چرا نرخ بلیت اتوبوس به مرزهای عراق ۱۰۰ درصد گران شد؟

به گزارش خبرنگار مهر، هرساله که به ایام اربعین نزدیک می‌شویم قیمت بلیت ناوگان‌های حمل و نقل زمینی مانند اتوبوس افزایش پیدا می‌کند ناگفته نماند طی سال‌های اخیر افزایش نرخ تاکسی‌های منتهی به مرزهای عراق نیز به این روند اضافه شده به طوریکه به بهانه بیشتر شدن قیمت اتوبوس‌ها، نرخ تاکسی‌ها هم در این ایام دوبرابر می‌شود.

افزایش قیمت اتوبوس به مرزهای عراق به بهانه یک سر خالی

آنچه توقع می‌رود، تسهیل شرایط برای زیارت زائران در ایام اربعین و کاستن هزینه‌های مختلف است. اما هزینه‌های حمل و نقل اتوبوس و تاکسی‌ها تا مرزهای عراق به بهانه برگشت یک سرخالی هم اکنون دو الی سه برابر افزایش پیدا کرده است.

مسئولین مربوطه این روند را عادی اعلام می‌کنند و می‌گویند پیش‌از شروع اربعین ناوگان‌های حمل و نقل اتوبوس با سیلی از مسافران به سمت مناطق مرزی عراق مواجه هستند که اتوبوس از مبدا به سمت مقصد با ظرفیت تکمیل حرکت می‌کند اما در مسیر برگشت از طرف مرزها به سمت ترمینال‌های مربوطه خالی بازمی‌گردند.

اگر اتوبوس‌ها بخواهند از سمت مرزها مجدد با ظرفیت تکمیل از مسافران بازگردند باید چند شبانه روز در مرزهای عراق مستقر شوند که رانندگان این کار را قطعاً نخواهند کرد و برای جبران مسیر یک طرفه باید قیمت بلیت‌ها در حد نرمال و به منظور جبران این خسارت افزایش یابد.

به گفته مسئولان امر این موضوع تعجب‌انگیزی در ایام اربعین نیست؛ بحث استهلاک اتوبوس‌ها را نیز البته نمی‌توان نادیده گرفت زیرا یک مسیر خالی از مسافر را طی می‌کنند و دچار زیان ۵۰ درصدی خواهند شد که مسئولان تدبیر جدی در این باره باید داشته باشند البته بحث کمبود ناوگان در این موضوع بی‌تاثیر نخواهد بود و به منظور کاهش قیمت بلیت بایدبر تعداد ناوگان اتوبوسرانی افزوده شود. به هر حال به نظر می‌رسد افزایش ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصدی قیمت بلیت برخی از مسیرها با هدف تسهیل شرایط سفر اربعین در تناقض باشد.

کمبود ناوگان اتوبوس

باتوجه به کمبود و فرسودگی اتوبوس‌های جاده‌ای حمیدرضا شهرکی معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در گفت و گو با خبرنگار مهر، می‌گوید: یکی از دلایل افزایش قیمت اتوبوس‌ها در بازه زمانی اربعین کمبود ناوگان است و در حال حاضر قریب به ۱۵ هزار و ۱۰۵ دستگاه اتوبوس پلاک عمومی بین شهری در کشور فعال است که دارای کارت هوشمند جهت فعالیت در حوزه جاده‌ای هستند، که با توجه به تعریف سن، مرز فرسودگی در قانون هوای پاک که اتوبوس با عمر بیش از ۱۰ سال را در مرز فرسودگی قرار داده است تعداد ۱۳ هزار و ۱۳۹ دستگاه اتوبوس سنی بالاتر از ده سال دارند.

