پرونده ویژه| خراسان شمالی میراث‌دار موضوع مهمی به نام «سبک زندگی اسلامی»
خبرگزاری فارس از بجنورد؛ انسیه حاتمی: کم‌کم تصویر حیاط خانه مادربزرگ که هیچ‌وقت درب آن از رفت‌وآمدهای زیاد بسته نمی‌شد، آن صدای خنده‌ها و بازی بچه‌ها، آن صفا و صمیمیت سفره‌های ساده نون و پنیر و سبزی که تا نوه و نتیجه هم دور آن می‌نشستند، در همان خاطره‌ها باقی می‌ماند.
دیدارهای خانوادگی جای خود را به تماس‌های تصویری و ارتباط در شبکه‌های مجازی داده است و دورهمی در خانه مادربزرگ که انگار میوه‌های یخچالشان تمامی نداشت و غذاهای گرم و خوشمزه‌شان هیچ‌وقت کم نمی‌آمد و خواب راحت و آرام شب با لحاف دست‌دوز مادربزرگ، این روزها به داستانی از گذشته تبدیل شده است.
سبک زندگی اصیل ایرانی‌اسلامی که مبتنی بر صمیمیت بین افراد خانواده و استحکام روابط آنها بود، در سال‌های اخیر تحت‌تأثیر تبلیغات گسترده‌ای که نه‌تنها ایران بلکه جهان را دربرگرفته است، قرار گرفته و شیوه زندگی را در طول سالیان تغییر داده است.
باورها و ارزش‌های امروزی که تحت‌تأثیر و القا رسانه‌ها باهدف تغییر در روش زندگی ایجاد شده، اولویت‌ها را به سمتی برده است که از اهمیت خانواده و فرزند بکاهد و انسان را درگیر مدرنیته کرده است.
همان نسلی که درگذشته با افتخار فرزندان بیشتری به دنیا می‌آوردند، امروزه داشتن فرزند را عقب‌ماندگی و کاری نادرست می‌دانند و فرزندان خود را از داشتن بیش از یک فرزند منع می‌کنند.
علی‌رغم اینکه نقش تبلیغات و القا رسانه‌ها بسیار پر رنگ است؛ اما مشکلات اقتصادی به وجود آمده در سال‌های اخیر نیز به کمک این تبلیغات گسترده آمده و مردم را بیش‌ازپیش در ورطه تغییر سبک زندگی انداخته است.
در زمانی که دشمن هزینه‌های فراوانی را صرف تغییردادن شیوه و روش زندگی مردم جهان می‌کند و رسانه و فعالیت‌های همه‌جانبه خود را برای این کار اختصاص داده است، تنها صحبت درباره حفظ سنت‌ها و سبک زندگی اصیل ایرانی‌اسلامی کافی نیست و باید هم مردم و هم دستگاه‌های متولی امر در انجام فعالیت‌های مستمر در این راه کوتاهی نکنند.
مسائل متعددی در امر سبک زندگی مؤثر هستند که هر کدام از آنها نیاز به بحث‌وبررسی به‌صورت جداگانه، ترسیم مسیر که درگذشته چه بوده و الان چه شده، شناسایی و آشنایی کامل با عواملی که باعث تغییر سبک زندگی شده است و سپس ارائه راهکار برای بازگشت به اصالت ایرانی و اسلامی دارد.
تبیین درست سبک زندگی
مقام معظم رهبری معتقدند که باید مبنا و اساسِ سبک زندگی، برگرفته از آموزه‌های قرآنی باشد و برای اینکه سبک زندگی از مرحلۀ نظری به مرحله عملی برسد، لازم است دو مسئله را مدنظر قرار دهیم؛ یکی «تبیین درست سبک زندگی» و دیگری «پرهیز از تقلید و الگوسازیِ ناصحیح» است.
سبک زندگی، مهم‌ترین کلیدواژه‌ای بود که رهبر انقلاب در سفر به خراسان شمالی برای اولین‌بار مطرح کردند، این موضوع بعدها به یک موضوع مهم تبدیل و کتاب‌های فراوانی نیز در رابطه به آن نوشته شد.
