حفاظت از منابع‌طبیعی کردستان با ۶۲ نیرو!/ علت آتش‌سوزی جنگل‌های مریوان چه بود؟
به گزارش وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از سنندج، هر آنچه در کره‌زمین و محیط زندگی ما وجود دارد و انسان در خلق آن دخالتی ندارد، منابع طبیعی محسوب می‌شود. پوشش گیاهی، آب و خاک از مهمترین منابع طبیعی تجدیدپذیر هستند که در صورت بهره‌برداری صحیح، تجدید حیات کرده و برخلاف منابع تجدیدناپذیر مثل نفت، گاز و ذغال سنگ هیچ گاه تمام نمی‌شوند.
منابع‌طبیعی کشورمان اعم از جنگل‌ها، مراتع و بیابان‌ها با مساحتی بیش از 136 میلیون هکتار یعنی حدود 85 درصد سطح کشور را شامل می‌شوند. از وسعت دو میلیون و 900 هکتاری استان کردستان، یک میلیون و 700 هزار هکتار معادل 62 درصد از پهنه استان نیز را جنگل، مراتع و عرصه‌های طبیعی تشکیل می‌دهد.
حفاظت از منابع طبیعی ایران زمین در صدر برنامه‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و استان کردستان قرار دارد، اما عمق و وسعت فشارهای وارده بر جنگل‌ها، مراتع و آب و خاک در مقایسه با اقدامات انجام شده در راستای ارتقای کمیت و کیفیت منابع طبیعی و خروجی کار، تناسب آنچنانی ندارد.
بیشتر جنگل‌های استان در اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع شده و جنگل‌ها به علت ویژگی متعدد خود نقش پر ارزشی از جنبه‌های مختلف همچون تولید اکسیژن، ساماندهی گردش آب در طبیعت، تلطیف و پالایش هوا، تداوم و حفظ نظام زیستی، کاهش سیل، ایجاد منظرگاه‌های تفرجی و تفریحی، ترسیب کربن و در حفظ خاک دارند.
بهره‌برداری بی‌رویه و غیرقانونی از جنگل‌ها و مراتع، آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی، تبدیل کاربری عرصه‌های منابع طبیعی، قاچاق چوب، تخریب، تصرف و آتش‌سوزی از جمله عوامل تهدید عرصه‌های طبیعی است که متولیان این حوزه در کردستان با آن روبه‌رو هستند و حفظ و صیانت از آن مستلزم همکاری همه دستگاه‌ها و اقشار مختلف مردم است.
برابر ماده 2 قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع کشور، مصوب سال 1341 و ماده 2 قانون حفاظت و بهره‌برداری جنگل‌ها و مراتع از مراتع مصوب مرداد ماه سال 1346 و اصلاحات بعدی آن، حفظ، احیا، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری از منابع طبیعی از جمله مراتع رسالت و وظیفه ذاتی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است.
بازدید «بهزاد شریفی‌پور» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان از دفتر خبرگزاری تسنیم در سنندج فرصتی شد تا خبرنگار این رسانه در گفت‌وگوی تفصیلی اهمیت منابع‌طبیعی، شیوه صیانت از این میراث گرانبها، چرایی ضروریت مشارکت مردم در حفظ جنگل‌ها و منابع‌طبیعی و مسائل مهم استانی در این حوزه را با وی به بحث و گفت‌و‌گو بگذارند که مشروح آن در زیر می‌آید:
تسنیم: وظیفه اداره‌کل منابع‌طبیعی در استان کردستان چیست؟
حوزه منابع طبیعی کردستان گسترده است، در کل کشور 85 درصد از مساحت به جنگل‌ها، مراتع و بیابان اختصاص داده شده که در استان نیز از آنجا که جزو 11 استان زاگرس نشین هستیم، این پهنه 62 درصد است. کردستان گرچه بیابان ندارد اما به سمت بیابان‌زدایی پیش می‌رود.
صیانت از منابع‌طبیعی جزو وظیفه و رسالت خطیر ماست که اگر رسانه کمک حال نباشد و ما نیز نتوانیم این جایگاه را تبیین و به رسانه بها ندهیم، یقیناً اشاعه فرهنگ منابع طبیعی مغفول می‌ماند. باید آحاد جامعه در جریان اقدامات انجام شده و ضعف‌های این حوزه قرار گیرند تا مردم پای کار آمده و در رسیدن به اهداف مورد نظر خادمان خود در این حوزه را همراهی کنند.
