«شفافیت» همچنان بلاتکلیف است/ مجلس یازدهم کار را تمام می‌کند؟

به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، با وجود گذشت بیش از یک سال از تصویب کلیات طرح دوفوریتی «شفافیت قوای سه‌گانه» در صحن مجلس، سرانجام این طرح همچنان در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد؛ طرحی که پس از عدم اقبال مجلس به شفافیت آرای نمایندگان، توسط تعدادی از نمایندگان تدوین و به هیئت رئیسه ارائه شد  و در تاریخ 11 اردیبهشت 1401 در صحن علنی به تصویب رسید.

این طرح در نهایت در آبان سال گذشته برای بررسی به شورای نگهبان ارسال شد اما به واسطه مغایرت‌ برخی مواد آن با قانون اساسی، چندین بار بین مجلس و شورای نگهبان دست به دست شد تا اینکه سخنگوی شورا در یکی از نشست‌های خبری خود اعلام کرد با وجود رفع اکثر ایرادات و ابهامات موجود در طرح، اما دو ماده 3 و 4 آن همچنان در مغایرت با قانون اساسی است. با این حال اصرار نمایندگان بر مصوبه خود موجب شد تا طرح شفافیت قوای 3گانه برای تعیین تکلیف نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شود.

مجمع تشخیص مصلحت نظام در چند جلسه طرح شفافیت را در دستورکار خود قرار داد و نهایتاً محمدباقر ذوالقدر دبیر مجمع ضمن تشریح نتایج بررسی‌ها عنوان کرد: شورای نگهبان بر این دو  3 و 4 ماده طرح شفافیت قوای 3گانه، اشکال تعارض با قانون اساسی را مطرح کرده است. در ماده 3 این مصوبه، مجمع تشخیص مصلحت نظام در صدر دستگاه‌هایی قرار گرفته که باید مشروح مذاکرات خود را در رسیدگی به موارد اختلافی، ظرف یک ماه در پایگاه اطلاع رسانی منتشر کنند، که این بخش از مصوبه با مخالفت شورای نگهبان مواجه شده است و آن را مغایر اصل112 قانون اساسی دانسته‌اند.

ذوالقدر همچنین درباره دیگر ایراد شورای نگهبان به مصوبه مجلس خاطرنشان کرد: در ماده 4 این طرح نیز برخی نهادها و دستگاه‌ها از جمله مجمع تشخیص مصلحت نظام و هیئت عالی نظارت موظف شده‌اند که سالانه از اجرای طرح شفافیت به مجلس شورای اسلامی گزارش دهند که شورای نگهبان این ماده را نیز مغایر اصل110 قانون اساسی دانسته است. ضمن این که کمیسیون حقوقی و قضایی مجمع تشخیص نیز وجود مصلحت ملزمه مورد نظر مجلس را در مورد این مصوبه، تایید نکرده است.

در نهایت، مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از چندبار بررسی طرح شفافیت قوای سه گانه، در جلسه شهریورماه، اصلاحات انجام شده توسط مجلس را نیز مغایر سیاست های کلی نظام و سیاست های مصلحتی نظام تشخیص داد.

پس از آن، نامه مجمع در این باره به مجلس ارسال شد تا کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس به عنوان کمیسیون تخصصی به موضوع رسیدگی و ایرادات گرفته شده از سوی مجمع را بر طرف کند.

بنابراین گزارش، محمدصالح جوکار رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس درباره آخرین وضعیت طرح شفافیت قوای سه‌گانه، نهادها و سایر دستگاه‌ها، اظهار داشت: طبق این طرح، همه قوا شفاف می‌شوند؛ از جلسات هیئت و کمیسیون‌های دولت، احکامی که در قوه قضائیه صادر می‌شود همه شفاف می‌شود. البته استثناهایی هم در این طرح در نظر گرفته شده است و شفاف شدن آنچه که منافع و امنیت ملی را به خطر می‌اندازد، ممنوع است.

وی در خصوص روند بررسی طرح شفافیت در مجلس خاطرنشان کرد: این طرح در مجلس تصویب شد و پس از آن، چندین نوبت رفت و برگشت به شورای نگهبان داشت و نهایتاً مجلس روی نظر خود اصرار کرد و طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفت و مجمع طرح را به مصلحت ندانست. در نهایت به مجلس برگشت خورد و در جلسه کمیسیون شوراها برخی از مفاد آن اصلاح شد.

نماینده یزد در مجلس درباره ایراد شورای نگهبان نسبت به این طرح، گفت: طبق آنچه که شورای نگهبان اعلام کرد، مجلس نمی‌تواند برای شورا و مجمع با توجه به اینکه این 2 نهاد آیین‌نامه داخلی دارند قانون گذاری انجام دهد لذا این موارد در طرح اصلاح شد و این 2 نهاد باید خودشان تصمیم بگیرند که شفاف باشند.

بنابراین گزارش، پس از آن، جلسه کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس تشکیل شد و حسین محمدصالحی عضو این کمیسیون درباره این جلسه برای تعیین تکلیف کردن طرح مذکور ، گفت: در این جلسه ایرادات به طرح شفافیت قوای سه‌گانه از جمله اینکه برخی از مفاد مغایرت قانونی داشت و همچنین ایراد گرفته شده بود که برخی از موارد محرمانه است که این موارد نیز از طرح حذف و در نهایت ایرادات و ابهامات بر طرف شد.

وی با اشاره به یکی از مصوبات اعضا در این جلسه گفت: در این جلسه مصوب شد موارد محرمانه‌ای که باید سری بماند، تشخیص درباره محرمانه بودن یک موضوع بر عهده همان دستگاه و نهاد باشد و قرار شد که یک کارگروه 6 نفره از قوای سه گانه تشکیل شود که 2 تن از اعضای کمیسیون شوراهای مجلس در آن حضور داشته باشند و درباره اینکه یک موضوعی محرمانه است یا خیر تصمیم‌گیری کنند تا این کمیته درخصوص شفافیت در هر موضوعی اعلام نظر کند.

عضو کمیسیون شوراهای مجلس با اشاره به ایرادات مجمع تشخیص مصلحت نظام نسبت به این طرح مبنی بر اینکه مجلس نمی‌تواند درباره شفافیت برای مجمع تصمیم‌گیری کند، گفت: در نهایت با تصویب اعضای کمیسیون، مجمع تشخیص مصلحت نظام از این طرح کنار گذاشته شد و اینکه مجمع می‌خواهد شفافیت را طبق آیین‌نامه داخلی خود انجام دهد یا خیر؛ بر عهده خود مجمع گذاشته شد.

محمدصالحی اظهار داشت: گزارش کمیسیون درباره طرح شفافیت قوای سه‌گانه تهیه و برای بررسی در جلسه علنی تقدیم هیئت رئیسه می‌شود.

به گزارش تسنیم، مسئله‌ شفافیت یکی از شعارهای مجلس یازدهم بود اما با توجه به اینکه لایحه بودجه سال 1403 به مجلس آمده و پس از آن، انتخابات مجلس دوازدهم برگزار می‌شود باید دید این طرح به صحن بهارستان خواهد رسید یا نه؟

این در حالیست که طبق آیین‌نامه‌ داخلی مجلس، اگر طرحی در طول دوران چهارساله‌ی مجلس به تصویب نرسد، در مجلس بعدی باید تمام فرآیند بررسی از تقدیم به هیئت رئیسه تا ارجاع به کمیسیون مربوطه و هم‌چنین ارائه و رأی‌گیری در صحن طی شود.

انتهای‌ پیام/