سبکِ زندگی، بخشِ حقیقی تمدن نوین
مقام معظم رهبری در این باره فرمودند: «یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی‌کردن، رفتار اجتماعی، شیوه‌ی زیستن – اینها عبارةٌ اخرای یکدیگر است – این‌یک بُعد مهم است؛ این موضوع را می‌خواهیم امروز یک‌قدری بحث کنیم. ما اگر از منظر معنویت نگاه کنیم – که هدف انسان، رستگاری و فلاح و نجاح است – باید به سبک زندگی اهمیت دهیم؛ اگر به معنویت و رستگاری معنوی اعتقادی هم نداشته باشیم، برای زندگی راحت، زندگی برخوردار از امنیت روانی و اخلاقی، باز پرداختن به سبک زندگی مهم است. بنابراین مسئله، مسئله‌ی اساسی و مهمی است.
ما اگر پیشرفت همه‌جانبه را به معنای تمدن نوین اسلامی بگیریم – بالاخره یک مصداق عینی و خارجی برای پیشرفت با مفهوم اسلامی وجود دارد؛ این‌جور بگوییم که هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی، ایجاد یک تمدن نوین اسلامی است؛ این محاسبه‌ی درستی است – این تمدن نوین دو بخش دارد: یک بخش، بخش ابزاری است؛ یک بخش دیگر، بخش متنی واصلی و اساسی است. به هر دو بخش باید رسید.
بخش ابزاری عبارت است از همین ارزش‌هایی که ما امروز به‌عنوان پیشرفت کشور مطرح می‌کنیم: علم، اختراع، صنعت، سیاست، اقتصاد، اقتدار سیاسی و نظامی، اعتبار بین‌المللی، تبلیغ و ابزارهای تبلیغ؛ اینها همه بخش ابزاری تمدن است؛ وسیله است. البته ما در این بخش در کشور پیشرفت خوبی داشته‌ایم. کارهای زیاد و خوبی شده است؛ هم در زمینه‌ی سیاست، هم در زمینه‌ی مسائل علمی، هم در زمینه‌ی مسائل اجتماعی، هم در زمینه‌ی اختراعات – که شما حالا اینجا نمونه‌اش را ملاحظه کردید و این جوان عزیز برای ما شرح دادند – و ازاین‌قبیل، الی‌ماشاءالله در سرتاسر کشور انجام‌گرفته است.
در بخش ابزاری، علی‌رغم فشارها و تهدیدها و تحریم‌ها و این چیزها، پیشرفت کشور خوب بوده است. اما بخش حقیقی، آن چیزهایی است که متن زندگی ما را تشکیل می‌دهد که همان سبک زندگی است که عرض کردیم.»
مقام معظم رهبری در سخنان خود تعریف جامعی از سبک زندگی اسلامی ارائه می‌دهد.
ایشان می‌فرمایند: «این، بخش حقیقی واصلی تمدن است؛ مثل مسئله‌ی خانواده، سبک ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، نوع خوراک، نوع آشپزی، تفریحات، مسئله‌ی خط، مسئله‌ی زبان، مسئله‌ی کسب‌وکار، رفتار ما در محل کار، رفتار ما در دانشگاه، رفتار ما در مدرسه، رفتار ما در فعالیت سیاسی، رفتار ما در ورزش، رفتار ما در رسانه‌ای که در اختیار ماست، رفتار ما با پدر و مادر، رفتار ما با همسر، رفتار ما با فرزند، رفتار ما با رئیس، رفتار ما با مرئوس، رفتار ما با پلیس، رفتار ما با مأمور دولت، سفرهای ما، نظافت و طهارت ما، رفتار ما با دوست، رفتار ما با دشمن، رفتار ما با بیگانه؛ اینها آن بخش‌های اصلی تمدن است که متن زندگی انسان است.
تمامی این بخش‌ها که در ذیل سبک زندگی معرفی شدند نیازمند بررسی و کارویژه دستگاه‌های متولی هستند.»
زندگی سعادتمند!
