اردوغان در تلاش برای گشودن گره اف ۱۶

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسینم، سفر آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا به استانبول، رویداد دیپلماتیک مهمی بود که دولت اردوغان، مدت ها انتظار آن را می کشید. چرا که اردوغان دستور داده که تصویب موافقت ترکیه با عضویت سوئد در ناتو، فعلاً روی میز بماند و در صورتی این مصوبه به صحن علنی فرستاده شود که دولت آمریکا 40 فروند جنگنده اف 16 صفر کیلومتر به آنکارا بفروشد.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا پس از دیدار با هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور نیز دیدار کرد. در این نشست 3 ساعته که با حضور ابراهیم کالن رئیس سرویس اطلاعاتی میت، هاکان فیدان و جفری فلیک سفیر آمریکا برگزار شد، موضوعاتی مانند خرید جنگنده، عضویت سوئد در ناتو و همچنین بمباران مداوم غزه توسط اسرائیل مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به گفته متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، «بلینکن و رئیس جمهور اردوغان در مورد درگیری در غزه گفتگو کردند.»  

بلینکن و اردوغان همچنین در مورد اولویت های امنیتی اروپا از جمله دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین، تکمیل پیوستن سوئد به ناتو و تقویت تجارت و سرمایه گذاری بین ایالات متحده و ترکیه گفتگو کردند.

روزنامه آکشام از ارگان های تبلیغاتی حزب حاکم ترکیه خبر داده که اردوغان، در مورد 4 موضوع مهم منطقه ای و دوجانبه به آمریکا هشدار داده است. اما روزنامه های دیگر اعلام کرده اند که فضای دیدار کاملاً گرم و صمیمانه بوده است.

مراد یتکین از تحلیلگران ترکیه اعلام کرده که اردوغان، به شکل شفاف به بلینکن گفته، پیوستن سوئد به ناتو، منوط به موافقت شما با فروش جنگنده اف 16 است. اما ظاهراً بلینکن، پاسخ روشن و قاطعانه ای به این سخن اردوغان نداده است.

مرور اطلاعیه رسمی وزارت امور خارجه آمریکا نشان می دهد که موضوع اف 16 و بحث درباره فروش این جنگنده آمریکایی به ترکیه، آن قدر برای واشنگتن اهمیت نداشته که به آن اشاره مستقیم صورت بگیرد.

کمیته سیاست خارجی پارلمان ترکیه آخرین اقدامات لازم را برای فرستادن مصوبه انجام داده و منتظر تصمیم نهایی اردوغان است. اما شواهد نشان می دهد که آمریکا برای پیوستن سوئد به ناتو عجله دارد، ولی در مورد فروش جنگنده به ترکیه، هیچ شتابی ندارد!

دیروز هم به دنبال سفر بلینکن به استانبول، تیم اردوغان تلاش کرد تا موضوع خرید جنگنده اف 16 از دولت آمریکا را به مهمترین محور گفتگو با آنتونی بلینکن تبدیل کند، اما طرف آمریکایی ترجیح داد، بیشتر روی موضوع غزه و اسراییل تمرکز کند.

پنتاگون و وزارت امور خارجه آمریکا، مودبانه و بی تعارف به آنکارا گفته اند، تعداد سناتورهای ترکیه ستیز و مخالف اردوغان در کنگره آمریکا اندک نیست و اقناع آنان برای موافقت با قرارداد فروش جنگنده اف 16 به اردوغان، یک طرح زمان بر است و آنکارا باید بردبار باشد، ولی واقعیت این است که آنکارا اعتمادی به این گفته های تیم بایدن ندارد و رئیس جمهور ترکیه می ترسد، بایدن دست او را در پوست گردو بگذارد.

یک تاریخچه، یک بی اعتمادی ریشه دار

جو بایدن در دوران طولانی و 33 ساله سناتوری خود، همواره یک چهره متنفذ در تصمیمات سیاست خارجی و دفاعی آمریکا بوده و گفته می شود در جریان حمله ارتش ترکیه به قبرس در ماه اوت سال 1974 میلادی، این سناتور بایدن جوان بود که «تحریم نظامی ترکیه» را مطرح کرد و آن را به تصویب رساند.

