز و جاودانه تاریخ شدند.
این پژوهشگر دینی داشتن سلاح صبر و مقاومت در مقابل دشمن را سومین برداشت و پیام از مراسم تعزیه خوانی، تکایا، سینه زنی، روضه خوانی و مراسم عزاداری آیینی ذکر کرد و افزود: امروزه ایستادگی و مبارزه یک‌عده به ظاهر با نفرات اندک ازجمله مدافعان حرم و در رأس آن سردار سلیمانی در مقابل اسرائیلی‌ها، آمریکایی‌ها و تکفیری‌ها، داعشی‌ها و داعشی صفت‌ها که آنها را به زانو درآوردند مصداق عرصه مقاومت و بیانگر مکتب مقاومت و ایثار است.
زجاجی کاشانی، اتحاد امت اسلامی را پیام دیگر تعزیه خوانی و بزرگ‌ترین ارمغان نهضت حسینی عنوان کرد وافزود: هر چه امت اسلامی در مقابل دشمن همانگونه که خداوند در قرآن با آیه «واعتصموا بحبل الله جمیعاً و لاتفرقوا» را فرمودند اتحاد داشته باشد معنا و مفهوم «هیهات منّاالذّلة» را محقق کرده است.
وی خاصیت دیگر تعزیه خوانی را تبیین تولا و تبری، پیروی از ولایت، رهبری و امام زمان خود و دشمنی با دشمن اهل بیت (ع) تاکید کرد وگفت: تولا و تبری همان پیام زیارت عاشورا نیز است.
زجاجی کاشان تصریح کرد: اجرای مراسم تعزیه خوانی در منطقه ولایی، قرآنی و اهل بیتی نوش‌آباد با هزینه مالی کلان که به صورت مردمی و با مشارکت خیران اداره می‌شود اثرات والایی را در جامعه می‌گذارد که یکی از آن بیمه کردن مردم در مقابل تهاجم فرهنگی است.
وی افزود: هر اندازه محتوای معنوی و اعتقادی تعزیه کیفی و مطابق قرآن و روایات ارائه شود به همین اندازه نیز اثرات بر آن مترتب خواهد بود.
شاخصه‌های آیینی و فرهنگ و ادب عامه در کاروان نوش‌آباد
محمد خداداد پژوهشگر آیینی و فرهنگ و ادب عامه نیز با اشاره به اینکه پیشینه نخستین روایت‌ها در مورد شبیه‌سازی‌های کاروان‌هایی که به گونه‌ای نمایش تقابل اولیا و اشقیا در واقعه عاشورا را داشتند از زمان آل بویه و اواسط قرن چهارم است گفت: روایت شبیه سازی وقایع عاشورا در کاشان بر اساس گزارش‌های مستشرقین از زمان صفویه ذکر شده است که دسته‌های بزرگی از ابتدا تا انتهای بازار کاشان با تن‌پوش‌های عربی و سوار بر اسب در کنار برگزاری مراسم سوگواری محرم اولیا و اشقای حادثه عاشورا را بازآفرینی می‌کرده‌اند.
وی با اشاره به قدمت حدود یک قرن آیین خیمه کوبی در نوش‌آباد که به مرور زمان این آیین با افزایش نفرات و شخصیت‌های کاروان ادامه یافته است افزود: کاروان عاشورایی نوش‌آباد را بیانگر هیبت و هیأتی پرشور از مشارکت‌های همگانی در برپایی آیین‌های عاشورایی است که پیشینه‌ها، نمادها، نشان‌ها و تمثیل‌هایی نیز در بیش از ۱۰ عنوان به همراه و دنبال دارد و می‌توان به آن اشاره کرد.
مؤلف کتاب «اسطوره، شاهنامه، تعزیه» تصریح کرد: این مراسم آیینی به لحاظ آماده‌سازی زمان و اسباب تدارک، مشارکت همگانی و تعداد نقش‌آفرینان از کودک تا کهن‌سال در لباس شبیه از ماه‌ها قبل برای هیبت ظاهری خود متناسب با نقش‌های مختلف، تیمار اسب‌ها، تمرین نواها و سازهای بادی و کوبه‌ای ممتاز و مبرز است.
خداداد گفت: شخصیت پردازی‌های کاروان، متکی بر نوعی روایت شیعی و عاشورایی با شخصیت محوری و اصلی امام حسین (ع) در عالم هستی که رخدادهایی از روزگار الست تا هنگامه قیامت در ارتباط با آن حضرت و هیجای کربلا شکل گرفته است یا به وقوع خواهد پیوست از دیگر ویژگی‌های کاروان در نوش‌آباد است.
پژوهشگر آیینی و فرهنگ عامه همچنین شخصیت‌های کاروان، شامل دسته‌های شبیه اولیا و اشقیای حاضر در کربلا، پیامبران و بزرگانی را که برپایه برخی روایات شیعی به نوعی برخی حوادث زندگیشان در پیوستگی و پیوند با عاشورا رقم خورده است یا در روز واقعه برای امداد امام به کربلا آمده‌اند یادآورشد و گفت: شخصیت‌های فرازمینی نیز شامل فرشتگان، ملائک، که برای یاری شهید عاشورا به امام لبیک گفته‌اند، غلامان و خادمان و شخصیت‌های میانه‌ای که در پی انجام حرفه خود به عنوان کاتب و آهنگر همراه کاروان اولیا و اشقیا شده‌اند نیز قابل تأمل است.