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا نوری، نماینده ولی‌فقیه در خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد در خصوص سبک زندگی اصیل ایرانی‌اسلامی اظهار کرد: یکی از مباحث مهمی که در هر جامعه‌ای مطرح است بحث سبک زندگی است که منظور از آن تمام زوایای مربوط به زندگی انسان‌هاست و زندگی فرد با خانواده خود، با دوستان خود، زندگی اجتماعی، زندگی کارمندی، ارتباطاتی که با مذاهب مختلف و با اقوام مختلف دارند، بحث ازدواج و مراسم‌های مربوطه و سنت‌هایشان را در بر می‌گیرد.
وی گفت: بر اساس نوع اعتقاداتی که جوامع دارند سبک زندگی آنها هم شکل می‌گیرد، برخی جوامع دینی‌اند و سبک زندگی آنها نشئت‌گرفته از دین است و بعضی جوامع لائیک اعتقاد به قیامت و معنویت ندارند و بر همین اساس در همه حوزه‌های زندگی آنها یک‌شکل دیگری پیدا می‌کند.
نماینده ولی‌فقیه در خراسان‌شمالی افزود: برخی از جوامع سکولار هم بر اساس مبانی لیبرالیستی که دارند شکل زندگی خودشان را تعریف می‌کنند و بر اساس آن زندگی را پیش می‌برند، این یک تعریف کلی است راجع به بحث زندگی و حالا ما معتقدیم که مترقی‌ترین سبک زندگی در سبک زندگی اسلامی و دینی است، چون خالق انسان خداست و خداوند هم یک شکلی از زندگی را مطرح کرده است که هم سعادت دنیا در آن باشد و هم سعادت آخرت!
وی ادامه داد: داشتن یک تعریف از زندگی که فقط رفاه دنیا را به دنبال داشته باشد، درست نیست و باید یک تعریف را داشته باشیم از نوع سبک و روش و منش زندگی که مضاف بر رفاه و آسایش دنیا، سعادت اخروی را هم به دنبال داشته باشد.
امام‌جمعه بجنورد گفت: بسیاری از نوع زندگی‌هایی که جوامع مختلف دارند، قیامت را در نظر نمی‌گیرند و فقط یک زندگی محدودی از تولد تا مرگ را در نظر می‌گیرند و برای آن یک تعریف و یک نوع سبک را مطرح می‌کنند؛ اما اگر ما زندگی را از بعد تولد تا بی‌نهایت تعریف کنیم، یک بخش آن دنیاست و یک بخش آن آخرت است، قطعاً در این صورت تعریف ما از سبک زندگی متفاوت خواهد بود با آنهایی که اعتقادی به قیامت ندارند.
استانی با گنجینه فرهنگ‌ها
وی به سفر مقام معظم رهبری به استان اشاره کرد و افزود: در این سفر برای اولین‌بار مباحث تعریف شده و مهمی را در حوزه سبک زندگی در خراسان‌شمالی مطرح کردند و اینکه چرا این مبحث را اینجا مطرح کردند، ما دقیق نمی‌دانیم؛ ولی احتمال می‌دهیم شاید یکی از علت‌های آن این مسئله است که در استان ما اقوام، زبان‌ها و مذاهب مختلفی وجود دارد، ما در استان ترکمن داریم، قوم بلوچ داریم، کرد داریم، ترک داریم، فارس داریم، فارس‌ها هم با لهجه‌های مختلفی در استان حضور دارند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین نوری ادامه داد: همچنین استان مرزی است و امکان دارد برخی‌ها تحریک‌هایی را داشته باشند که همین قومیت‌های مختلف را به درگیری بیندازند و شاید علت همین باشد که آقا سبک زندگی را اینجا مطرح کردند و یک سبک زندگی دینی و اسلامی که مردم خراسان‌شمالی بامحبت و صلح کنار هم زندگی می‌کنند را به آن تأکید کردند.
نماینده ولی‌فقیه در ادامه گفت: شاید آسیب‌هایی هم البته در استان بوده که خود حضرت آقا در آن ۱۹ موردی که به آنها اشاره کردند، برخی آسیب‌ها را اسم بردند و برای برطرف‌شدن این آسیب‌ها لازم بود یک بحث جامع و کاملی در حوزه سبک زندگی مطرح بشود.
