ابعاد چهار راهبرد انتخابات

 خبرگزاری فارس؛ یادداشت- حجت الاسلام سید حسین چاوشیان نائینی: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه ای (مدظله‌العالی) برای انتخابات چهار راهبرد اصلی و کلان تعیین نموده و فرمودند: «مسئولانی که مرتبط هستند راهبرد مشارکت را، راهبرد امنیّت انتخابات را، راهبرد سلامت انتخابات را، راهبرد رقابت انتخابات را مشخّص کنند؛ انتخابات خوبِ سالمِ با مشارکت بالایی ان‌شاءالله در آخر سال داشته باشیم»[1].

بررسی و درک ابعاد این راهبردها در ترسیم نقشه را و عملیاتی‌شدن آن‌ها نقش بسزایی دارد؛ لذا در این یادداشت به بررسی ابعاد این راهبردها در بیانات حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه ای (مدظله) پرداخته شده است.

۱- سلامت انتخابات:

سلامت در انتخابات در ابعاد مختلفی قابل‌تحقق است و «سلامت به معنای حقیقی کلمه» [2] وقتی اتفاق خواهد افتاد که همه ابعاد آن شکل‌گرفته باشد. یکی از ابعاد سلامت انتخابات «رقابت سالم» است؛ زیرا در اصل، انتخابات «یک رقابت است، یک مسابقه‌ی ملّی است بین آحاد کشور» [3] و شرط اول رقابت سالم «شرکت همگان است» [4] یعنی حضور حداکثری آحاد جامعه، یعنی هرکسی که استقلال و آزادی، امنیت، عزت و آبروی کشور ایران را می‌خواهد و برای آن از هیچ اقدامی دریغ نمی‌کند باید در انتخابات شرکت کند.

بعد دوم در سلامت انتخابات «انتخاب خوب» و با بصیرت است این بعد به‌نوعی از ابعاد کیفی کار است؛ زیرا وقتی «مردم بابصیرت، بافکر وارد بشوند و انسان‌های صالح را انتخاب بکنند. آدم‌هایی را انتخاب بکنند که وقتی رفت در آن مسند نشست – حالا آن مسند هرچه باشد»[5] برای رشد و تعالی کشور تلاش می‌کند قطعاً خودش را سپر بلای مشکلات کشور کرده و فانی در خدمات و مصالح و منافع عمومی مردم می‌داند در این حالت منتخب مردم، کشور را به دشمن نمی‌فروشد، مصالح کشور را زیر پا نمی‌گذارد و بین حرف و عمل او فاصله‌ای نخواهد بود؛ بنابراین می‌توان گفت: «آن کسانی که حتّی نظام را قبول ندارند بیایند در انتخابات شرکت کنند، رأی بدهند، امّا نه اینکه کسی که نظام را قبول ندارد، بخواهند مجلس بفرستند. هیچ جای دنیا چنین چیزی وجود ندارد که [وقتی‌] ما گفتیم آقا شما که نظام را قبول نداری بیا، بگوید خیلی خب، پس اجازه بدهید من به کسی رأی بدهم که او هم نظام را قبول ندارد؛ این معنی ندارد» [6].

بعد سوم سلامت انتخابات «قانون‌گرایی» و تمکین به قانون است که بیشتر مربوط به مجریان و نامزدهای انتخاباتی خواهد بود. تمکین به قانون از ابعاد مهم سلامت انتخابات است؛ زیرا وقتی قانون نباشد اولاً معیاری برای تشخیص حق‌وحقوق نیست ثانیاً معیاری برای سنجش گفتارها و عملکردها نیست و ثالثاً بی‌قانونی یعنی هرج‌ومرج و قانون جنگل که در آن هر کسی قدرت و ثروت بیشتری داشت غالب شده و ظلم خواهد کرد.