شهرکی در خصوص دلیل عدم تهیه اتوبوس به اندازه نیاز کشور طی سال‌های گذشته تصریح می‌کند: با کارخانه‌های تولیدکننده اتوبوس داخلی و خارجی بر اساس تقاضای مشتری قراردادی منعقد کردیم که اقدام به تولید اتوبوس می‌کنند و طی سال‌های اخیر به دلیل شرایط تحریم تقریباً تولید داخلی نداشتیم و طی دو سال شیوع بیماری کرونا نیز تولیدکنندگان خارجی به دلیل عدم تقاضا تولید نداشتند و در سال‌های اخیر به دلیل سخت‌تر شدن تدریجی شرایط اقتصادی به تدریج از فعالیت اتوبوس‌ها کاسته شد و همزمان با ایجاد تقاضاهای جدید سفرهای عمومی جاده‌ای به مناسبت‌های مختلف افزایش یافت و این امر در کنار عوامل دیگر منتج به عدم تخصیص منابع مالی و تسهیلات بانکی با سود تسهیلات پایین برای توسعه و نوسازی و بازسازی ناوگان موجب کمبود تدریجی ناوگان شده است.

وی در ادامه گفت: حوزه حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در طول ۲ سال اخیر تلاش‌های زیادی کردند تا بتوانند با تأمین مالی مورد نیاز فرایند توسعه و نوسازی ناوگان را تسریع دهند اما عدم تأمین منابع مالی به‌عنوان جدی ترین مشکل بر سر راه این امر جهت رونق تولید داخلی تاکنون منجر به نتیجه مطلوب نشده است.

افزایش نرخ تاکسی بین شهری به دلیل بالارفتن غیر منطقی بلیت اتوبوس

براساس افزایش قیمت بلیت اتوبوس‌ها در اربعین، نرخ تاکسی‌ها نیز افزایش پیدا کرده است و زمانی که پیگیری این موضوع را از مسئولین می‌کنیم مجدد بهانه افزایش قیمت اتوبوس‌ها را ارائه می‌دهند و ادعا می‌کنند رانندگان نمی‌توانند یک سر خالی از مرز به سمت ترمینال بازگردند باید یک مبلغی به عنوان جبران خسارت بر قیمت اصلی آن‌ها اضافه شود به اصطلاح نرخ دوبرابر شود.

در خصوص افزایش نرخ تاکسی‌های تهران – ایلام رحمت الله حاجی محمد علی، مدیر عامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی سواری کرایه بین شهری در گفت وگو با خبرنگار مهر، گفت: افزایش قیمت تاکسی‌ها برای مقصدهای مرزی در ایام اربعین مانند افزایش نرخ اتوبوس‌های طبیعی است زیرا تاکسی‌ها یک سرخالی برمی‌گردند و باید خسارت بازگشت یک طرفه به نحوی برای راننده جبران شود.

مدیر عامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی سواری کرایه بین شهری در ادامه تصریح کرد: نرخ تعیین شده برای تاکسی‌ها از سوی اتحادیه برای ماشین‌خارجی از مبدا ترمینال تهران حدود یک میلیون تومان است که با جبران خسارت ۲ میلیون تومان حساب می‌شود و برای ماشین‌های ایرانی ۸۰۰ هزار تومان که یک میلیون ۶۰۰ تومان برآورد شده است.

وی افزود: از مبدا کرمانشاه به سمت مرزهای منتهی به کشور عراق نفری ۵۰۰ هزار تومان تعیین شده و رانندگان تاکسی‌ها بیشتر از ۹ ساعت امکان رانندگی ندارند و معمولاً مسیرهای بیش‌از ۹ ساعت را به علت محدودیت‌ها طی نمی‌کنند.

افزایش قیمت دو برابری طبیعی است!

بر اساس نظریه برخی از مسئولین مربوطه قیمت بلیت اتوبوس در ایام اربعین برای مقاصد شهرهای مرزی با عراق باید دو برابر قیمت روزهای عادی افزایش یابد و این افزایش قیمت طبیعی است؛ در بازه زمانی ویژه اربعین حسینی اتوبوس‌ها یکسر خالی از مقاصد شهرهای مرزی با عراق بر می‌گردند. در زمان رفت زائران، اتوبوس‌ها خالی برمی‌گردند و در زمان برگشت زائران ناوگان اتوبوسی بدون مسافر عازم شهرهای مرزی با عراق می‌شوند. ضمن اینکه معمولاً توقف‌های طولانی در این مسیر به اتوبوس‌ها تحمیل می‌شود.

پیگیری‌ها حاکی بر این است که برای جبران این موارد باید افزایش قیمت در بلیت‌های اتوبوس داشته باشیم تا این ضرر برای ناوگان‌های جاده‌ای جبران شود اما ممکن است اگر این افزایش قیمت‌ها ادامه دار باشد بسیاری از زائران در سال‌های آینده توان انجام سفر را نداشته باشند.

