سفر رئیسی به ترکیه؛ چه پرونده‌هایی روی میز خواهد بود

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران، به دعوت همتای ترک خود رجب طیب اردوغان به آنکارا می رود. یک هیئت عالی‌ رتبه سیاسی و اقتصادی در این سفر او را همراهی می کند و هشتمین نشست شورای‌عالی همکاری‌های ایران و ترکیه به ریاست دو رئیس جمهور برگزار خواهد شد.

دور هفتم این نشست در تهران و در 28 تیر 1401 برگزار شد و طرفین، بر توسعه مناسبات و ارتقای روابط در چندین حوزه اقتصادی، زیرساختی، امنیتی، سیاسی، فرهنگی و ورزشی توافق کرده بودند. پیش بینی می شود در چارچوب سفر رئیسی به ترکیه، 10 موافقت نامه در زمینه های فرهنگ، علم، رسانه، امور داخلی، حمل و نقل، تجارت و اقتصاد امضا شود.

قرار است رئیسی و اردوغان، در نشست مطبوعاتی نتایج گفتگوهای خود را با خبرنگاران در میان بگذارند. همچنین در جریان این سفر، هر دو رئیس جمهور در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی ایران و ترکیه حضور پیدا می کنند و قرار است جمعی از ایرانیان مقیم ترکیه، مستمع سخنرانی رئیسی باشند.

برگزاری هشتمین نشست شورای‌عالی همکاری‌های ایران و ترکیه برای تهران و آنکارا از اهمیت بالایی برخوردار است، اما به موازات آن، مسائل سیاسی و منطقه ای نیز، اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. چرا که رئیسی در شرایطی به ترکیه سفر می کند که پس از عملیات تاریخی طوفان الاقصی، ایران و ترکیه به عنوان مهمترین کنشگران جهان اسلام در برابر رژیم صهیونیستی موضع گرفته اند.

اهداف سفر رئیس جمهور ایران، مورد توجه رسانه های ترکیه قرار گرفته و در پایگاه خبری مجموعه رادیویی تلویزیونی دولتی تی.آر.تی آمده است: «اولین مهمان رئیس جمهور اردوغان در سال جدید میلادی، ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران خواهد بود. رئیسی قرار است فردا برای یک سفر رسمی به ترکیه بیاید. در دیدار اردوغان و رئیسی، حملات اسرائیل به غزه و روابط دوجانبه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت».

تی.آر.تی همچنین اعلام کرده که در دیدار رئیسی و اردوغان، چند تفاهم نامه همکاری امضا خواهد شد. این رسانه نوشته است: «در این دیدار جوانب اقداماتی که می توان برای بهبود روابط موجود در حوزه هایی مانند اقتصاد، تجارت، انرژی، حمل و نقل و صنایع دفاعی انجام داد، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. همچنین گام های احتمالی برای آتش بس دائمی در غزه را بررسی خواهند کرد. رئیسی و اردوغان که از 7 اکتبر تاکنون دو بار به صورت تلفنی و یک بار رو در رو در ازبکستان ملاقات کرده اند، درباره آنچه می توان برای پایان دادن به بحران انسانی در منطقه و تضمین آتش بس دائمی انجام داد، گفتگو خواهند کرد. اردوغان پیشنهادهای راه حلی ترکیه را به همتای ایرانی خود منتقل خواهد کرد. اردوغان و رئیسی همچنین درباره تحولات قفقاز جنوبی و سوریه و مبارزه با تروریسم گفتگو خواهند کرد».

مشاور نزدیک اردوغان درباره ایران چه گفت؟

پروفسور برهان الدین دوران از مشاورین نزدیک تیم سیاست خارجی و امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری ترکیه و رئیس اندیشکده مطالعات سیاسی اقتصادی «ستا» در تازه ترین تحلیل خود، به اهمیت روابط ایران و ترکیه پرداخته و نوشته است: «ارزیابی‌ های دوجانبه و منطقه‌ ای تهران و آنکارا در جریان سفر رئیس ‌جمهور ایران در چهارم ژانویه، از اهمیت حیاتی برخوردار است. ایران یکی از مهمترین  برندگان دوره پس از عملیات طوفان الاقصی در 7 اکتبر بود. بعید نیست در طول سال 2024 میلادی، ایران به خاطر این پیروزی، با تحرکات محدودی از سوی آمریکا و اسرائیل روبرو شود. چرا که در دوره پس از حمله حماس، اسرائیل، تحرک علیه ایران و دیگر حامیان حماس را به عنوان اولویت خود تعریف کرده است. به خاطر داشته باشیم که حتی حماس، به عنوان ضعیف ترین حلقه محور مقاومت، تا این اندازه توانسته  به بازدارندگی اسرائیل لطمه بزند، در این صورت، حزب الله لبنان و دیگر گروه های نزدیک به ایران، در برابر اسرائیل، بسیار موثرتر و قدرتمندتر عمل خواهند کرد. در همین حال، ترکیه که در بالاترین سطح با کشتارهای اسرائیل مخالف است، از یک سو برای محاکمه جنایتکاران جنگی و از سوی دیگر برای دستیابی به آتش بس و اجرای راه حل دو کشور تلاش دیپلماتیک خواهد کرد».