اعتراف می‌کنیم که کوتاهی شده!
وی بیان داشت: شاید هم یکی از دلایل این بوده است که ما در خصوص این موضوع کوتاهی کرده‌ایم و آقا این مسئله را مطرح کردند تا ما این راه را ادامه بدهیم، یعنی فعالین فرهنگی ما، علمای ما، اساتید ما، دانشگاه‌های ما، حوزه‌های ما در این مسئله باید کار می‌کردند، کتاب می‌نوشتند، سخنرانی می‌کردند، همایش برگزار می‌کردند که البته کارهایی انجام‌گرفته است؛ ولی خب آنچه را که مدنظر آقا باشد، محقق نشده است و این کوتاهی است که باید به آن اعتراف کنیم.
امام‌جمعه بجنورد گفت: علت دیگر هم می‌تواند این باشد که مقام معظم رهبری قصد داشتند بحث سبک زندگی را برای کل کشور مطرح کنند و گفتن آن در سفر به استان ما و محرومیتی که دارد سبب شده این مسئله یک مرجعیتی را برای خراسان‌شمالی در بحث فرهنگی ایجاد شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین نوری ادامه داد: استان ما زیر ساخت‌های بسیار ضعیفی دارد و خیلی از مباحث، نه‌تنها سبک زندگی را بلکه مباحث مختلف و متعددی را در صحبت با دانشگاهیان، حوزویان، خانواده شهدا مطرح کردند که خراسان‌شمالی مرجعیت پیدا کند و مسئولین یک توجه ویژه‌ای را نسبت به این استان و حمایت‌هایی را داشته باشند.
فرزندآوری، قدم اول سبک زندگی
وی به مسئله جمعیت و فرزندآوری به‌عنوان یکی از حوزه‌های مربوط به سبک زندگی اشاره کرد و افزود: در سبک زندگی لیبرالی چون بیشتر دنبال رفاه و آسایش دنیوی خودشان هستند در مقطعی فکر کردند که فرزند مانع آرامش و تفریح آنهاست لذا سعی کردند فرزند را از زندگی‌شان حذف کنند یا به حداقل برسانند، اما در نظام اسلامی و دینی این نگاه به فرزند نمی‌شود، فرزند ادامه افراد حساب می‌شود، فرزند نشاط جامعه را ایجاد می‌کند، جوانی جامعه را ایجاد می‌کند، فرزند اگر در جامعه باشد هم سلامتی پدر و مادر را تضمین می‌کندهم تنهایی در دوران پیری او را کامل می‌کند.
این مقام مسئول به مقام زن اشاره کرد و بیان داشت: اسلام زن را به این عنوان نگاه نمی‌کند که دنبال خوش‌گذرانی و مباحث دنیوی باشد و با مرگ تمام بشود؛ بلکه بهترین زن را زنی می‌داند که دارای فرزندان بیشتری باشد و آنها را درست تربیت کند و به جامعه تحویل بدهد که بعد ادامه پدر و مادر می‌شوند.
اعترافی تلخ!
نماینده ولی‌فقیه در خراسان‌شمالی افزود: حضرت آقا در این سفر موضوعی را مطرح کرده‌اند که البته این اعتراف را دیگران باید می‌کردند؛ چون مقصر آقا نبود، در دوره اصلاحات یک حرکت تندی متأسفانه بر علیه فرزندآوری ایجاد شد و تلاش کردند که جلوی گسترش جمعیت را بگیرند، برنامه‌های تشویقی برای کنترل موالید گذاشتند و در خصوص فرزندآوری کتاب نوشتند، در دانشگاه‌ها تبلیغ کردند، حمایت‌هایی از بیمارستان‌ها انجام دادند تا بحث راه‌های جلوگیری و پیشگیری را تبلیغ کنند و کارهای بسیار زیادی در این دوره انجام گرفت.