بنابراین، همه باید به قانون تمکین کنند حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه ای (مدظله‌العالی) هم خطاب به مجریان انتخابات می‌فرمایند: «بنده همیشه به دست‌اندرکاران ذی‌ربط در قضیّه‌ انتخابات تأکیدم این است که می‌گویم پا را جای قرصی بگذارید؛ جای قرص، نقطه‌ی قانونی است؛ قانون. مرّ قانون را رعایت کنید» [7] و هم خطاب به نامزدها و کسانی که در صحنه انتخابات فعالیت می‌کنند سفارش کردند اولاً به‌هیچ‌عنوان «به نهادهای قانونی اهانت نشود» ثانیاً «اذهان عمومی را مشوّش» نکنید ثالثاً «به یکدیگر اهانت نکنید و وعده‌های غیرعملی» ندهید؛ مثلاً نامزدهای انتخاباتی «گاهی وعده‌های غیرقانونی می‌دهند! [می‌گویند] فلان عمل را انجام می‌دهیم درحالی‌که می‌دانند آن عمل خلاف قانون است؛ یا خلاف قانون اساسی است، یا خلاف قانون عادی است»[8] و در کل «همه‌ی ما در هرجا که هستیم، سعی کنیم این را (انتخابات را) خوب برگزار کنیم، سالم برگزار کنیم و نگذاریم با رفتارهای ما، با حرف‌های ما، با بعضی از نسنجیده گویی‌هایی که گوشه‌وکنار انسان می‌شنود، این عمل بزرگ، این حرکت بزرگ، این افتخار بزرگ مشوّش و مُشوَّه بشود؛ این را حواسمان باشد»[9] چون انتخابات حادثه بسیار بزرگی است.

۲-رقابت واقعی:

یکی از بزرگ‌ترین محسّنات انتخابات «این است که از رکود جلوگیری می‌کند. بهترین شکل ادامه‌ی یک نظام اجتماعی این است که در عین ثبات، تحول داشته باشد. رکود بد است و ثبات خوب است. ثبات یعنی استقرار؛ یعنی این چهارچوب، این هندسه، در جای خود محفوظ باشد، مستقر باشد، ریشه‌دار باشد؛ درعین‌حال در داخل این چهارچوب، تحولات، مسابقات و رقابت‌ها وجود داشته باشد. این بهترین شکل است که کشتی نظام در دریاهای طوفانی بتواند بدون دغدغه حرکت کند»[10] همانند کشتی نوح (علی نبیّنا و آله و علیه‌السلام) که خداوند در قرآن می‌فرمایند: «وَهِیَ تَجْرِی بِهِمْ فِی مَوْجٍ کَالْجِبَالِ»[11].

بنابراین، رقابت واقعی باعث پیشرفت و توسعه پایدار خواهد شد؛ اما رقابت ابعادی دارد اولین بعد رقابت واقعی «رقابت کنش‌ها و راه کنش‌ها» است نه رقابت بر سر اصول و چارچوب‌های اساسی نظام اسلامی «یعنی جناح‌های سیاسی برای شرکت در انتخابات با هم مسابقه بگذارند؛ گرایش‌های گوناگون سیاسی و اقتصادی، در انتخابات با هم مسابقه بگذارند؛ میدان باز باشد برای مسابقه‌ی جناح‌های سیاسی و نگاه‌های سیاسی و نظرات سیاسی، همچنین اقتصادی، همچنین فرهنگی؛ این معنای رقابت است»[12] البته «اگر چنانچه کسی وارد میدان رقابت انتخاباتی و مسابقه‌ی انتخاباتی بشود، اما بخواهد چهارچوب را بشکند، او از قاعده‌ی نظام خارج شده است»[13].