بایدن در همان دوران نیز بارها اعلام کرده که آمریکا نباید دو کشور ترکیه و یونان را به یک چشم ببیند. اگر چه هر دو کشور، عضو ناتو و همسایه همدیگر هستند، اما دلایل تاریخی و استراتژیک فراوانی وجود دارد که باعث می شود یونان برای آمریکا اهمیت بیشتری داشته باشد و ترکیه را همچون کشوری قلمداد کنند که به عنوان تنها عضو مسلمان باشگاه نظامی مسیحی ناتو، یک کارایی ژئوپولیتیک محدود دارد: مهار نسبی روسیه از راه استقرار جنگنده ها و کلاهک های هسته ای آمریکا در پایگاه انجرلیک.  

از زمان به قدرت رسیدن جو بایدن تاکنون، هیچگاه روابط دوجانبه آمریکا و ترکیه، در مسیری قرار نگرفته که نزد اردوغان و حزب عدالت و توسعه، مطلوب تلقی شود.

بایدن در همان دوران پیش از پیروزی و در جریان کمپین انتخاباتی خود، در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز اعلام کرد که ترجیح می دهد با حمایت از مخالفین اردوغان، یک دولت دموکراتیک در ترکیه به قدرت برسد. در نتیجه بسیاری از مفسرین ترکیه بر این باورند که اساساً منوط کردن فروش جنگنده به کسب رضایت کنگره، یک نمایش مسخره از سوی تیم بایدن است و اگر خود او اراده می کرد، این معامله سر بگیرد، می توانست به راحتی اعضای کنگره را اقناع کند و بیش از این ترکیه را معطل نکند.

تعمد در رفتار تحقیرآمیز با بلینکن

یکی از ابعاد مهم سفر آنتونی بلینکن به ترکیه، این بود که در فرودگاه، استقبال رسمی صورت نگرفت و هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه، ترجیح داد که خوشامدگویی به بلینکن در فرودگاه استانبول، حتی در حد معاون وزیر هم نباشد. این موضوعی بود که از چشم رسانه ها مغفول نماند و روزنامه راست افراطی میلاد چاپ آنکارا، از این موضوع با افتخار و آب و تاب یاد کرد.

در عکس و تیتر صفحه نخست میلادی به این اشاره شده که خانم یاپراک بالکان، مدیرکل بخش آمریکای وزارت امور خارجه ترکیه در شرایطی به استقبال بلینکن رفته که برخلاف پروتکل مرسوم، یک کیف خرید بزرگ را به شانه خود آویخته است.

این روزنامه، در تفسیر رفتار مدیرکل آمریکای دستگاه دیپلماسی ترکیه نوشته است: «دیپلمات ترک به گونه ای با بلینکن برخورد کرد که تیپ و ظاهر او حاوی چنین پیامی باشد: با این کیفِ خرید، برای خرید به بقالی محله رفته بودم، گفتم بعد از خرید و کارهای مهم منزل، بیایم بلینکن را هم تحویل بگیرم!»

 پیام مصرف داخلی: اول مراجعه به بقال، سپس استقبال از بلینکتن

مرور رفتارها و رویکرد تیم اردوغان در برابر تیم جو بایدن، موید این واقعیت است که در آنکارا و در برابر سیاست های آمریکا، نوعی رویکرد دوگانه در جریان است.

در تماس های تلفنی، دیدارهای حضوری و روندهای لابی گری، مقامات دولت اردوغان تلاش می کنند تا با آمریکا به شکلی تعامل کنند که کل رفتارها و مواضع آنها، نشان دهنده نوعی از تواضع، تلاش برای درک متقابل و جذب دوستی و همراهی باشد. اما در حیطه داخلی و نزد افکار عمومی ترکیه، مواضع خود را به شکلی عرضه می کنند که گویی نه تنها در برابر آمریکا، مستقل و قدرتمند رفتار کرده اند، بلکه در بسیاری از موارد، به آمریکایی ها تذکر و هشدار داده و از آنها خواسته اند پایشان را به اندازه گلیمشان دراز کنند.

واقعیت این است که این نوع برخورد با آمریکا، در جامعه سیاسی ترکیه، نه تنها نزد محافظه کاران و اسلامگرایان، بلکه نزد ملی گرایان ترک نیز خریداران فراوانی دارد!  

در پایان باید به این اشاره کرد که مواضع و شواهد کنونی، نشان دهنده احتمال وقوع تحولی مثبت و جدی در روابط واشنگتن – آنکارا نیست و چنین به نظر می رسد که تیم بایدن، تداوم وضعیت معلق و مه آلود فعلی را بر داشتن روابطی گرم و پویا، ترجیح می دهد.

انتهای پیام/