وی اظهار داشت: کلید این مسئله در خراسان‌شمالی خورد و بعد از آن دولت‌های بعدی هم سراغ تشویق برای گسترش و افزایش جمعیت رفتند، هرچند تا الان موفق نبوده‌ایم، ولی تلاش‌هایی صورت‌گرفته و جامعه هم باید تلاش بیشتری بکند و ان‌شاءالله با راهنمایی‌هایی که حضرت آقا فرمودند در این حوزه هم‌افزایش داشته باشیم که پیامبر فرمود فردای قیامت من به زیادی جمعیتم افتخار می‌کنم، به زیادی امتم افتخار می‌کنم، دین هم گفته از فقر نترسید فرزندانی که در خانواده‌ای وارد شد برکت زندگی را هم با خود خواهند آورد.
جبرانِ گذشته
حجت‌الاسلام‌والمسلمین نوری فعالین فرهنگی را به‌عنوان نقش اصلی در این حوزه معرفی کرد و گفت: دانشگاهیان، حوزویان و کسانی که در حوزه فرهنگ‌سازی در جامه مؤثرند می‌توانند کار بکنند، دولت می‌تواند مشوق‌های لازم را بگذارد، اما آن کسانی که فرهنگ‌سازی می‌کنند اساتید و روحانیون هستند، کسانی که مباحث فرهنگی جامعه را به دست دارند، کسانی که تریبون دارند، کسانی که فضای مجازی را در اختیار دارند، اینها هستند که می‌توانند فرهنگ‌سازی کنند و فرهنگ را دوباره تغییر بدهند، همین‌ها یک روزی همراهی کردند و جلوی موالید را گرفتند و دوباره همین‌ها باید به میدان بیایند و ان‌شاءالله ما رشد معناداری را در این حوزه شاهد باشیم.
ویلایی به جای آپارتمان
وی در خصوص شرایط شهرنشینی و زندگی در آن افزود: خدا ضمانت روزی بچه‌های ما را کرده است منتهی ما باید تدبیر هم داشته باشیم، نمی‌شود بگوییم خدا چون ضمانت کرده پس تدبیر نکنیم، متأسفانه ما در حوزه مسکن به خانه‌های آپارتمانی روی آورده‌ایم که در شهرهای کوچک استان ما مثلاً گرمه، جاجرم، مانه، سملقان و فاروج که مشکل زمین وجود ندارد، می‌شود خانه‌های ویلایی ساخت و یا زمین به دو الی سه خانواده واگذار شود تا خانه‌هایی با شرایط بهتر ساخته شود.
وی ادامه داد: ما باید به سمت و سویی برویم که اولاً مالیات سنگین ببندیم بر خانه‌های خالی که اکنون آمارهایی که گفته می‌شود گاها عجیب است و فکر نمی‌کردیم این تعداد خانه خالی وجود داشته باشد و برای آن کسی که خانه دارد باید آنقدر مالیات تعلق بگیرد که ترجیح بدهد خانه را اجاره بدهد.
همه مسئول هستیم
همان‌طور که در ابتدای گزارش مطرح و به سخنان مقام معظم رهبری اشاره شد موضوع سبک زندگی جوانب زیادی را در بر می‌گیرد که فرزندآوری یکی از بخش‌های آن و با موضوعات مرتبط متعدد است که هر کدام از آنها باید به‌درستی بررسی و برای حل موانع آنها ایده‌یابی شود.
دولت مشوق‌های فراوانی را در جهت رشد جمعیت و فرزندآوری معرفی کرده است و تاکنون عملکرد خوبی هم داشته است؛ اما کافی نیست و این مسئله نیازمند توجه و حمایت‌های بیشتری دارد.
تغییر ایجاد شده در شیوه و روش زندگی یک‌شبه اتفاق نیفتاده و سالیان سال برای آن برنامه‌ریزی و طرح‌ریزی شده است و تنها راهی که می‌تواند جلودار این مسئله باشد همکاری مردم و همه مسئولین و رسانه‌ها برای حفظ، باز زنده سازی اصول و سبک زندگی اصیل ایرانی‌اسلامی و تبیین آن در جامعه است.
پایان پیام/س/ ت 24
این خبر در هاب خبری وبانگاه بازنشر شده است
