تولید سموم دفع آفات کشاورزی از یک باکتری خاک‌زی

فاطمه صابری، مجری طرح در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: افزایش جمعیت و صنعتی شدن کشاورزی منجر به استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی به منظور افزایش بهره‌وری و محافظت از محصولات زراعی شده است و از عواقب استفاده از سموم شیمیایی می‌توان به آلودگی آب‌های زیرزمینی، آلودگی خاک، تخریب محیط زیست و تهدید سلامت جامعه اشاره کرد.

وی افزود: با وجود کارایی حشره‌کش‌های شیمیایی، استفاده از این آفت‌کش‌ها همچنین سبب ایجاد مشکلات زیست‌محیطی مانند افزایش مقاومت، اثرات غیر هدفمند، سمیت سرطان‌زایی در پستانداران و باقیماندن بخشی از آنها در زنجیره غذایی شده است. این مشکلات و تلاش در جهت رفع آنها، نیاز به عوامل کنترل بیولوژیک را در حوزه آفت‌کش‌ها بسیار برجسته کرده است.

صابری، مزیت‌های زیست‌محیطی و سلامت محور و همچنین هزینه‌های مناسب آفت‌کش‌های بیولوژیکی در مقایسه با آفت‌کش‌های شیمیایی را از دیگر قابلیت‌های آفت‌کش‌های زیستی نام برد و یادآور شد: این ویژگی‌ها از فاکتورهای بسیار مهم در مدیریت پایدار و تلفیقی آفات «Sustainable & Integrated Pest Management» هستند و نقش حائز اهمیتی برای کنترل آفات به همراه دارند، به گونه‌ای که سهم قابل توجهی از بازار آفت‌کش‌ها در آینده در اختیار آفت‌کش‌های بیولوژیک قرار می‌گیرد.

این دانش‌آموخته مهندسی شیمی بیوتکنولوژی در رابطه با دستاوردهای تولیدشده در حوزه کنترل بیولوژیک، گفت: طی چند سال گذشته با تمرکز بر روی گونه‌های بومی “باسیلوس تورنجینیس” در مرکز تحقیقات کنترل بیولوژیک کشور واقع در مؤسسه ملی گیاه پزشکی جهاد کشاورزی ضمن انجام آزمایشات متعدد در هر دو سطح آزمایشگاهی و کاربرد میدانی (روی لاروها و آفت‌های واقعی) موفق به دستیابی با راندمان بسیار بالا در کشندگی آفات شدیم. نتایج تحقیقات ما موفق به دریافت تاییدیه‌های لازم از این مرکز ملی شد.

وی “باسیلوس تورنجینیس” را یک باکتری خاک‌زی و گرم مثبت Bacillus thuringiensis (Bt) دانست که در فاز مرگ خود، توکسینی ترشح می‌کند که قابل جداسازی است و برای سیستم گوارشی لارو و برخی دیگر از حشرات، سمیت زیادی دارد.

صابری با بیان اینکه این خوشبختانه سمیت این توکسین برای گیاهان، مهره‌داران و انسان کاملا بی‌ضرر است، ادامه داد: از این رو فرآورده‏‌های باکتری باسیلوس تورینجنسیس امروزه به عنوان آفت‌کش بیولوژیک مطرح شده است؛ چرا که بیشترین اهمیت را در کنترل بیولوژیک دارد، به گونه‌ای که تقریبا بیش از ۶۰ درصد از بازار کنترل میکروبی آفات جهان را به خود اختصاص داده است.

مجری طرح با بیان اینکه این آفت‌کش بیولوژیک روی حشرات هدف تاثیر عمده‌ای دارد و در مقایسه با آفت‌کش‏‌های شیمیایی و با توجه به مزایایی که نسبت به آنها دارد، طرفداران بسیاری دارد، خاطر نشان کرد: اکنون اسپور و کریستال آن به صورت گرد قابل تعلیق در آب یا سوسپانسیون با روش‌های صنعتی و در مقادیر انبوه و تحت عناوین تجاری مختلف تولید می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: اختراع ملی “فرایند جداسازی اسپور و کریستال از محلول فرمانتاسیون باکتری باسیلوس تورینجینسیس به کمک غشاء متخلخل” از دستاوردهای تحقیقاتی ما در این پروژه است که به ثبت سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به شماره ۸۵۱۵۴ و همچنین انتشار مقالات ISI در ژورنال‌های معتبر رسیده است.

وی در خصوص مکانیزم عملکردی این گونه باکتری در دفع آفات، توضیح داد: این باکتری در خود پروتئین کریستالی به نام دلتا-اندوتوکسین ترشح می‌کند که قابل جداسازی است و برای سیستم گوارشی لارو برخی حشرات سمیت زیادی دارد و موجب از بین رفتن لارو حشرات و آفات می‌شود. 

به گفته مجری طرح، این محصول در حال حاضر در مرحله تجاری‌سازی نهایی قرار دارد.

انتهای پیام