قبرستانی عجیب و دیدنی در روستای طره نطنز

خبرگزاری فارس، نطنز: روستای طره از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز، با مختصات جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و ۳۵ دقیقه عرض شمالی، در ۳۷ کیلومتری شمال غربی نطنز، ۳ کیلومتری غرب ابیانه و ۱۶۵ کیلومتری اصفهان قرار دارد، این روستا از جنوب به کوه ریزند، از شمال به کوه هیمند، از شمال شرقی به کوه وردشت و از جنوب غربی به کوه دومیلان محدود می‌شود، روستای طره از سطح دریا ۲۱۰۰ متر ارتفاع دارد و آب‌وهوای آن معتدل کوهستانی است.

 

آسیاب آبی، مسجد و خانه‌های قدیمی با درهای چوبی و تزیینات خاص و کشف یک گورستان باستانی با قدمت ۲۵۰۰ ساله، به تاریخ کهن استقرار انسانی در محل این روستا دلالت دارد، مردم روستای طره به زبان فارسی، با گویش محلی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

درآمد عمده مردم روستای طره بر اساس فعالیت‌های زراعی، باغداری و تولید صنایع‌دستی استوار شده است، مهم‌ترین محصولات زراعی روستای طره شامل گلابی، زردآلو، گیلاس، گندم، جو و صیفی‌جات است. در اکثر خانه‌های روستایی دار قالی برپاست و زنان و دختران روستا با همکاری در فعالیت‌های زراعی به تولید قالی‌های مرغوب با طرح و نقوش معروف نایین و کاشان می‌پردازند، فرش‌های تولیدی این روستا عموماً در بازار فرش شهرهای نائین، کاشان، اصفهان و تهران عرضه می‌شود.

روستای طره در کوهپایه استقراریافته و از بافت مسکونی متمرکزی برخوردار است، کوشش روستاییان، عبور رودخانه دائمی از میان روستا و جریان چشمه‌سار لوت، روستای طره را با پوشش سرسبز درختان و باغات گسترده زینت داده است، شکل و کالبد خانه‌های روستایی، از نوع معیشت و فعالیت‌های اشتغالی ساکنین آن تأثیر پذیرفته است.

فضاهای خانه‌ها، شامل حیاط، اتاق‌های متعدد، آشپزخانه، راهرو، انبار و سرویس بهداشتی است، مصالح به‌کار رفته در ساخت خانه‌های روستا عموماً از سنگ، چوب و خشت است، واحدهای مسکونی دارای سقف‌های مسطحی هستند که با چوب، گل و سرشاخه‌های محکم پوشیده شده‌اند.

 

بقایای آثار ادوار گذشته از قبیل آسیاب آبی، مساجد، خانه‌ها و گورستان قدیمی، سیمای تاریخی جالب‌توجهی به روستا بخشیده‌ است، جاذبه‌های گردشگری گورستان باستانی روستای طره نزدیک به ۲۵۰۰ سال قدمت دارد، سنگ‌قبرها و کتیبه‌های موجود بر بالای برخی از قبور نشانگر این دیرینگی است.

آسیاب آبی روستا، از نشانه‌های تلاش انسان برای بهره‌گیری از انرژی آب، در ساماندهی فعالیت‌ها و ضرورت‌های زندگی بوده است. در حال حاضر، بقایایی از آسیاب آبی روستا به‌جامانده است.

تزیینات ارزشمند درهای چوبی، سردرها و ایوان‌های خانه‌های قدیمی روستای طره، نشانگر معماری شکوهمند این روستا درگذشته است.

مسجد برج عقاب که از ابنیة قدیمی روستا است، از نظر الگوی معماری و مصالح به‌کاررفته، بسیار قابل‌توجه است.

حاشیه‌های رودخانه برزرود و تفرجگاه چشمه‌سار لوت از عمده‌ترین چشم‌اندازها و جاذبه‌های طبیعی روستای طره است. ویژگی‌های اقلیمی مساعد، شرایط و بافت ییلاقی و فضای سرسبز، روستای طره را به یکی از مراکز جذاب طبیعت دوستان و گردشگران علاقه‌مند به فضاهای کوهستانی تبدیل کرده است. در فصول بهار و تابستان، آرامش این منطقه ییلاقی بر انسان تأثیری به سزا دارد.

مردم روستای طره در اعیاد نوروز، قربان، فطر، غدیر و همچنین روزها و شب‌های شادی‌های ملی ازجمله سیزده به در، یلدا و امثالهم مشارکت می‌کنند، سوگواری‌های ماه‌های محرم و صفر نیز همراه با مراسم «نخل گردانی» برگزار می‌شود. بردن نخل بر مزار فرد تازه فوت‌شده نیز از دیگر رسم‌های مردم این روستاست، روزهای شاد و مراسم عروسی معمولاً با موسیقی محلی همراه است.

در عروسی‌ها مراسم «پاانداز» توسط دختران و زنان جوان برگزار می‌شود. رقص‌های فامیلی و آوازهایی که در مراسم عروسی اجرا می‌شود، از جلوه‌های فرهنگ بومی مردم این روستاست. پوشاک محلی مردان روستای طره، شامل شلوار مشکی، پیراهن یقه‌دار، قبا، آرخالیق، شال (برای بستن کمر) و گیوه است. زنان نیز از لباس‌های محلی مانند کلاه مخصوص، چارقد، چادرشب، پیراهن راسته، شلوار قردار، یل و گیوه، استفاده می‌کنند.

خشکبار، گلابی و قالی‌های دستباف از سوغاتی‌های روستای طره است، بازی‌های محلی در میان جوانان و نوجوانان روستا رایج است. از آن جمله می‌توان به بازی‌های شال پروانه و لاکچو اشاره کرد.

