انگیزه‌ها و مزیت‌های عضویت ایران در بریکس

به گزارش وبانگاه به نقل از ایسنا، از دستاوردهای چندجانبه‌گرایی دولت سیزدهم و متکی نکردن ظرفیت‌های اقتصادی و دیپلماتیک کشور به غرب، موضع فعالانه و سازنده ایران نسبت به عضویت در ائتلاف بریکس بود.

امروز و هم‌زمان با سفر سید ابراهیم رئیسی به آفریقای جنوبی به دعوت رسمی سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی و برای شرکت در پانزدهمین نشست سران بریکس، رهبران این ائتلاف عضویت «کامل» ایران در این ائتلاف را در میان چند کشور دیگر، از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، اتیوپی و آرژانتین تایید کردند.

رئیس‌جمهور ایران در این سفر علاوه بر شرکت و سخنرانی در نشست «بریکس پلاس» که سران ۷۰ کشور جهان به آن دعوت شده‌اند، با شماری از سران کشورهای حاضر نیز دیدار و گفتگو خواهد کرد.

رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی با اعلام عضویت کشورهای جدید در ائتلاف بریکس تاکید کرد که عضویت کامل کشورهای جدید در بریکس از اول ژانویه ۲۰۲۴ آغاز خواهد شد. او گفت که پذیرش اعضای جدید در بریکس، اولین مرحله از روند توسعه گروه است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه نیز به کشورهای جدیدی که به بریکس پیوسته‌اند، تبریک گفت و اطمینان داد که روسیه به کار برای گسترش نفوذ ائتلاف در جهان ادامه خواهد داد.

بریکس یک سازمان بین‌المللی متشکل از پنج کشور برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی است. این سازمان در ژوئن ۲۰۰۶ در چارچوب مجمع اقتصادی سن پترزبورگ با مشارکت وزرای اقتصاد برزیل، روسیه، هند و چین تاسیس شد و سپس آفریقای جنوبی به آن پیوست.

اساساً، روابط دوجانبه بین کشورهای بریکس بر مبنای عدم مداخله، برابری و سود متقابل بنا شده است. علاوه بر اجلاس سران این کشورها ، جلساتی در سطح وزیران خارجه، وزیران دارایی و غیره برگزار می شود. از سال ۲۰۰۹، کشورهای بریکس هر سال اجلاس‌های سران خود را برگزار می‌کنند.

اجلاس فعلی بریکس ۲۲ تا ۲۴  اوت در ژوهانسبورگ برگزار می شود. رهبران چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی در آن حضور دارند. روسیه توسط سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه نمایندگی می‌شود. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست شرکت خواهد کرد.

مزایای ایران برای بریکس

بر اساس آن چه که مقامات وزارت امور خارجه ایران اعلام کرده‌اند، شراکت بین ایران و بریکس، در برخی حوزه‌ها عملا آغاز شده که در این ارتباط می‌توان به موضوع حمل و نقل اشاره کرد. در این حوزه، کریدور شمال-جنوب که هند را از طریق ایران به روسیه متصل می‌کند، عملا بخشی از یک پروژه حمل‌ونقل در قالب بریکس است. همکاری‌های ایران و چین برای اتصال چین به خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند، عملا چین و هند را به هم وصل می‌کند و از طریق حمل‌ونقل ترکیبی می‌تواند چین را به آفریقای جنوبی و برزیل متصل کند.

مقامات جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده‌اند که عضویت ایران در گروه بریکس ارتقاء همکاری‌های ایران با این گروه یک منفعت دو جانبه هم برای ایران و هم برای اعضای بریکس است و در این ارتباط معتقد هستند در حوزه انرژی و تامین امنیت پایدار آن، ایران یک ارزش افزوده مطلق برای اعضای بریکس و اعضای آتی آن است و  حضور ایران و کشورهایی مانند عربستان سعودی، عراق، امارات و برخی از دیگر کشورها به عنوان دارندگان مهم ذخایر انرژی در جهان در کنار بریکس و مشارکت در حوزه انرژی، موقعیت این بلوک اقتصادی را تقویت خواهد کرد.

 به‌رغم پیگیری ایران برای گسترش همکاری‌های خود با اعضای بریکس و عضویت هرچه سریعتر در این گروه برخی از کارشناسان معتقد هستند که احتمالا تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران و همچنین حضور تهران  در لیست سیاه FATF راه عضویت ایران در این گروه اقتصادی را سخت کند، گرچه باید به این موضوع  نیز توجه داشت که در حال حاضر روسیه از اعضای بنیانگذار این گروه نیز به خاطر عملیات نظامی در اوکراین تحت شدیدترین تحریم‌های غرب قرار گرفته و برخی ار اعضای بریکس همچون آفریقای جنوبی اعلام کرده‌اند، تحریم‌های یک‌جانبه مورد حمایت این گروه نیست و آن چه که در این زمینه برای بریکس ملاک تصمیم‌گیری است، تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل است.

در همین راستا، حسین امیرعبداللهیان که در خرداد ماه برای شرکت در نشست مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو بریکس و دوستان بریکس در کیپ تاون به آفریقای جنوبی سفر کرده بود، در این اجلاس گفت: برای جمهوری اسلامی ایران، بریکس می‌تواند هدف مهم بعدی در سیاست چندجانبه گرایی باشد. به همین جهت ما از جمله اولین کشورهایی هستیم که رسما علاقه‌مندی خود به حضور در چارچوب‌های بریکس و البته عضویت در آن را اعلام نموده‌ایم. تعداد زیاد کشورهای علاقه‌مند به عضویت در بریکس، موید این است که ما انتخاب درستی کرده‌ایم.

