واردات از روسیه مشکلی از برق حل نمی‌کند/ شرایط لازم برای هاب انرژی را نداریم

هاشم اورعی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره امکان تحقق هاب برق شدن ایران اظهار داشت: برای اینکه تبادل انرژی قابل توجهی داشته باشیم باید ظرفیت صادرات و واردات و شبکه داشته باشیم در صورتی که اکنون ظرفیت انتقال انرژی الکتریکی به کل کشورهایی که در اطراف ما قرار دارند را نداریم و نهایتا در حد ۴ درصد است. بعبارت دیگر زیرساخت لازم برای انتقال برق و چه واردات و چه صادرات نداریم و درواقع در حد بسیار محدود است.

وی افزود: اگر قرار است کشور ما هاب انرژی باشد باید شبکه‌ها و پست‌های انتقال قوی و با ظرفیت بالا با کشورهای کشورهای منطقه ایجاد شود تا هاب انرژی باشیم. مثلا اگر قرار است به کشورهای جنوبی صادرات داشته باشیم یعنی باید کابل‌های برق را از زیر دریا عبور دهیم، همه اینها با تکنولوژی امروز شدنی است اما نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. ما امروز ظرفیت، امکانات و زیرساخت لازم برای اینکه میزان قابل توجهی از برق مصرفی را وارد و برق اضافی را صادر کنیم در اختیار نداریم، مثل این است که اتوبان و ریل نداشته باشیم و صحبت از ترانزیت کالا داشته باشیم، این دو با هم تطابق ندارد.

این کارشناس حوزه برق و انرژی درباره انتشار اخباری مبنی بر صادرات ۳۰۰ مگاوات برق از روسیه به ایران و اینکه این میران برق آیا می‌تواند به حل ناترازی شبکه کشور کمک کند، توضیح داد: اگر قرار باشد ما واردات را به منظور تبادل و درراستای هاب شدن انجام دهیم مسئله اول این است که شبکه و زیرساخت لازم را نداریم دوم اینکه ما کشوری هستیم که ظرفیت بالایی برای تولید برق داریم، به لحاظ منابع فسیلی غنی هستیم یعنی در ذخایر نفت چهارم و گاز دوم هستیم بعبارت دیگر ۹ درصد نفت و ۱۷ درصد گاز دنیا را دارا هستیم، در این صورت زینبده نیست که واردات داشته باشیم حتی اگر بگوییم که این منابع آلاینده هستند و نباید سوزانده شوند. باید به سمت منابع تجدیدپذیر برویم که در این حوزه نیز امکانات اولیه فوق‌العاده و فراوانی یعنی باد و خورشید را در اختیار داریم، بنابراین به هر طریق که بخواهیم برق تولید کنیم امکانات اولیه را داریم و کشوری که این امکانات را دارد نباید آنها را رها کرده و از همسایه برق بخرد.

وی بیان داشت: نکته سوم اگر یک کشوری از همسایه بخواهد برق به ما بدهد رایگان نیست و اگر هم به قیمت بین‌المللی صادر کند که منطقی نیست این میزان هزینه کنیم ما باید بیشتر از نیاز و مصرف داخلی کشور خودمان برق تولید کنیم و به قیمت بین‌المللی بفروشیم و اشتغال ایجاد کنیم تا جی‌دی‌پی در کشوری که عدم برخورداری از رشد اقتصادی بزرگترین معضل آن است بالا برود، بعبارت دیگر اقتصادی نیست که برق را وارد کنیم حتی اگر روسیه برق را نیز رایگان در اختیار ما قرار دهد حتملا در نظر دارد آوانس و امتیاز از ما بگیرد حتی اگر به قیمت نصف بین الملل هم بخریم نفوذ سیاسی از ما می خرد.

استاد دانشگاه صنعتی شریف در ادامه گفت: در تابستان اوج مصرف برق کشور به ۷۴ هزار مگاوات رسید یعنی ۳۰۰ مگاوات برق وارداتی از روسیه ۴ دهم درصد مصرف پیک ما بوده است یعنی این رقم مشکل برق ما را حل نمی‌کند ضمن اینکه روسیه مستقیم به ما وصل نیست و باید از آذربایجانی عبور کند که ما در موضوع زنگزور با این کشور چالش داریم و خطر و جنگ بین آذربایجان و ارمنستان را داریم.