انواع غذاهای محلی که در روستای طره طبخ و مصرف می‌شوند عبارت‌اند از پلوجو، آش‌ترشی، کشتوا، قل‌قلی آب و حلیم جو. ماست مخصوص و بسیار خوش‌طعم، از غذاهای همیشگی و زینت‌بخش سفره روستاییان است.

 

در نسخه خطی مجموعه ناصری از طره چنین یادشده است: طره در تحت قریه ابیانه واقع‌شده. املاک و اشجار طره و ابیانه به هم متصل هستند، آب آنجا قنات است، تخمینا ۱۵۰ در خانه دارد، باغات و اشجار زیاد دارد، میوه‌جات سردرختی هم قسمی دارد. هوای آنجا ییلاق است، مثل ابیانه، محصول شتوی گندم، صیفی، جو حامض.

چندی پیش در شبکه‌های اجتماعی تصاویری از قبرستان تاریخی این روستا با عنوان قبرستان عجیب منتشر شد، برای اطلاع از کم و کیف این قبرستان با پژوهشگر و مورخ این روستا یعنی علی‌اکبر علی‌اصغری قرار گفت‌وگو گذاشتم و عصری پاییزی راهی روستای طره شدم.

وی ابتدا در خصوص وجه‌تسمیه روستا اظهار کرد: طره به معنای تارا و جایی که از آن آب می‌جوشد نام‌گذاری شده و مکان‌هایی بنام تارا عبدالله، تارا غفار و تارا کولیون که همگی جای پر آب بوده اطلاق می‌شده است.

علی‌اصغری ادامه داد: این روستا مجاور تمدن سیلک کاشان و تمدن کهن اریسمان است و به نظر می‌رسد خاک کوره ذوب اریسمان که تبدیل به آهن و فولاد می‌شده از طره تهیه می‌شده است و آثار موجود این روستا تا ۱۵۰۰ سال هم تخمین زده می‌شود و برخی از خانه‌های این روستا بالای هزار سال قدمت دارند.

 

این پژوهشگر گفت: سیر پیدایش روستا اول از جنوب و شرق به سمت شمال و غرب بوده و وسط روستا و در جنوب روستا رودخانه وجود داشته است و میدان انتهایی فعلی ده، قبلاً به میون(میان) ده معروف بوده و مشخص می‌شود آنجا زمانی ده طره سکونت وجود داشته و پشت آن به سمت شرق مزار و مسجد موشانه وجود داشته که آثار مزار قدیمی از بین رفته و چنانچه عملیات ساختمانی صورت بگیرد شاید آثاری پیدا شود.

وی گفت: مزار فعلی روستا مزار جدید بشمار می‌رود که قدمتی حدود هزار سال دارد، امروز ما سنگ‌قبرهای بیش از ۵۰۰ سال قدمت را نمی‌بینیم و اگر قبلاً سنگی وجود داشته، الان موجود نیست، بعضاً سنگ‌های قدیمی را برای پوشاندن سقف قنات بکار برده‌اند که آثار آن در قنات‌ها موجود است و حقیر سعی کردم آن‌ها را در قنات بخوانم ولی به دلیل سختی‌های قنات قدیمی این اقدام میسر نشد.

 

 

علی‌اصغری گفت: در مجموع این قبرستان بیش از هزار سال قدمت ندارد و قبرستان مسلمان‌هاست و خیلی هم اسرارآمیز نیست ولی چند خصوصیت دارد که قابل‌توجه است و آن‌هم انبوه قبرهای در کنار هم، قدمت سنگ‌قبرها و علائم خاص باعث شده که اینجا خوش‌منظره و باصفا باشد.

وی ادامه داد: نوع چینش قبور در این قبرستان به شکل خاصی است، یا بهتر است بگویم بود، قبلاً هر طایفه‌ای از اهالی روستا محل خاصی را در قبرستان دارا بود، به‌طوری‌که هرگاه فردی از آن طایفه مرحوم می‌شد، در همان محل خاص مربوط به طایفه خود دفن می‌شد، در گذشته بازماندگان او حق دفن در محل‌های دیگر نداشتند، البته این قسمت‌های خاص به شکل ظاهری از هم جدا نبوده و نیستند، بلکه افراد خود حدود بخش مربوط به طایفه خود را می‌دانستند.

این پژوهشگر گفت: نوع حفر قبر در روستای طره به دستور اسلام است و به‌صورت لحد دفن می‌کنند، گذشته از آداب شرعی دفن که حسابش روشن است، نوع قبر متفاوت است؛ یعنی به‌جای این‌که زمین را به شکل معمولی حفر کنند و میت را در آن بگذارند، زمین را مانند قبرهای عادی کنده و در قسمت راست قبر (ضلع جنوبی) دیواره را می‌کنند و متوفی را در زیر آن قسمت کنده‌شده قرار می‌دهند و در کناره‌ها سنگ گذاشته و بعد روی قبر را با خاک می‌پوشانند.

 

 

علی‌اصغری خاطرنشان کرد: روی سنگ‌قبرهای قدیم طره عبارات مذهبی نادعلی، صلوات خاصه پیامبر (ص) و برای مرد مرحوم کلمه سعید و مرحومه سعیده نوشته‌شده که مشخص می‌شود تاریخ این مزار به دوران اسلام برمی‌گردد و آنچه قبرستان روستای طره را علاوه بر سنگ‌قبرهای عمودی نامتقارن عجیب و دیدنی می‌سازند، نقوش سنگ‌قبرها است

پایان پیام /۶۳۰۲۵/ع