ضرورت توسعه حرفه حسابداری همپای توسعه بازار سرمایه

به گزارش خبرگزاری مهر، مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در بیست و یکمین همایش ملی حسابداری ایران و سومین همایش بین المللی حسابداری ایران بیان کرد: حرفه حسابداری یکی از مبانی اصلی بازار سرمایه است. بازار سرمایه مبتنی بر اطلاعات است. اطلاعاتی که در حوزه‌های مختلف منتشر می‌شود و مورد استفاده تمامی ذی نفعان قرار می‌گیرد. لذا سازمان بورس اوراق بهادار اهتمام جدی در نحوه افشا و نحوه گزارشگری رویدادهای شرکت‌ها دارد. با توجه به آنکه از دو جنبه با اهمیت؛ یکی افزایش روزافزون حساسیت بازار سرمایه به دلیل گستردگی و تعدد حضور سرمایه‌گذاران در این بازار و نیز حضور شرکت‌های بزرگ در این بازار؛ این نگرانی وجود دارد که اگر چنین همایش‌هایی برگزار نشده و به فکر توسعه حرفه حسابداری نباشیم، حسابداری و گزارشگری مالی از مسیر توسعه بازار سرمایه و تأمین مالی عقب می‌افتد.

وی افزود: موضوع اصلی این همایش آینده پژوهی است و باید به فکر آینده باشیم. معمولاً بحث حسابداری به بررسی صورت‌های مالی و گزارش‌های دوره‌های مالی گذشته می‌پردازد و این صورت‌های مالی هم معمولاً با تأخیر منتشر می‌شود؛ اما آنچه برای سرمایه‌گذار، سیاست گذاران و دستگاه‌های نظارتی حائز اهمیت است، صرفاً با بررسی صورت‌های مالی گذشته شرکت‌ها محقق نمی‌گردد. در حوزه‌های مربوط به حرفه حسابداری در حال حاضر با چند تغییر عمده در بازار سرمایه مواجه هستیم. یکی بحث داده‌های بسیار کلان که با روش‌های سنتی حسابداری و حسابرسی قطعاً نمی‌توان این داده‌های کلان را جمع‌بندی و گزارشگری کرد. لذا لازم است خودمان را به ابزاری مجهز کنیم تا بتوانیم از داده‌های کلان استفاده کنیم.

عشقی در ادامه اظهار کرد: نظارت بر بازار سرمایه بدون هوش مصنوعی امکان‌پذیر نیست. در حال حاضر به صورت روزانه بالغ بر ۳۰۰_ ۴۰۰ هزار نفر در بازار معامله می‌کنند که در روزهای اوج تعداد معامله‌گران به ۷۰۰ هزار نفر هم می‌رسد. همچنین تعداد معاملات روزانه نیز به دو میلیون معامله می‌رسد. نظارت بر این حجم از معاملات بدون هوش مصنوعی امکان‌پذیر نیست. هوش مصنوعی توسط شرکت‌های ارائه دهنده خدمات مالی هم استفاده می‌شود.

وی افزود: در حرفه حسابداری هم ما ناچار هستیم که از هوش مصنوعی استفاده کنیم. نمی‌توان بدون هوش مصنوعی با این حجم از داده جوابگوی نیاز این حجم از ذی نفعان بود. بحث مکانیزم حسابداری چند وقتی‌است که مطرح شده و به جای خوبی هم رسیده است. باید به این سمت برویم که در سایه ارتباط با سایر کشورهای دنیا استانداردهای حسابداری را هم ارتقا دهیم و بتوانیم گزارش‌های حسابداری را تحلیل پذیرتر کنیم. امیدواریم با کمک اساتید و مجاری ذیربط به زودی این مورد هم به صورت جدی پیگیری شود.

رئیس سازمان بورس ادامه داد: یکی دیگر از بحث‌های محوری این همایش بحث گزارشگری پایداری است. سال گذشته بحث گزارشگری پایداری را تا حدودی پیش بردیم و در دستورالعمل حاکمیت شرکتی الزاماتی برای انتشار گزارش‌های پایداری داشتیم؛ اما کافی نیست و باید به مرور بحث‌های مربوط به گزارشگری پایداری را با تسهیل بیشتری داشته باشیم. شاید به دلیل تعدد مشکلات توجه به بحث گزارشگری پایداری در شرکت‌ها پایین است؛ اما اگر به این مهم توجه کافی را نداشته باشیم در آینده نزدیک دچار مشکل جدی خواهیم شد.