امیرعبداللهیان بیان کرد: گروه بریکس به دلیل توان خود و به جهت تلاش برای رفع برخی کاستی‌ها در نظام بین الملل و تقویت چندجانبه گرایی، جایگاه مهمی در عرصه مبادلات جهانی کسب کرده است. قطعا این جایگاه با پیوستن دیگر قدرتهای منطقه‌ای و همسو، تقویت خواهد شد. یک «بریکسِ گسترده» می‌تواند الگوهای موفقی از «حکمرانی جمعی و شمولی»، «همکاری‌های نوینِ جنوب-جنوب» و «ائتلافِ اقتصادهای نوظهور» را ارائه دهد.  

به گفته وزیر امور خارجه ایران، «جمهوری اسلامی ایران در کنار دیگر کشورهای همسو و علاقه‌مند می‌تواند شریکی مطمئن برای بریکس در آینده باشد. ایران با تجربه بالای حضورِ فعال در نهادها و ابتکارات بین‌المللی؛ برخورداری از ذخایر کامل انرژی؛ شبکه‌های حمل‌ونقل و ترانزیت کوتاه و ارزان؛ نیروی انسانیِ آموزش‌دیده و دستاوردهای علمیِ چشمگیر و بالاتر از همه اراده‌ای قوی برای مشارکت در ایجاد نظمی عادلانه در جهان، می‌تواند شریک مهمی برای بریکس باشد.»

انگیزه‌ها و مزیت‌های عضویت ایران در بریکس

ایران نوانس، درباره اهداف و انگیزه‌های عضویت ایران در بریکس نوشت: مهمترین انگیزه ایـران برای عضویت در بریکـس شامل پرستیژ بین‌المللی، برقراری پیوندهای ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران با قدرت‌های جدید جهانی، پیشبرد برنامه توسعه اقتصادی کشور، افزایش جایگاه منطقـه‌ای و بین‌المللی، جذب شرکای اقتصادی جدید در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی، دسترسی به منابع مالی جدید، دسترسی به یافته‌ها و ابتکارهای جدید در حوزه‌های فناوری، تولیدات دانش بنیان، کشاورزی و امنیت غذایی، تجارت و افزایش امکان مقابله با تحریم‌های بین‌المللی است.

این رسانه همچنین درباره فرصت‌های پیش روی ایران در بریکس به دو نهاد مالی در درون بریکس به نام‌های بانک توسعه جدید بریکس و نهاد ذخیره احتیاطی بریکس اشاره کرده و نوشت که این دو نهاد مالی از ارکان قدرت این گروه محسوب می‌شوند و برای ایران نیز متضمن فرصت‌هایی هستند.

ایران نوانس در ادامه، مهمترین هدف ایران از عضویت در بریکس را دستیابی به منابع مالی در هر دو نهاد بانک توسعه جدید و مکانیزم ذخیره احتیاطی بریکس خوانده و نوشت: با وجود این که تحریم‌ های مالی ایالات متحده دسترسی به منابع این دو نهاد را برای ایران دشوار می‌سازد، اما بریکس در فرآیند دلارزدایی انواع روش‌ها را برای ارائه وام و خدمات به اعضا اتخاذ کرده است که این روش‌ها می‌توانند به کاهش تاثیر تحریم‌ها در همکاری ایران با نهادهای مالی بریکس کمک کنند. بانک توسعه جدید از روش‌هایی چون ارائه وام به ارز ملی قدرت‌های عضو بریکس، رمز ارز و همچنین سوآپ ارزی برای ارائه خدمات به اعضا استفاده می‌کند.

با این وجود، این رسانه برخی محدودیت‌ها را نیز در این زمینه مورد توجه قرار داده و نوشت: البته ادغام ایران در چارچوب اقتصادی بریکس احتمالا چالش‌هایی را از نظـر همسویی بـا سیاست‌های اقتصادی، مکانیزم‌های نظارتی و قوانین و مقررات تجاری هماهنگ بـا اعضای اصلی و جدید بریکس ایجاد کند. تضمین هماهنگـی و تطبیق بوروکراسی داخلی با نهادهای بریکس در زمینه‌هایی مانند گمرک، تعرفه‌ها و مقررات سـرمایه‌گذاری به زمان و بررسی‌های کارشناسی پیچیـده‌ای نیاز دارد.

در ژوئیه ۲۰۲۳، نشریه نیوزویک با مورد توجه قرار دادن عملکرد موفق ایران در معطوف نکردن روابط خود به غرب و تلاش آن برای چندجانبه‌گرایی، درباره پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای و ائتلاف بریکس نوشت: پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای و ائتلاف بریکس به مثابه پیامی سیاسی از سوی ایران به آمریکا و اتحادیه اروپا است که این کشور می‌تواند بدون احیای توافق هسته‌ای از انزوا بیرون بیاید.

عضویت ایران در بریکس تا کنون مورد حمایت کشورهای عضو و کشورهای دوست این ائتلاف از جمله هند و برخی کشورهای آفریقایی قرار گرفته است.

انتهای پیام