علت کاهش یک باره قیمت نفت چه بود؟ /چرا عربستان ساکت است

محمد صادق جوکار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به نوسان قیمت نفت در هفته‌های اخیر گفت: از ۲۷ سپتامبر نشانه‌هایی بر افول قیمت نفت وجود داشت و از نقطه ۹۶ دلار به ۸۴ دلار رسید یعنی کاهش ۱۲ دلاری قیمت اما سوال اینجاست که چه عاملی باعث این کاهش قیمت شدید شد.

وی ادامه داد: تمام مؤلفه‌های بنیادی که می‌توانست منجر به کاهش قیمت نفت شود به صورت توالی زمانی، مورد برسی قرار گرفته است.

به گفته جوکار در گزارش بانک جهانی می‌بینیم که رشد اقتصادی حوزه شرق آسیا مقداری از پیش بینی‌های اولیه کمتر شده است به طوریکه رشد اقتصادی چین پیش بینی می‌شد در سال ۲۰۲۴ نزدیک به ۴.۸ درصد باشد اما در گزارش جدید ۴.۴ را نشان می‌دهد. یا آمار و اخبار آمریکا نشان می‌دهد این کشور نرخ بهره را به ۲۵ درصد می‌رساند با این حال انتظار بر این بود که قیمت نفت ۴ تا ۶ دلار کاهش پیدا کند ولی کاهش قیمت شدیدتر از پیش بینی‌ها بود.

رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی خاطر نشان کرد: به نظر نمی‌رسد مؤلفه‌های بنیادین باعث کاهش ۱۲ دلاری قیمت نفت شود و قطعاً مسأله‌ای که در عرصه بین المللی هم مطرح شده بر کاهش قیمت نفت تأثیر گذار بوده است. بیش از یک ماه است که نا اطمینانی به تقاضا در بازار وجود دارد.

وی ادامه داد: تمامی این موارد در کنار یکدیگر می‌تواند بیان کننده این باشد که چرا قیمت نفت به شدت کاهش پیدا کرد به خصوص برای بورس بازان که یکباره در موقعیت فروشنده قرار گرفتند. ناگفته نماند برخی از شاخص‌های اقتصادی نمی‌توانست باعث کاهش قیمت شود به عنوان مثال میزان ذخیره سازی نفت در آمریکا ۲.۲ میلیون بشکه در هفته گذشته کاهش پیدا کرده است که معمولاً اثر افزاینده در قیمت نفت دارد.

جوکار خاطر نشان کرد: در این شرایط شاخص‌های اقتصادی شاخص‌های دوگانه‌ای بودند مانند نرخ بیکاری و میزان استفاده از تسهیلات بیکاری در آمریکا که همواره ثابت است و اینگونه نبود که یکباره آمار نگران کننده‌ای از اقتصاد آمریکا منتشر شود.

وی توضیح داد: در کنار مؤلفه‌های بنیادین روز ۵ شنبه هیأت آمریکایی به همراه معاون وزیر امور خارجه آمریکا به عربستان سفر کرد و به نظر می‌رسد این سفر در سطح کارشناسی موفقیت آمیز بوده است که این مسئله می‌تواند در بازار نفت تأثیر گذار باشد.

رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی اضافه کرد: آنچه منتشر شد و بنیاد کارنگی هم گزارش مفصلی از آن منتشر کرد مبتنی بر این است که بر خلاف سیاست‌های همیشگی آمریکا، سطحی از غنی سازی را برای عربستان به رسمیت شناختند البته این مساله برگ برنده برای عربستان است که به نظر می‌رسد آمریکا آن را پذیرفته است.

جوکار با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد توافق سه جانبه‌ای بین عربستان، آمریکا و رژیم صهیونیستی در حال انجام است، خاطر نشان کرد: در این توافق، عربستان به سطحی از غنی سازی دست پیدا می‌کند و به یک پیمان دفاع مشترک خواهد رسید و در مقابل تعهد می‌کند مداخلات خود را در مقابل کاهش داوطلبانه تولید نفت کنار گذارد و به قیمت نفت شوک کاهنده وارد کند.

رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی ادامه داد: به نظر می‌رسد بازار، سفته بازان و تریدر ها نسبت به این اخبار احساس نا امنی کردند، زیرا ممکن است بازار در آتیه متناسب با این تعامل راهبردی بین آمریکا و عربستان با افزایش عرضه روبرو شود. چرا که طی سه هفته گذشته تمام تحلیل‌ها نسبت به تراز بازار نشان می‌داد.

جوکار اضافه کرد: بورس بازان و سفته بازان به این جمع بندی رسیدند که احتمالاً عربستان از سیاست کاهش داوطلبانه عقب نشینی می‌کند البته مشروط بر اینکه توافق نهایی شود که در نتیجه قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند.

وی خاطر نشان کرد: این گفت‌وگو ها به گونه‌ای نیست که به تازگی اتفاق افتاده باشد به نظر می‌رسد چند هفته است که در شرف جمع بندی نهایی است زیرا جمعه بعد از ظهر گزارش آگوست منتشر شد؛ که نشان می‌داد کشورهای اوپک پلاس در ماه گذشته یک میلیون ۳۶۰ هزار بشکه کمتر از سطح توافق تولید کرده اند.

جوکار اضافه کرد: نکته دیگری که از اهمیت به سزایی برخوردار است آن است که امارات را در کشورهای اوپک داریم که ظرفیت تولیدش ۵ میلیون بشکه در روز است که بسیار کمتر از ظرفیت تولید خود در اوپک پلاس تولید می‌کند که این کشور نیز به افزایش تولید تمایل دارد.

وی در رابطه با عدم موضع گیری عربستان نسبت به کاهش قیمت نفت، توضیح داد: عربستان، کشوری است که نسبت به قیمت نفت حساسیت دارد، زیرا بودجه خود را از طریق فروش نفت تأمین می‌کند. این کشور ۱۰.۵ میلیون بشکه تولید نفت دارد که اگر مصرف داخلی را کم کنیم ۷.۵ میلیون بشکه را با نفت ۸۱ دلاری می‌فروشد.

وی خاطر نشان کرد: این کشور در سال ۲۰۲۳ نیازمند ۲۲۱ میلیارد دلار درآمد بود اما اکنون یک و نیم میلیون بشکه کاهش داوطلبانه داشته است یعنی به عبارتی امکان فروش ۶ میلیون بشکه نفت را دارد، مشروط بر این که قیمت نفت بین ۹۹ تا ۱۰۱ دلار باشد تا با کسری بودجه مواجه نشود.

رئیس مؤسسه مطالعات انرژی یادآور شد: این مساله جای ابهام دارد که چگونه قیمت نفت ۸۴ دلار است و عربستان هنوز موضع‌گیری رسمی نشان نداده است. وال استریت ژورنال در گزارش اخیر خود آورده است اگر قیمت‌ها در سال ۲۰۲۴ بالا باشد ممکن است عربستان سیاست‌های کاهش داوطلبانه خود را کنار بگذارد.

وی در خاتمه با اشاره به اتفاقات اخیر در منطقه خاطر نشان کرد: رخدادهای اخیر ممکن است این توافق را تحت تأثیر قرار دهد و عربستان سیاست خود را تغییر دهد.