وی افزود: ما در  انرژی بحثی به نام امنیت انرژی داریم، آذربایجان سخت در مقابل ایران جبهه گرفته اگر این بحران بیشتر شود؛ این کشور جلوی ارسال برق به ایران را می‌گیرد چطور می‌شود یک کشور وابسته به برقی شود که از کشور درگیر عبور می‌کند، ضمن اینکه هم عدد ناچیز و هم مسیر غیرقابل قبول است در واقع شوی تبلیغانی و غیرعملی است.

اورعی تاکید کرد: ما باید مدیریت مصرف را جدی بگیریم و از امکانات بالقوه استفاده و برق را تولید و به جای واردات به قیمت واقعی و بین‌المللی صادر کنیم؛ اما هیچ‌یک عملی نمی‌شود، مگر اینکه دو کار انجام شود یکی اینکه دولت از ماجرای برق بیرون برود و آن را به بخش خصوصی بسپارد، دو سال پیش کمیسیون اقتصادی مجلس گزارشی ۱۶ صفحه ای را در خصوص عملکرد دولت ۱۱ و ۱۲ منتشر کرد که نتیجه گیری آن این بود که وزارت نیرو در رقابت منفی با بخش خصوصی است و عملا جلوی بخش خصوصی را می گیرد اگر ما بخواهیم مسئله برق کشور را حل کنیم و تولیدو  فروش برق نقش مثبتی در تولید ناخالص ملی و اقتصاد کشور داشته باشد اولین گام این است که دولت پای خود را از این ماجرا کنار بکشد و دلالی انرژی را کنار بگذارد دومین کار قیمتگذاری است اکنون قیمت برقی که ایران به بخش خانگی قرار می دهد یک هجدهم ترکیه است یعنی ما هر کیلووات ساعت نیم سنت و ترکیه با قیمت ۹ سنت  برق را در اختیار بخش خانگی قرار می دهد، بعبارت دیگر برق ما فعلا مفت است مادامی که دولت به شدت در بازار برق دخالت کرده و قیمتها به صورت مصنوعی پایین نگه داشته بازار را بهم ریخته و تا وقتی بازار معنی واقعی خود را پیدا نکند محال است بتوانیم هاب برق باشیم.

وی ادامه داد؛ ایران می توانست هاب انرژی الکتریکی باشد اما هاب انرژی شدن الزاماتی نیاز دارد، یعنی تولید باید به مراتب فراتر از مصرف بوده و دائمی باشد نه اینکه در تابستان کمبود برق داشته باشیم و به کشور واردکننده بگوییم چون برای مصرف داخل کمبود داریم برق اضافی برای صادرات نداریم.

این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: باید تولید مستمر و به مرتبب بیشتر از مصرف باشد، شبکه انتقال به کشورهای مجاور داشته باشیم، ظرفیت بالا برود و مشکل ژئوپلیتیک نداشته باشیم، برق کالای حساس است حتی اگر رایگان هم بدهیم کشورها خود را وابسته به برق دیگر کشورها نمی کنند و مادامی که دو‌ کشور از رابطه حسنه سیاسی برخوردار نباشند، امکان ارتباط الکتریکی بسیار سخت و تقریبا نشدنی است، بنابراین نه تنها ما شرایط لازم برای هاب انرژی شدن نداریم بلکه شرایط صادرات  در حد ۴ درصد را هم از دست می‌دهیم،  زیرا عربستان در عراق برای افزایش قابل توجه ظرفیت سرمایه گذاری می کن و در واقع هدفش این است که از ورود ایران به این کشور جلوگیری کند چراکه برقی که ایران به عراق می دهد برای ایران نفوذ سیاسی و وابستگی به ایران ایجاد میکند،  عربستان با استقفاده از توان مالی کشورش در عراق سرمایه گذاری می‌کند  که نفوذ ایران در عراق را از طریق عدم انتقال برق به جنوب این کشور کم کرده و خود را جایگزین کند.