بررسی ابعاد سفر رئیس‌جمهور به تاجیکستان و ازبکستان/ حمل و نقل جاده‌ای، توسعه انرژی و کشاورزی می‌تواند جز توافقات ایران در حاشیه اجلاس اکو باشد

حسن بهشتی‌پور تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در مورد سفر رئیسی به تاجیکستان و ازبکستان گفت: دولت آقای رئیسی در مقایسه با دولت‌هایی که در ۳۰ سال گذشته در ایران کار کردند، توجه بیشتری به منطقه راهبردی آسیای مرکزی داشته است. به دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران وجود دارد و یا به دلیل شناخت خوبی که وجود داشت، از سال ۱۴۰۰ و در زمان دولت ایشان شاهد رفت‌و‌آمد حداقل ۳ رئیس‌جمهور منطقه آسیای مرکزی به تهران بودیم و ایشان هم در ۲ اجلاسی که در عشق‌آباد و دوشنبه برگزار شد، شرکت کرد.

وی افزود:‌ در ارتباط با سفر رئیس‌جمهور به تاجیکستان، پیشرفت روابط ایران با تاجیکستان از اواخر دولت آقای روحانی شروع شده بود. مشکلاتی که در روابط دو کشور به وجود آمده بود با سفر وزیر کشور تاجیکستان به تهران و همچنین وزیر امنیتی این کشور تا حدی حل شد و گام‌های اولیه برای عادی‌سازی روابط دو کشور که ۶ سال دچار بحران شده بود، انجام شد و با شروع دولت آقای رئیسی از مرداد سال ۱۴۰۰ شاهد رفت‌و‌آمدهای مکرر مسئولین منطقه از جمله رئیس‌جمهور تاجیکستان، ترکمنستان و قزاقستان به تهران بودیم. به نظرم سفر به ازبکستان خیلی مهم‌تر است. برای اینکه ما طی ۳۰ و اندی سال گذشته به دلایل مختلف، مشکلات جدی در روابط ایران و ازبکستان داشتیم. اما با روی کار آمدن آقای میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان بعد از آقای اسلام‌کریم‌اف که مرحوم شد، یک تجدیدنظر در کل سیاست خارجی ازبکستان از جمله روابط با ایران صورت گرفت.

بهشتی‌پور تصریح کرد: یعنی محور روابط دو کشور اقتصاد شد. آقای ضیایف گام‌های بزرگی برای فعالیت ازبکستان در جهت رشد توسعه اقتصادی برداشت. در این دولت شاهد هستیم که رفت‌وآمدها در عالی‌ترین سطح انجام می‌شود و با هر انگیزه و هر دلیلی است، اقدام نیکویی است و طرف‌های ازبکی هم از این فرصت استفاده کردند و روابط خودشان را توسعه می‌دهند. امکان انعقاد قراردادهای جدید بین ایران با ازبکستان و ایران با تاجیکستان وجود دارد. 

این کارشناس حوزه سیاست‌خارجی در پاسخ به این سوال که تحلیل شما درباره نتایج این نشست چه خواهد بود، گفت: اکو یکی از ناکام‌ترین اتحادیه‌های اقتصادی منطقه‌ای در جهان است. یعنی اگر بخواهم ناکام‌ترین اتحادیه اقتصادی در جهان را نام ببرم، شاید اولین آن اکو باشد. ۱۰ کشور عضو این اتحادیه اقتصادی شدند، اما عملا در چارچوب اکو کمتر با خودشان رابطه و همکاری دارند، بلکه عمدتا در چارچوب روابط دوجانبه با هم روابط دارند، شاید به دلیل اینکه محوریت این اتحاد اقتصادی که ایران، ترکیه و پاکستان بودند آنطور که باید و شاید هماهنگ عمل نکردند. در هر صورت انتظار می‌رود در سفر آقای رئیسی به ازبکستان هم مانند تاجیکستان توافقات جدیدی امضا شود و این خیلی خوب است و به توسعه روابط اقتصادی دو کشور کمک می‌کند.

بهشتی‌پور در پاسخ به این سوال توافقات در چه زمینه‌هایی خواهد بود، گفت: ایران و ازبکستان در زمینه حمل و نقل با هم همکاری گسترده‌ای داشتند و نیاز است که توافقات ریلی، هوایی و جاده‌ای نیز انجام شود. چون ازبکستان به دلیل محصور بودن در خشکی نیاز دارد به اینکه راه‌های ارتباطی‌اش افزایش پیدا کند. ازبکستان با افغانستان هم‌مرز است و می‌تواند از طریق تاجیکستان با ترکمنستان و ایران ارتباط داشته باشد. ازبکستان، ترکمنستان و ایران راه‌های ارتباطی ریلی و حمل‌ونقل جاده‌ای‌شان، برای گسترش همکاری‌ها نیاز به توافقات جدید دارد.

وی افزود: قبلا آقای اسلام کریم‌اف موانع جدی ایجاد کرده بود و روی خوشی نشان نمی‌داد. بعدها هم که آقای میرضیایف آمد اگرچه دید او مثبت بود اما تحریم‌ها اجازه نمی‌داد و حالا نمی‌دانم واقعا چه فکری به حال تحریم‌ها می‌شود،‌ اما می‌دانم یکی از بهترین مسائل و موضوعاتی که می‌تواند همکاری ما را بین ایران، افغانستان، ازبکستان از یک طرف و از طرف دیگر ایران، ترکمنستان و ازبکستان توسعه بدهد همکاری‌ها در زمینه انرژی با ایران و همچنین با همسایه‌‌اش ترکمنستان است. حالا من واقعا نمی‌دانم که چقدر زمینه فراهم است. چون قبلا بین ایران و ترکمنستان و آذربایجان این روابط بوده و الان هم وجود دارد. اما این همکاری بین ایران، ترکمنستان و ازبکستان شکل نگرفته که امیدواریم این کار در چارچوب سازمان اکو و یا روابط دو جانبه انجام شود. به غیر از این ازبکستان در زمینه مسائل کشاورزی و همچنین کالاهای نیمه‌صنعتی بازار خوبی برای ایران است و ایران هم می‌تواند همکاری‌هایش را در این زمینه گسترش دهد.

انتهای پیام/