بنده در طول 24 سال خدمت خود در منابع‌طبیعی کردستان که همواره در خط مقدم صیانت، احیا و بهره‌برداری این حوزه بوده، همواره معتقد بوده و هستم که تنها رسانه می‌تواند به عنوان یک پل ارتباطی میان مسئولان و مردم ضروریات و دغدغه‌های این حوزه را تبیین کنند. باید با همکاری یکدیگر بتوانیم ضمن ترویج فرهنگ حفاظت از منابع طبیعی، توسعه پایدار و امنیت زیستی را پیش ببریم چراکه اگر منابع آب، خاک و جنگل‌هایمان حفظ شود می‌تواند پشتوانه خوبی برای بخش کشاورزی باشد.
در همین راستا؛ تاکنون دو سال گذشته جشنواره رسانه و منابع‌طبیعی در استان برگزار شده و امسال نیز برای سومین بار این برنامه ارزشمند در کردستان و 11 استان کشور اجرا خواهد شد. ما در بخش‌هایی ضعف‌ها و مشکلاتی داریم، منکر آن نمی‌شویم، حقیقتاً کمبود اعتبار و تجهیزات داریم و باید اصحاب رسانه اینها را منعکس و از مسئولان کشوری مطالبه‌گری کنند. معتقدم باید شعار «مسئولان همراه و مردم مشارکت‌پذیر» توسط اصحاب رسانه ترویج یابد.
تسنیم: وضعیت مراتع استان کردستان چقدر است؟
مراتع کشور با وسعت 85 میلیون هکتار بیش از نیمی از مساحت ایران را به خود اختصاص داده و در استان نیز یک میلیون و 480هزار هکتار؛ 48 درصد مرتع است.
سالانه 625 هزار تن علوفه در استان تولید می‌شود که 6.5 درصد علوفه کشور را به خود اختصاص داده است. در مجموع 67 هزار خانوار روستایی کردستان بهره‌بردار بخش مراتع هستند و 80 درصد علوفه در مراتع بومی و 20 درصد به صورت دستی کشت و تأمین می‌شود.
تسنیم: وضعیت جنگل‌های استان کردستان را تشریح فرمائید؟
وجود گونه‌های متنوع درختان جنگلی و گیاهان مرتعی با ارزش‌های صنعتی، خوراکی و دارویی جاذبه‌های فراوانی را در گستره جنگل‌ها و مراتع استان به وجود آورده که از جمله مهمترین آنها می‌توان به بلوط، پسته وحشی، زالزالک، بادام، سماق، عناب و گلابی وحشی اشاره کرد.
از 340 هزار هکتار 85 درصد گونه بلوط و مابقی بنه و سایر گونه‌ها است، بلوط آب مصرف نمی‌کند و پوشش گیاهی را خنک کرده و باعث نزولات جوی شده و نقش مهمی در تنظیم گردش آب، چرخه طبیعت و تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن دارد.
درخت بلوط شناسنامه زاگرس است و یکی از گونه‌هایی بوده که در اکوسیستم‌های طبیعی جنگل‌های زاگرس و خاصتا مریوان در طول دوران اکولوژیکی خود عمری چند هزار ساله دارد و نمادی برای این شهرستان است.
80 درصد از پهنه استان نیز گون است، این گیاه شاید خاصیت علوفه‌ای برای دامدار نداشته باشد اما 50 تا 100 سل عمر کرده و همانند سد طبیعی کوچک است، اگر گون در بالادست حفظ شود، سیلاب در پایین دست نیز حفظ خواهد شد. به ازای هر هکتار گون 10 تا 15 مترمکعب آب به آبخوان تزریق می‌شود.
کتیرا یکی دیگر از ظرفیت‌های کردستان بوده که در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی و بهداشتی کابرد داشته و صادر می‌شود.
62 نیروی یگان حفاظت محیط‌زیست منابع طبیعی در 10 شهرستان حوزه استحفاظی استان کردستان مشغول به فعالیت هستند که در پهنه استان به ازای هر 26 هزار هکتار یک نفر به چرخه طبیعت خدمت می‌کند و با این تعداد نیرو نمی‌توان 62 درصد پهنه را حفاظت کرد.
تسنیم: کاشت درخت در کردستان به کجا رسید؟
سهم کردستان از طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور 3 میلیون اصله است. در سالیان گذشته 200 تا 500 هزار اصل نهال در دو نهالستان استان تولید می‌شد که اکنون بالغ بر سه میلیون و 100 هزار اصل نهال تولید کرده‌ایم. کاشت درخت تنها 10 درصد قضیه است چراکه مراقبت و نگهداری بعد از آن مهم است. منابع طبیعی به تنهایی نمی‌تواند این وظیفه را ایفا کند بلکه باید همه مردم برای تحقق فرموده رهبری «هر ایرانی سه درخت بکارد، کاشت یک میلیارد نهال در چهار سال محقق می‌شود»، پای کار بیایند.