خداداد افزود: کودکان شبیه فرشته به‌عنوان سمبل پاک‌نهادی و معصومیت، شبیه ملائک نماد یاریگران امام در عاشورا و دستگیران شیعیان در روز بازپسین، غلامان و خادمان نیز حس هم‌ذات‌پنداری بسیار ملموس این شخصیت‌ها است برای مخاطبی که خود را در ردیف غلام و پیرو امام می‌دانند.
وی نمادها و نشانه‌هایی ویژه برای شخصیت‌ها از جمله حجله حضرت قاسم (ع)، گهواره حضرت علی‌اصغر (ع)، آتش برای ملائک دوزخ، سیاه‌اندود شدن و پشمینه پوشی برای جنیان را در شبیه سازی کاروان یادآورشد و اظهار کرد: حمل بیش از ۵۰ علم به عنوان نمادی توسعه یافته و تجمیع شده ازسنت‌های علم برداری و سمبل و نشانه‌های عینی و تمثیلی توغ، جریده، پنجه، کتل و بیرق همه و همه را با جهان بینی که سید الشهدا محور اصلی خلقت از ازل تا ابد است می‌توان در کاروان به نظاره نشست.
خداداد با یادآوری وجود طبالان و نوازندگان انواع سازهای بادی و کوبه‌ای و ضرب‌آهنگ‌های آن با طبل، دهل، دمام، سنج و شیپور و فاصله‌گذاری در بخش‌های مختلف کاروان در جلوی شخصیت‌ها را ضمن آمیختن جلوه‌های بصری با نغمه‌های گوشنواز و پیشاهنگ شخصیت‌های مختلف کاروان افزود: وجود اسب و شتر نیز پرکاربردترین حیوانات در قافله‌ها و جنگ‌ها را به عنوان زبان بسته‌های زبان فهم و مَرکب‌های رهوار کاروانیان بیان می‌کند.
وی وجود رنگ‌ها و نقش نگاره‌ها با قاعده تبیین رنگ در تعزیه که سبز، آبی، سفید و هم خانواده‌های آنها برای اولیا، قرمز و همسانان آن و رنگ قرمز و زرد و همانندهای آن برای اشقیا و شخصیت‌های میانه مثل حر را از دیگر نکات قابل توجه در کاروان برشمرد و گفت: رواج سنت نذر، وقف، اطعام و روضه در کاروان توسط دست اندرکان کاروان و تقیّد آنها با لباس پوشیدن اولیا و زمزمه روضه و شرح مصیبت پیوست اغلب مراسم آئینی را تبیین می‌کند.
آیین سنتی مذهبی خیمه کوبی در نوش‌آباد
سید حسین یداللهی مسئول هیأت مذهبی حسینی شهر نوش‌آباد نیز گفت: مراسم خیمه کوبی و ورود شبیه قافله حضرت امام حسین (ع)، اصحاب و اهل بیتش در قالب سپاه اولیا، یزید و لشکر اشقیاء در قالب یک‌هزار و ۵۰۰ نفر پیاده و سواره بر یک‌صد اسب و شتر همراه با تجهیزات در مراسم تعزیه خوانی در مجموعه فرهنگی ۳۰ هزار متر مربعی خیمه‌گاه حسینی همزمان با عصر روز هشتم محرم الحرام در شهر نوش‌آباد برگزار می‌شود.
وی افزود: شبیه کاروان اولیاء در این مراسم با شبیه نقش‌های ابا عبدالله، یاران و اهل بیتش، خاندان بنی هاشم گهواره علی اصغر، حجله قاسم، محمل مخدره زینب (س)، زنان و دختران کجاوه سوار، گروه ملائک دوزخ، حوریان بهشتی، سپاه اجنه به سرپرستی زعفر جنی، ملائک مقرب و سپاه اشقیاء در قالب لشکر یزید، ابن سعد، حرمله، ارزق شامی، حکیم بن طفیل، شمر به همراه ۱۰ گروه از نوازندگان سازهای ضربی و بادی در دسته‌های چند نفره بسیار باشکوه و سنگین و متأثر کننده بازآفرینی می‌شود.
محرم همه افراد دنبال بهانه می‌گردند تا با پیوند قلبشان به این ملالِ ذاتِ ذوالجلال، در دل، دست در گردن تواضع دخیل کنند، چشم از گناه ببندند، دل از زنگار غفلت پاک کنند و عشق به حسین را آیه آیه سوره ایمان و اخلاص زندگیشان کنند و رستگار دارین شوند.
کسانی در این فرصت ذی قیمت جرعه نوش جام توسل و ارادت خواهند شد که علم هر چه جانان پسندد بر دوش افکنند و در لوای خط سرخ حسینی حرکت کنند.
محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر است که نه تنها شیعیان حتی دیگر ادیان و اقشار آزادمرد دنیا برای شهادت یگانه مظلومی که سرباز شش ماهه به میدان جنگ آورد و حَنجرِ حُجتَش را به روی دستش دریدند خیمه عزا برپا می‌کنند تا مظلومیت و حقانیت تمامی حق را در مقابل تمامی جبهه کفر به جهانیان بشناسانند.
پایان پیام/۶۳۰۲۵
این خبر در هاب خبری وبانگاه بازنشر شده است