بعد دوم رقابت واقعی «رقابت نخبگانی» و شایسته‌سالارانه است نه باند و گروه بازی لذا «رقابت یعنی جوان‌هایی که می‌خواهند وارد میدان انتخابات بشوند، با افراد سابقه‌دار و باتجربه مسابقه بگذارند؛ اینها تلاش کنند، آنها هم تلاش کنند. یک مجلس خوب و قوی آن مجلسی است که هم از این جوان‌ها داخلش باشند، هم از آن مجرب‌ها و باسابقه‌ها داخلش باشند»[14]. بعد سوم و مهم در رقابت واقعی «رقابت عادلانه» است «یعنی همه بتوانند تبلیغات کنند، منتها تبلیغات درست»[15]. تبلیغات درست بایستی همراه بااخلاق و دیانت باشد باید عاری از تهمت‌زدن و دروغ گفتن و وعده‌ی خلاف دادن باشد.

بعد چهارم رقابت واقعی «رقابت مستدل» و منطقی است «به طور طبیعی هر نامزدی حرفی دارد و حرف مقابل خود را رد می‌کند؛ این رد و ایراد فی‌نفسه اشکالی ندارد؛ اما مشروط بر اینکه در آن بی‌انصافی نباشد، کتمان حقیقت نباشد»[16] بلکه استدلال کند با برنامه و اصول اسلامی و صحیح، خود را به مردم عرضه کند تا خود مردم انتخاب کنند البته این شیوه و روش در اسلام هم وجود دارد و جزء سنت اهل‌بیت علیهم‌السلام است؛ مانند امیرالمؤمنین علیه‌السلام که در مقابله با دشمنان خود و مخالفان خود با استدلال حرف می‌زد و استدلال می‌کرد؛ لذا کسانی که در این رقابت سیاسی وارد می‌شوند اولاً نباید برای پیروزشدن به کارهای ظالمانه متوسل شوند[17] ثانیاً نباید با مخالفان و معارضان خود یک‌جور رفتار کنند[18] ثالثاً اختلاف‌نظر را به تنازع نرسانند[19] رابعاً خود را با نفی دیگران اثبات نکنند[20].

۳- راهبرد امنیّت:

مبحث امینت در کلان موضوع انتخابات ابعاد مختلفی می‌تواند پیدا کند اولین بعد آن «امنیت روانی جامعه» است. «یکی از حقوق عامّه [امنیت روانی] است؛ یکی از حقوق عمومی مردم همین است که امنیّت روانی داشته باشند. امنیّت روانی یعنی چه؟ یعنی هر روز یک شایعه‌ای، یک دروغی، یک حرف هراس‌افکننده‌ای در ذهن‌ها پخش نشود»[21] لذا هم احزاب و چهره‌ها و شخصیت‌های سیاسی و تریبون‌دار و هم شرکت‌کنندگان در مسابقه انتخابات اولاً باید بدانند «خراب‌کردن ذهن مردم و چهره‌ی مسئولین دلسوز، اشکال دارد. ایجاد سؤال و ابهام در ذهن مردم، اشکال دارد؛ بلکه باید با وحدت و یکپارچگی، «کَأَنَّهُمْ بُنْیَانٌ مَرْصُوصٌ»، مثل یک دژ پولادین، در مقابل دشمن» بایستند[22]. ثانیاً نباید «وجهه کشور را تخریب کنند».[23] قطعاً «نامزدهای محترم در این برنامه‌های عمومی، خب زبان به‌نقد و انتقاد باز می‌کنند؛ این حق آن‌ها است؛ می‌توانند از هر چیزی که مورد انتقاد آن‌ها است، انتقاد کنند؛ منتها توجه کنند که انتقاد باید به معنی عزم و نیت برای پیمودن آینده‌ی پرتلاش و افتخارآمیز باشد، نه به معنای سیاه‌نمایی و منفی‌بافی و بی‌انصافی»[24].

