فارس من| مطالبه حذف رانت در عرضه‌های اولیه بورس

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، پذیرفته شدن شرکت‌ها در سازمان بورس اوراق بهادار، همواره از چالش‌های شرکت‌های اقتصادی بوده است، روش‌های عرضه اولیه‌ متفاوتی در بازار بورس تهران وجود دارد.

زمانی که سهام یک شرکت اقتصادی پذیرفته شده در بورس برای اولین بار به صورت عمومی مورد معامله قرار می‌گیرد به این فروش و عرضه، عرضه اولیه می‌گویند، در این فرایند درصد معینی از کل سهام شرکت برای اولین بار توسط سرمایه‌گذاران خریداری خواهد شد، با توجه به بازدهی این سهم‌ها، همیشه از استقبال خوب سهامداران همراه هستند.

در سال‌های اخیر روش‌های عرضه و فروش این عرضه‌های اولیه با تغییراتی همراه بوده است، مکانیزمی که تا سال ۹۵ ‌برای عرضه‌های اولیه مورد استفاده قرار می‌گرفت، روش حراج و قیمت ثابت بود و بعد از آن عرضه‌های اولیه به روش ثبت‌سفارش یا بوک‌بیلدینگ صورت می‌گرفت، اما در یک سال گذشته، روش جدیدی در عرضه اولیه در بورس تهران مورد توجه قرار گرفته است که به آن روش ترکیبی گفته می شود.

* عرضه اولیه به روش ترکیبی چیست؟

شرکت‌هایی که سازمان عرضه آن‌ها را پر ریسک تلقی می‌کند، به صورت ترکیبی عرضه می‌کند، در عرضه اولیه به روش ترکیبی، سهام شرکت پذیرفته شده در سازمان در 2 مرحله عرضه می‌شود.

در مرحله نخست درصدی از کل سهام شرکت به تشخیص سازمان که اغلب 50 درصد به بالا است به صندوق‌های سرمایه‌گذاری همچون صندوق‌های ETF و صندوق‌های صدور و ابطال‌ یا همان Mutual Funds فروخته می‌شود.

این صندوق‌های شرکت کرده در عرضه اولیه‌ ترکیبی بر اساس سهمیه مشخص شده از طرف سازمان بورس در فرآیند تعیین و کشف قیمت حضور می‌یابند و مرحله اول عرضه با مشخص شدن قیمت سهم به پایان می‌رسد.

پس از کشف شدن قیمت برای قرار گرفتن به عنوان مبنای عرضه در مرحله دوم، این قیمت به همه‌ سرمایه‌گذاران اطلاع‌رسانی می‌شود. سهامداران حقیقی می‌توانند نسبت به خرید سهام و ثبت سفارش با قیمت ثابت تعیین شده در مرحله اول اقدام کنند.

‌صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند حداکثر تا ۵۰ درصد از سهام خود را پس از بازگشایی سهم در بازار ثانویه به سهامداران حقیقی بفروشند، نکته‌ قابل توجه این است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری موظف هستند که تا 90 روز نیمی از سهم خریداری  شده در مرحله‌ اول روش ترکیبی را نگهدای کنند.

* مزایا عرضه اولیه به روش ترکیبی

حمید دستجردی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره مزایای استفاده از این روش عرضه اولیه گفت: این روش جدید تخصیص عرضه اولیه ویژگی‌ها و امتیازات مخصوص خود را دارد که این روش ‌را در مقایسه با روش‌های موجود در گذشته متمایز می‌کند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: قیمت تعادلی سهم‌ها در عرضه‌های اولیه به دلیل وجود تقاضای مستقیم بسیار زیاد با چالش‌های فراوانی مواجه بود و قیمت کشف و تعیین شده غیر کارشناسی بود. اما در عرضه به روش ترکیبی، به علت وجود صندوق‌های سرمایه‌گذاری قیمت کشف شده بسیار منطقی و کارشناسی شده است.

وی افزود: در روش‌های سنتی انجام عرضه اولیه شاهد ریزش قیمت سهم‌های تازه وارد شده به بازار بودیم. به طوری که حتی قیمت بعضی از سهم‌ها به پایین‌تر از قیمت تعیین شده در روز عرضه رسیده‌اند زیرا پس از کمی سود حقوقی‌های بزرگ سهم اقدام به فروش کرده و سهامداران خرد نیز مانند دمینو از این اقدام تاثییر می‌گیرند و در نتیجه شاهد کاهش قیمت بودیم.

دستجردی تاکید کرد: در روش ترکیبی صندوق‌های سرمایه‌گذاری موظف هستند که تا 90 روز نیمی از سهم خریداری  شده در مرحله‌ اول روش ترکیبی را نگهداری کنند، بنابراین این قانون موجب تشویق به سرمایه‌گذاری بلند مدت می‌شود زیرا می‌توان بدون نگرانی درباره‌  کاهش قیمت، سهام خود را نگه دارید.

* تشویق مردم به سرمایه گذاری غیرمستقیم

از آن‌جا‌ که در مرحله‌ نخست روش ترکیبی عرضه اولیه با حضور صندوق‌های سرمایه‌گذاری معتبر صورت می‌گیرد به نوعی می‌توان گفت که این صندوق‌ها در راس امور و فعالیت هستند و به همین جهت این بستر برای سهامداران خرد فراهم می‌شود که در صورتی که تجربه لازم یا زمان کافی را ندارید از روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم بهره برده و سرمایه‌ خود را به متخصصین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند.

* درخواست حذف رانت در عرضه‌های اولیه

تعدادی از مخاطبان خبرگزاری فارس با ثبت پویشی با عنوان «درخواست حذف رانت در عرضه‌های اولیه» خواستار بازگشت عرضه اولیه به روش های سنتی شده اند. در متن این پویش آمده است: «در عرضه اولیه‌های ترکیبی درصد بسیار خوبی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص داده می‌شود و این صندوق‌ها بعد از چند روز مجاز به فروش تمام سهام خود هستند. یک امتیاز ویژه غیرمنطقی برای این صندوق‌ها که طی چند روز سود هنگفتی به دست می‌آورند و بعد از فروش عرضه اولیه‌ها منفی می‌شوند. چه دلیلی دارد به این صندوق‌ها سهام اختصاص داده شود؟!! درخواست می‌کنیم یا این صندوق ها از چرخه عرضه اولیه حذف شده و فقط به سهامدار خرد عرضه شود. و یا صندوق‌ها ملزم به نگهداری ۷۰، ۸۰ درصد از سهام عرضه اولیه تا حداقل یک ماه باشند».

بنابراین گزارش، خبرگزاری فارس طبق رسالتی که بابت پیگیری سوژه‌‌های فارسِ من برای خود تعریف کرده است، حتما پیگیری این موضوع را در دستور کار قرار می‌دهد و از مسوولان خواستار توضیح در این‌باره خواهد شد.

کاربران دیگر هم در صورت تمایل می‌توانید به امضاکنندگان این پویش بپیوندند؛ خبرگزاری فارس با رسیدن امضاهای این پویش به 1000 امضا و بالاتر حتما پیگیری‌های مختلفی در این‌باره خواهد داشت.

پایان پیام/