سفر بلینکن به منطقه و آنکارا در زمستان روابط آمریکا- ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بر اساس اطلاعیه ای که وزارت امور خارجه آمریکا منتشر کرده، آنکارا امروز یکشنبه میزبان آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه کابینه جو بایدن خواهد بود.

بلینکن، پس از دیدار با مقامات رژیم صهیونیستی، به کشورهای اردن، ترکیه، ژاپن، کره جنوبی و هندوستان سفر می کند و اولویت اصلی او در دیدار با مقامات این کشورها، گفتگو درباره تحولات غزه است.

اطلاعیه وزارت امور خارجه آمریکا، اولویت ها و اهداف سفر بلینکن در هر کدام از کشورها را به طور جداگانه دسته بندی کرده و باز هم در مورد نحوه حمایت از رژیم صهیونیستی یاوه گویی کرده و آن را به عنوان مصداق «دفاع از اسراییل در برابر تروریسم» قلمداد کرده است.

قرار است بلینکن در نشست جی 7 در ژاپن شرکت کند و سپس در هندوستان، در نشست 2+2 شرکت کند که با حضور وزاری دفاع و امور خارجه هندوستان و آمریکا برگزار خواهد شد.

اما در مورد ترکیه و اردن به این عبارات اشاره شده است: «در اردن و ترکیه، وزیر بر اهمیت حفاظت از جان غیرنظامیان در اسرائیل و نوار غزه و تعهد مشترک آمریکا برای تسهیل افزایش و ارائه مستمر کمک‌های بشردوستانه نجات بخش به غیرنظامیان غزه و از سرگیری خدمات ضروری تاکید خواهد کرد. می خواهیم اطمینان حاصل کنیم که فلسطینیان به زور در خارج از غزه آواره نشوند. وزیر همچنین درباره مکانیسم‌های فوری برای توقف خشونت، کاهش لفاظی‌ها و کاهش تنش‌ های منطقه ‌ای بحث خواهد کرد. تعهد به همکاری با شرکا برای ایجاد شرایط لازم برای صلح پایدار در خاورمیانه و تاکید مجدد آمریکا بر ایجاد یک کشور فلسطینی مورد بررسی قرار می گیرد. بلینکن در  ترکیه همچنین در مورد امنیت یورو-آتلانتیک، حمایت مداوم از اوکراین و نیاز به حفظ اتحاد ناتو از جمله تصویب الحاق سوئد به ناتو، بحث خواهد کرد».

آیا یخ روابط بایدن – اردوغان آب می شود؟

اطلاعیه وزارت امور خارجه آمریکا به وضوح نشان داده که آمریکا توجه ویژه ای به روابط دوجانبه با ژاپن، کره جنوبی و هندوستان دارد، اما در مورد ترکیه، خبری از این عبارت نیست. کما این که بلینکن، قبلاً هم برای دیدار دوجانبه حاضر نشده به ترکیه سفر کند و در بازدید از مناطق زلزله زده ترکیه نیز، صرفاً بر حمایت آمریکا از زلزله زدگان تاکید کرد و سخنی از توسعه روابط آمریکا – ترکیه به میان نیامد.

مشکل اصلی در روابط آمریکا ترکیه اینجاست که جو بایدن در همان دوران کمپین انتخاباتی و قبل از این که رئیس جمهور شود، در مصاحبه با نیویورک تایمز به این اشاره کرد که با حمایت از مخالفین اردوغان، کمک می کند که دولت دموکراتی در ترکیه بر سر کار بیاید.

او پس از پیروزی هم، هیچگاه رابطه گرمی با اردوغان برقرار نکرد و مقامات دولت بایدن نیز با وجود سفر به اغلب کشورهای منطقه به ترکیه نرفتند. البته باید به این موضوع مهم نیز اشاره کرد که بخش قابل توجهی از اختلافات آمریکا – ترکیه، ارتباط خاصی با اشخاص و احزاب ندارد و هر حزبی در واشنگتن به قدرت برسد، اردوغان باز هم گلایه هایی دارد. بنابراین لازم است به اختلافاتی اشاره کنیم که از دوران جورج بوش پسر تاکنون، همچنان پابرجا مانده اند.

اصلی ترین اختلافات آمریکا و ترکیه

«ما طرح خاورمیانه جدید را برای منطقه مفید می دانیم و حاضریم در اجرای این طرح، نقش فعال داشته باشیم». این بخشی از سخنان رجب طیب اردوغان نخست وزیر وقت ترکیه در جمع نمایندگان حزب عدالت و توسعه در سال 2003 میلادی است.

او نه تنها از حمله آمریکا به عراق حمایت کرد، بلکه خواهان ایفای نقش فعال در اجرای نقشه های منطقه ای آمریکا شد. با آن که جورج بوش پسر به ترکیه سفر کرد و تحولاتی در روابط آنکارا – واشنگتن روی داد، اما استراتژیست های کاخ سفید، هیچگاه ترکیه را در بازی های بزرگ منطقه ای، به اندازه ای که اردوغان توقع داشت، جدی نگرفتند.

از آغاز جریان بحران سوریه نیز، اختلافاتی بین اردوغان  و باراک اوباما به وجود آمد و در دسته بندی طیف اختلافات می توان به این نکات اشاره کرد:

الف) سازمان سیا، اطلاعاتی از برخی اقدامات امنیتی پنهانی ترکیه در اختیار اوباما گذاشت و او در سفر به ترکیه و در ضیافت شام، بدون تعارف رو به هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت گفت: «ما چشمانمان روی توست و مراقب اقداماتت در خاک سوریه هستیم». منظور اوباما از بیان این موضوع، تلاش فیدان برای تسلیح ترکمان ها، اخوانی ها و افراطی ها در خاک سوریه بود که عملاً به یکی از اختلافات پایدار ترکیه و آمریکا تبدیل شد.

