لحاظ‌شدن هزینه‌ها‌ی خانوار در نظام مالیات مبتنی بر مجموع درآمد

‌‌فاضل مریدی فریمانی در گفت‌‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در تشریح نظام مالیاتیPIT اظهار داشت: نظام PIT یکی از نظامات مالیاتی است که به تحقق عدالت مالیاتی کمک‌ و از فرار مالیاتی پیشگیری می‌کند، در واقع هم عدالت افقی و هم عدالت عمودی دارد؛ عدالت افقی‌ به این معناست که افرادی که در یک سطح، درآمد دارند، همگی مانند یکدیگر مالیات پرداخت می‌کنند و اگر در جایی فرار مالیاتی رخ می‌دهد، عدالت افقی از بین رفته است. 

مریدی ‌ادامه داد: همچنین عدالت عمودی به این معنا است که افراد، طبقات و دهک‌های بالا که درآمد بیشتری دارند مالیات بیشتری پرداخت کنند که در نظام PIT این امر لحاظ می‌شود.

* ضرورت هوشمندسازی نظام مالیاتی

استادیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی با انتقاد از نظام‌ مالیاتی ممیز‌محور و دفاع از نظام مالیاتی هوشمند، عنوان کرد: ممیزی مالیاتی یکی از سخت‌ترین کارها است زیرا شما در مقابل مؤدیان قرار گرفته‌اید و هر تصمیم شما می‌تواند زندگی یک فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد و هم احتمال بروز نارضایتی وجود دارد و هم تبانی.

وی اظهار داشت: بنابراین باید سازمان مالیاتی به سمت هوشمندسازی و نظامات مبتنی بر اظهارنامه‌های پیش‌فرض و از پیش پر شده بروند که با استفاده از داده‌ها و تقاطع‌گیری‌های موجود، نسبت به بررسی مستندات و تولید اظهارنامه اقدام ‌کنند و عملاً همه چیز هوشمند شود. 

مریدی تاکید کرد: هوشمندسازی، یکی از راه حل‌های اصلی مبارزه با فساد و عدم سلامت اداری است که البته نیاز به زیرساخت دارد و مهمترین آن زیرساخت‌ها، زیرساخت‌های داده‌ای کشور است. 

* لحاظ شدن هزینه‌ها و بعد خانوار در نظام PIT

وی در خصوص لحاظ شدن هزینه‌ها و تعداد اعضای تحت تکفل مودی در مبلغ نهایی مالیات گفت: این امر مستلزم اجرای PIT است زیرا عملاً با اجرای این قانون، خانوار به عنوان یک واحد اقتصادی دیده می‌شود و هزینه‌ها و درآمدهای آنان لحاظ می‌شود. اگر به عنوان مثال، هزینه‌ای برای آموزش یا درمان انجام شده باشد، در میزان مالیات در نظر گرفته می‌شود و هر چقدر تعداد فرزندان و اعضای خانواده بیشتر باشد، مالیات فرد کاهش می‌یابد.

* باید مالیات بر شرکت‌ها را کاهش دهیم

‌این استاد دانشگاه عنوان کرد: درآمد‌های مالیاتی در کشور اجزای مختلف دارد و یکی از کارهایی که محققان حوزه مالیات انجام می‌دهند تحلیل، بررسی و آسیب‌شناسی پایه‌های مالیاتی در کشورهای مختلف است. به طور معمول در کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته، وقتی که وزن پایه‌های مالیاتی را نسبت به درآمد مالیاتی این کشورها می‌سنجید، عموما وزن مالیات بر درآمد شرکت‌ها بسیار بسیار پایین‌تر از چیزی است که ما در حال حاضر در کشور داریم.

وی یادآور شد: در کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته، تلاش می‌کنند که بیشتر بر مصرف، ارزش افزوده و سرمایه مالیات وضع کنند و از شرکت‌ها مالیات کمتری گرفته شود. در حالی که در حال حاضر در ایران، بخش قابل توجهی از مالیات ما، از مالیات بر درآمد شرکت‌ها است و سایر پایه‌ها هنوز جای کار دارد و جا دارد که ما تلاش کنیم وزن سایر پایه‌ها را نیز تقویت کنیم.

فاضل مریدی در ادامه تاکید کرد: ما باید به سمت کاهش مالیات بر درآمد شرکت‌ها و توسعه سایر پایه‌های مالیاتی مثل ارزش افزوده و مالیات بر مصرف برویم. در دولت طی دو سال اخیر این اتفاق افتاده است، و مالیات بر درآمد شرکت‌ها کاهش پیدا کرده است.

* مالیات و رفاه، دو روی یک سکه

مریدی عنوان کرد: نکته مهم دیگر این است که  نظام مالیاتی و نظام رفاهی، باید دو روی یک سکه باشند. به این معنا که وقتی، مالیاتی اخذ می‌شود، بی‌تردید باید صرف توسعه و رفاه در اقتصاد شود. 

استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: در ایران هنوز سازمان هدفمندی یارانه‌ها و سازمان امور مالیاتی وزارت اقتصاد جدا هستند. باید این دو سازمان با هم ادغام شوند و باید یک مجموعه واحد کار را انجام دهد. بنابراین یکی از نقاط ضعف جدی ما در رسیدن به عدالت مالیاتی، تمایز داشتن نظام مالیاتی و نظام رفاهی است.‌

* کمبود اطلاعات مالیاتی، بلای جان مؤدیان

وی در پاسخ به این سوال که آیا زمانی که مؤدی، به دلیل کمبود اطلاعات و پیچیده بودن فرآیند مالیات‌ستانی، در پرداخت مالیات دچار مشکل می‌شود، باید این مسئولیت را به دولت واگذار کنیم؟ گفت: همیشه چند اصل برای نظام امور مالیاتی مطرح می‌شود که یکی از آن‌ها سادگی اجرا است؛ همه کشورها نظام مالیاتی پیچیده‌ای دارند، اما این دلیلی بر عدم رفع مشکلات مربوط به نظام مالیاتی ما نیست و طبیعتاً باید در چند لایه این اتفاق صورت بگیرد.

مریدی ادامه داد: نخست باید قانون‌گذار ساده‌ترین مسیر، روش و الگو‌ها را اجرا کند. در لایه‌های بعدی، می‌توان از متخصصان و کارشناسانی استفاده کرد که میان مؤدی و سازمان مالیاتی مانند یک مشاور قرار می‌گیرند و آنگاه، بخشی از مسئولیت ارائه اظهارنامه و یا همه آن به این مشاوران واگذار شود و عملاً مؤدی کار چندانی با سازمان مالیاتی نداشته باشد.

این اقتصاددان عنوان کرد: روش دیگر استفاده از اظهارنامه‌های از پیش پر شده است. به اینصورت که سازمان‌ مالیاتی، با توجه به اطلاعاتی که از مودی دارد، نسبت به ایجاد اظهارنامه اقدام کرده و به مودی اعلام می‌کند که ما از شما این اطلاعات را داریم، اگر با این محاسبات موافقید، این را بپذیرید و مالیات آن را پرداخت کنید و اگر موافق نیستید شخصاً اظهارنامه پر کنید و برای ما ارسال کنید. 

این استاد دانشگاه بار دیگر بر لزوم تغییر نظام مالیاتی کشور به نظام میتنی بر مجموع درآمدها (PIT) تاکید کرده و گفت: با توجه به جمیع مسائلی که به آن‌ها اشاره شد، نظام مالیاتی کشور باید به سمت PIT برود.

پایان پیام/