عشقی گفت: بحث دیگری که مطرح شده بحث تاب‌آوری کسب و کارها است. تاب‌آوری کسب و کارها ابعاد مختلفی دارد؛ اما نحوه گزارشگری مالی ما نقش بسیار مهمی در تاب‌آوری کسب و کارها دارد چرا که وقتی سیاست گذاران یا حتی سرمایه‌گذاران بخواهند تصمیمی اتخاذ کنند، این تصمیم بر اساس همین صورت‌ها و گزارش‌های مالی اتخاذ خواهد شد. در حال حاضر نحوه گزارشگری مالی ما چه در مورد صورت‌های مالی شرکت‌ها و چه در مورد عملکرد هیئت مدیره‌ها به نحوی است که چهره واقعی شرکت‌ها را نشان نمی‌دهد. ما باید مراقب تقسیم سودهای موهوم در شرکت‌ها باشیم. در حال حاضر تمامی اعداد مندرج در صورت‌های مالی و حتی سود شرکت‌ها تاریخی است. اکثر شرکت‌هایی که در حال حاضر در بازار سرمایه فعال هستند و سود شناسایی می‌کنند مربوط به چند دهه قبل هستند و ارزش دارایی آنها به روز نیست. استهلاک این شرکت‌ها بر اساس ارزش دارایی چند سال قبل در صورت‌های مالی نمایان می‌شود؛ حال آنکه جایگزینی همان دارایی نیازمند هزینه سنگینی است. نحوه گزارشگری مالی شرکت‌ها باید به گونه‌ای باشد که وضعیت واقعی شرکت‌ها را نشان دهد و تداوم وضعیت فعلی منجر می‌شود در ٣_٤ سال آینده شرکت‌ها دچار مشکل جدی شوند. لذا از این بعد نحوه گزارشگری مالی شرکت‌ها بسیار حائز اهمیت است و امیدوارم بتوانیم در این مسیر هم کاری کنیم.

وی اضافه کرد: البته استانداردها هم باید مورد بازنگری قرار گیرد که به دلیل بعضی ملاحظات این کار انجام نشده و این موضوع در بلند مدت شرکت‌ها را دچار مشکل جدی خواهد کرد. موضوع دیگر، بحث ریسک است. هنوز جایگاه درستی بر گزارشگری ریسک شرکت‌ها نداریم. با وجود اقدامات انجام شده، این حوزه هم نیازمند کار بسیار جدی است. تعداد نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه به بیش از ۱۰۰۰ نهاد رسیده و این ١٠٠٠ نهاد مالی تقریباً مبنای مشخصی برای گزارشگری ریسک ندارند. به‌رغم تأثیر این نهادهای مالی در تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی و میزان دارایی تحت مدیریت‌شان، ریسک این‌ها سنجش و مدیریت نمی‌شود. یکی از اقدامات ضروری این است که مسائل و مباحث مربوط به ریسک نهادهای مالی را به درستی شناسایی و تبیین شده و نحوه مواجهه با این ریسک‌ها طراحی و اجرا شود. در این موضوع هم قطعاً حسابداری نقش ویژه‌ای خواهد داشت.

رئیس سازمان بورس در خاتمه عنوان کرد: از دوستان دعوت می‌کنم در این حوزه هم کار جدی انجام دهند و کمک کنند مقوله ریسک در کلیه شرکت‌ها بالاخص نهادهای مالی گزارشگری و مدیریت شود؛ چرا که دارای تحت مدیریت نهادهای مالی رقم حائز اهمیتی است و بالغ بر ۷۰۰ همت دارایی تحت مدیریت صندوق‌ها و بیش از ۱۰۰ همت دارایی تحت مدیریت سبدگردان‌هاست و اگر مباحث مربوط به ریسک به درستی مدیریت نشود ممکن است تبعات جبران ناپذیری داشته باشد.