هدف از اجرای این طرح افزایش سرانه فضای سبز و سنت حسنه درختکاری است. نهال مورد نیاز شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در بحث توسعه فضای سبز تامین می‌شود اما باید متولیان این حوزه پای کار بیایند. هدف فقط کاشت درخت نیست بلکه مراقبت از آن بسیار مهمتر است.
صاحبان صنایع بر اساس قانون باید 25 درصد از عرصه خود را به گسترش فضای سبز اختصاص دهند، نهال آن را ما رایگان تأمین می‌کنیم و مشکلی در این رابطه نداریم. انتظار می‌رود دستگاه‌های اجرایی، سمن‌ها، دانش آموزان و دانشجویان و همه اقشار مختلف در این زمینه احساس مسئولیت کرده و فرهنگ درختکاری و درخت یاری اشاعه شود.
تسنیم: علت حادثه آتش‌سوزی اخیر مریوان چه بود و برای پیشگیری چه برنامه‌ای دارید؟
در آتش‌سوزی مریوان که عوامل آن انسانی بود و موقعیت جغرافیایی، گرما و وزش شدید باد نیز در ادامه این آتش تأثیر داشت، تمام هم و غم‌مان خاموش کردن آتش بود. اگر در جریان این آتش سوزی توسط یک سری افراد و با هدف خاص، عکس یک نفر از سازمان‌های مردم نهاد منعکس و بولد شد، به جرس قاطع عرض کرده که 50 نفر از همکاران بنده وضعیت بدتری از این فرد داشتند اما بنای ما رسانه‌ای کردن و مانور دادن نبود. بعد از 24 ساعت همکار خود را نشناختم، گاها 24 ساعت از همکارانمان اطلاع نداشتیم، ستاد بحران استانداری کردستان پای کار بود و ما را بسیار کمک کرد. تیم‌های مجربی نیز از استان‌های دیگر کشور به میدان آمدند و بالادست توسط همکارانم و بالگرد هوایی اطفا و پایین دست نیز توسط همیاران این حوزه مهار شد. رسانه‌های معاند سوءاستفاده‌هایی کار کردند اما واقعیت برای همه مردم مشخص است.
برای پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی دهیاران به عنوان مدیر بحران روستا منصوب شده و برخی از آنها تیم‌های اطفأ حریق را در روستاها تشکیل دادند اما به دلیل کمبود اعتبار مشکل تجهیزات دارند. وسایل اطفاء حریق در اختیار تعدادی از دهیاری‌ها قرار گرفته و برای آنان بیمه‌های بدون‌نام هم صادر شده که اگر خدای ناکرده برای فردی اتفاقی افتاد، بتوانیم خسارتش را جبران کنیم.
سال گذشته از محل سفر رئیس جمهور به استان، اختصاص 30 میلیارد تومان به منابع‌طبیعی کردستان مصوب شد اما تنها 7 میلیارد تومان تخصیص یافت و با این میزان اعتبار توانستیم چند دستگاه دمنده آتش سوزی و تجهیزات انفرادی خریداری کنیم. بالگرد و پهباد ویژه اطفا حریق هم نداریم.
برای اینکه بخواهیم همه دهیاران و سازمان‌های مردم نهاد مرتبط با این حوزه پای کار بیایند باید آنها را به تجهیزات انفرادی مجهز کنیم که تحقق این امر سالانه نیازمند 150 میلیارد تومان اعتبار است که امسال کل اعتبار منابع طبیعی کردستان تنها 7 میلیارد تومان بود.
اگر از چندین ماه قبل تجهیزات اطفا حریق و اعتبارات لازم برای برگزاری کارگاه‌های آموزشی و اقدامات پیشگیرانه داشتیم، میزان خسارت آتش‌سوزی جنگل‌های مریوان از 450 هکتار شاید به 45 هکتار کاهش می‌یافت. هدف ما جذب اعتبار و تشکیل تیم‌های بیشتر اطفا حریق، آموزش دهیاران فعالیت در حوزه اقدامات پیشگیرانه است.
به گزارش تسنیم؛ کردستان با داشتن این ظرفیت‌ها دارای پوشش جنگلی مناسب بوده اما متأسفانه سالانه به دلیل اقلیم، سخت‌گذر بودن و تعرض‌هایی که به عرصه‌های منابع طبیعی وارد می‌شود، سالانه بخش زیادی از جنگل‌ها به دلیل خطای انسانی و کمبود تجهیزات نابود می‌شود. با این تفاسیر، حفظ عرصه عظیم و پهناور منابع طبیعی استان تنها با همت کارکنان منابع‌طبیعی کردستان تحقق نمی‌یابد و باید همه مردم پای کار بیایند.
انتهای پیام/481/.
این خبر در هاب خبری وبانگاه بازنشر شده است