مشاور اردوغان در ادامه و درباره قدرت منطقه ای ایران نوشته است: «آمریکا  نمی‌ خواهد بیش از این وارد تنش و مناقشه منطقه ‌ای شود و با توسعه روزافزون ظرفیت ‌های ایران، آشفته شده و احتمالاً مجبور است گام ‌های جدیدی برای مقابله با ابتکارات تهران بردارد. در چنین فضایی، ترکیه می خواهد عرصه های رقابت خود با ایران (طرح کریدور زنگزور و جاده توسعه) را به همکاری تبدیل کند و به ویژه در مبارزه با پ.ک.ک، از سطح همکاری فعلی فراتر برود».

ایران و ترکیه، هدف 30 میلیارد دلاری

ایران و ترکیه، اشتراکات و شباهت های فراوانی دارند. هر کدام از این دو کشور مهم جهان اسلام، 85 میلیون نفر جمعیت دارند. چنین چیزی به معنی دو بازار بزرگ با 170 میلیون نفر مصرف کننده است و به همین دلیل، ظرفیت قابل توجهی برای ارتقای سطح همکاری وجود دارد و هدف گذاری 30 میلیارد دلاری برای حجم تجارت دو کشور در نظر گرفته شده است. البته حجم تجارت فعلی بین دو کشور تقریباً 6 میلیارد دلار است که بسیار پایین تر از ظرفیت های بالقوه طرفین است. قبلاً در چارچوب توافقنامه تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه، ورود برخی از محصولات به ایران تسهیل شده بود اما بعدها، مقامات کشورمان، این محصولات را از شمول قرارداد خارج کردند و حالا ترک ها می خواهند مجدداً مشمول قرارداد شده و بندهای آن توسعه یابد.

اردوغان بارها از این موضوع گلایه کرده که تراز تجاری در مبادلات دوجانبه، غالباً به نفع ایران است. اما دست کم در حوزه گردشگری، ترکیه سود بیشتری می برد. آمارهای وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه حاکی از این است که سال گذشته 2.3 میلیون گردشگر ایرانی از ترکیه بازدید کردند، در حالی که تعداد گردشگران از ترکیه به ایران 357 هزار نفر بود.

ترکیه همچنین در حال کار بر روی پیشنهاد ایجاد بخش تجاری مرزی با ایجاد مراکز تجاری در امتداد خط مرزی ایران است. در نشست کمیسیون مشترک اقتصادی در تهران، قبلاً تلاش هایی برای توسعه تجارت بین دو کشور انجام شد.

دروازه های مرزی گوربولاک، کاپیکوی و اسندره در مرز دو کشور وجود دارد. با شروع کار مدرن سازی گوربولاک در سال 2021، گذرگاه های حمل و نقل و مسافر بین دو کشور بر روی 2 دروازه متمرکز شد. با این حال، انتظار می رود با تکمیل کار در گوربولاک در سال جاری، گذرگاه ها به حالت عادی بازگردند. همچنین انتظار می رود در زمینه حمل و نقل پیشرفت های بیشتری صورت گیرد. از سرگیری خدمات خطوط مسافری قطار تهران – وان که در دوران کرونا متوقف شده بود، از دیگر انتظارات ترکیه است.

پ ک ک و نیاز ترکیه به ایران

رسانه های ترکیه همچنین اعلام کردند که آنکارا در این سفر از رئیسی خواهد خواست تا ایران به ترکیه در مبارزه با پ ک ک به این کشور کمک کند. ترکیه هفته گذشته با حمله عناصر پ ک ک به نیروهای نظامی اش در شمال عراق که منجر به کشته شدن 12 نظامی شد، برای چند روز در عزای عمومی به سر برد و حالا انتظار دارد تا تهران در این مسیر به او کمک کند. هر چند موضع ایران در لشکر کشی ترکیه به شمال عراق و سوریه به بهانه مقابله با پ ک ک و شاخه های آن در سوریه منفی بوده و خواستار خروج نیروهای نظامی ترکیه از این کشورها شده است.

به گفته منابع دیپلماتیک، ایران و ترکیه روابط دوجانبه خود را بر اساس عدم مداخله در امور داخلی، احترام متقابل و حسن همجواری پیش می برند و پیوندهای عمیق، تاریخی و فرهنگی بین مردم وجود دارد و به گواه مفسرین حوزه های مطالعاتی امنیت بین الملل، روابط دو کشور برای ثبات و رفاه منطقه نیز مهم است. رسانه های ترکیه اعلام کرده اند که تیم سیاست خارجی اردوغان، بارها از رویکرد سیاست همسایگی رئیسی، ابراز رضایت کرده است.

انتهای پیام/