راه کار بهتر چیست؟

استدلال سازمان راهداری برای دوبرابر کردن قیمت بلیط سفر به مرزها در آستانه اربعین از دو منظر اشکال دارد. اول آنکه مسئله سفرهای یکسرخالی تنها مربوط به ایام اربعین و مسیرهای آن نیست و یک مشکل شایع در کشور است.

مثلاً در اوایل هفته مسیرهای تهران به شهرستان‌ها و در اواخر هفته مسیرهای شهرستان‌ها به تهران دچار کمبود مسافر و یا به عبارتی سفرهای یکسرخالی هستند. بر اساس آمارهای سازمان راهداری هر اتوبوس بین شهری به طور میانگین در هر سفر ۱۹ مسافر دارد. با فرض ظرفیت ۲۵ نفر برای هر اتوبوس (هرچند بسیاری از اتوبوس‌ها ۳۲ نفره و برخی ۴۴ نفره هستند) به طور میانگین در هر سفر، حداقل ۲۴ درصد از صندلی اتوبوس‌ها خالی است. بدین ترتیب در حالت عادی برای هر نفر-سفر به ۱.۳۲ صندلی-سفر نیاز است.

دومین اشکال این است که در مسیرهای اربعینی توزیع سفرهای رفت و برگشت زائران حدود ۴۷ درصد همپوشانی دارد و نباید همه این سفرها را یکسر خالی در نظر گرفت. بر اساس داده‌های ستاد اربعین، سامانه سماح و مدیران سازمان راهداری، میزان ناترازی در ورود و خروج به کشور در مرزهای اربعینی ۵۳ درصد است.

این به این منظور است که برای هر نفر-سفر در مسیرهای اربعینی، ۱.۵۳ نفر-صندلی جابجا می‌شود که ۱۶ درصد بیش از حالت عادی است. بنابراین با منطق افزایش سفرهای یکسر خالی، تنها باید ۱۶ درصد به کرایه‌ها اضافه شود اما طبق روند مسئولین ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

با این شرایط می‌توان نرخ بلیت اتوبوس‌ها را شناور کرد به طوریکه در برخی از ساعات شبانه روز قیمت‌ها با دیگر ساعات متفاوت باشد تا مسافران بتوانند با قیمت‌های متنوع اقدام به خرید بلیت اتوبوس کنند.

نرخ بلیت اتوبوس تا مرزهای عراق

تاکسی‌های مستقر در ترمینال‌های تهران فقط به سمت مرز مهران مسافت را طی می‌کنند که نرخ تهران به سمت مرز مهران نفری ۲ میلیون تومان تعیین شده و این تاکسی‌ها به سمت مرزهای دیگر مانند باشماق و چذابه… حرکت نمی‌کنند.

پیگیری خبرنگار مهر حاکی از آن است که نرخ اتوبوس‌ها تهران به مقصد مرزهای عراق به شرح زیر است:

تهران به مقصد مرز مهران به اتوبوس وی.آی.پی ۶۸۰ تومان و با اتوبوس‌های عادی به ترتیب ۵۲۰ و ۴۲۰ هزارتومان برآورد شده است.

تهران به مقصد مرز باشماق با اتوبوس وی.آ.پی ۷۹۴ تومان و با اتوبوس‌های عادی به ترتیب ۵۱۰ و ۴۱۴ هزارتومان برآورد شده است.

تهران به مقصد مرز خسروی با اتوبوس وی.آی.پی ۷۰۰ تومان و با اتوبوس‌های عادی به ترتیب ۵۸۰ و ۴۲۰ هزارتومان برآورد شده است.

تهران به مقصد مرز چذابه با اتوبوس وی.آی.پی ۷۹۰ تومان و با اتوبوس‌های عادی به ترتیب ۶۵۲ و ۴۶۶ هزارتومان برآورد شده است.

تهران به مقصد مرز تمرچین با اتوبوس وی.آی.پی ۶۷۰ تومان و با اتوبوس‌های عادی به ترتیب ۵۵۰ و ۴۰۰ هزارتومان برآورد شده است.