ب) حمایت آمریکا از نهادهای اقماری پ.ک.ک به یک اختلاف بزرگ تبدیل شد و بعدها، حمایت از شاگردان فتح الله گولن نیز به لیست گلایه های اردوغان افزوده شد.

ج) آمریکا هنوز هم به خاطر آن که ترکیه سیستم موشکی اس 400 را از ترکیه خریداری کرده، از آنکارا گله مند است و حتی تحریم تسلیحاتی ترکیه نیز خشم کاخ سفید را فرو ننشانده است.

د) ترکیه حاضر شده به جای اف 35 از آمریکا اف 16 بخرد اما حتی این معامله نیز با اختلافات و موانعی روبرو شده است.

ه) اردوغان تلاش کرد از کارت مخالفت با عضویت سوئد در ناتو، استفاده سیاسی به عمل بیاورد اما جو بایدن مانع شد و امتیاز خاصی به ترکیه نداد.

و) نزدیک شدن ترکیه به ایران، چین و روسیه، از موضوعات مورد اعتراض مقامات آمریکایی است.

با توجه به اختلافات بالا، اردوغان امیدوار بود که استفاده از کارت اوکراین را به ابزاری تبدیل کند که موانع را از سر راه بردارد. اما این هدف نیز هنوز محقق نشده است.

 غزه مساوی است با اوکراین؟

یکی از امیدواری های تیم اردوغان، این بود که در پرونده اوکراین، سیاستی اتخاذ کند که خروجی نهایی آن، بازگشت مجدد آمریکا به مسیر روابط گرم و پویا با ترکیه باشد.

مولود چاووش اوغلو وزیر سابق امور خارجه ترکیه، هاکان فیدان رئیس سابق سرویس اطلاعاتی میت و ابراهیم کالن سخنگوی پیشین نهاد ریاست جمهوری، به طور ویژه بر روی این پرونده کار می کردند.

آنان از یاری و حمایت 3 چهره دیگر نیز بهره می بردند: 1.سلجوق بیرقدار داماد کوچک اردوغان و مغز متفکر طراحی پهپادهای بیرقدار که قرارداد تاسیس کارخانه مشترک پهپادسازی با دولت اوکراین را امضا کرد. 2.حسن مراد مرجان سفیر با تجربه ترکیه در آمریکا که با نیت ترمیم روابط آنکارا واشنگتن، به دستور اردوغان سفارت ترکیه در توکیو را رها کرد و به آمریکا رفت. 3.محمد علی یالچین داغ تاجر و کارآفرین مشهور ترکیه که داماد آیدین دوغان صاحب اسبق گروه رسانه ای دوغان است و به عنوان گرداننده تیم لابی گران ترکیه در واشنگتن عمل می کند.

افرادی که به اسامی آنها اشاره شد، مامور بودند که در دیدار با مقامات سیاسی – امنیتی آمریکا و سناتورهای این کشور، همه را به سوی درک چنین باوری سوق دهند: «در پرونده اوکراین، ترکیه به داد غرب رسیده و علاوه بر ارسال پهپاد به کی یف، گذرگاه غلات را نیز باز کرده است. پس باید روی این متفق پویا و فعال، حساب ویژه باز کنید».

این افراد به طور مداوم روی این پرونده فعالیت کردند و به دنبال آن بودند که در گام نخست، جنگنده های اف 16 به ترکیه فروخته شوند و در گام بعدی، فضا برای سفر مقامات ارشد دولت بایدن به ترکیه فراهم شود و سپس، شرکت های مالی و سرمایه گذاری آمریکایی، در بورس استانبول و دیگر بازارهای ترکیه، سرمایه گذاری کنند. اما شواهد نشان می دهد که این اتفاق تاکنون روی نداده است.

در تیم سیاسی – امنیتی مسئول مدیریت پرونده روابط ترکیه – آمریکا تغییراتی صورت گرفت و حالا این پرونده در دست هاکان فیدان وزیر امور خارجه است، لابی گران عملاً شکست خورده اند و ابراهیم کالن رئیس کنونی سرویس اطلاعاتی میت نیز فقط در گفتگوهای تلفنی محدود با جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، دورادور فیدان را یاری می دهد.

اما از سوی تیم مقابل یعنی در دولت جو بایدن، تمایلی به گرم گرفتن رابطه با تیم اردوغان مشاهده نشده است.

از این گذشته، در حزب جمهوریخواه نیز، به دنبال فعالیت گسترده لابی ارامنه و یونانی ها، کم نیستند شمار سناتورهایی که به شدت مخالف همراهی آمریکا با ترکیه هستند. در شرایط کنونی، آمریکا به صورت تمام قد از رژیم صهیونیستی حمایت می کند و در جریان مذاکرات و میانجی گری های فعلی نیز، قطر را بسیار مهمتر و کاراتر از ترکیه می پندارد. در نتیجه بعید است که نقش خاصی برای وساطت ترکیه در پرونده غزه در نظر گرفته شود.

در پایان باید گفت، هم اکنون دورنمای روشنی در روابط واشنگتن – آنکارا مشاهده نمی شود و تمام شواهد و موضع گیری های مقامات دولت بایدن، نشان دهنده این است که احتمال یک چرخش مثبت به ترکیه، بعید و دور از دست به نظر می رسد. در نتیجه بعید است تا زمانی که رابطه از انجماد در نیاید، تحولی ایجابی در پرونده فروش اف 16 به ترکیه روی دهد.

انتهای پیام/