بعد دوم راهبرد امنیت «امنیت جامعه» یا فضای انتخاباتی است؛ یعنی اولاً آحاد مردم بتوانند با خیال راحت و بدون هیچ دغدغه در هر ساعتی – از ساعات رأی‌گیری – پای صندوق‌های رأی بروند و در این امر مهم شرکت کنند ثانیاً اختلاف‌نظرها و اختلافات قومی تبدیل به نزاع و درگیری نشود[25] تا باعث سوءاستفاده معاندان داخلی و خارجی شود؛ اما بعد سوم راهبرد امنیت «امنیت فرایندها» است که به فرایند برگزاری انتخابات اشاره دارد و بیشتر مربوط به دست‌اندرکاران و مجریان انتخابات است؛ لذا باید تمام نکات ایمنی و امنیتی را لحاظ کرده تا هیچ خدشه‌ای در روند انتخابات از چاپ تعرفه‌ها تا پایان شمارش آرا و اعلام نتایج ایجاد نشود.

۴- راهبرد مشارکت:

در اصل مشارکت «در سرنوشت کشور علاوه بر اینکه در اداره و تعیین مدیریت کشور نقش دارد، در خنثی‌کردن دشمنی دشمنان هم بزرگ‌ترین نقـش را ایفا می‌کند»[26]. زیرا «وقتی دشمنان نگاه می‌کنند و می‌بینند که مردم پشت سر نظام هستند، احساس می‌کنند که نمی‌شود با این نظام معارضه کرد؛ چون با یک ملت نمی‌شود معارضه کرد»[27] بنابراین مشارکت حداکثری حائز اهمیت است.

اولین بعد مشارکت «مشارکت عمومی» است فرقی هم نمی‌کند با چه سلیقه و دیدگاهی باشند حتی «آن کسانی که ممکن است نسبت به‌نظام جمهوری اسلامی هم مسئله داشته باشند، نسبت به امنیّت کشور که دیگر مسئله ندارند، نسبت به اقتدار کشور که دیگر مسئله ندارند. خب، امروز این نظام، امنیّت کشور را حفظ کرده است، پیشرفت کشور را تسریع کرده است، به این ملّت عزّت داده است؛ اینها که دیگر قابل‌انکار نیست، اینها را که دوست دارند؛ [پس‌] وارد این میدان بشوند برای عزّت بخشیدن به ایران و ایرانی، برای استمرار امنیّت ملّی، برای تضمین پیشرفتی که بحمدالله از اوّل انقلاب شروع شده و تا امروز بی‌وقفه پیش رفته؛ برای اینها باید وارد بشوند. همه باید وارد بشوند. البتّه آن‌کسی که محض رضای خدا و برطبق وظیفه وارد میدان می‌شود، علاوه بر این خیرات، یک دستاورد دیگری هم دارد که بسیار عظیم است و آن دستاورد،رضای الهی است،رضای خدا است»[28].

بعد دوم «مشارکت خواص» است منظور از خواص همه شخصیت‌های دینی و مذهبی و چهره‌های مطرح و احزاب سیاسی هستند که حرف آن‌ها نافذ و مُطاع است لذا «جناح‌های مختلف، جریان‌های مختلف، گرایش‌های مختلف، با شوق‌وذوق و علاقه‌مندی همه‌ی عواملشان را بسیج کنند و انتخابات را به‌عنوان یک هدف عالی، هدف خوب، هدف شیرین موردتوجه قرار بدهند و به دعوا و جنجال و اهانت و پنجه به روی‌هم کشیدن قضایا را نکشانند. بلکه انتخابات را وسیله‌ای برای ناامید کردن دشمنان قرار دهند»[29] بنابراین «همه‌ی کسانی که مخاطبانی دارند، وظیفه دارند مردم را به انتخابات دعوت کنند. علمای اَعلام، اساتید دانشگاه، اساتید حوزه، صداوسیما، مطبوعاتی‌ها، جوان‌ها، افراد در داخل خانواده، اینها همه می‌توانند منادی انتخابات باشند و مخاطبان خودشان را به انتخابات دعوت کنند؛ آن‌وقت انتخابات، انتخابات پُرشوری خواهد شد»[30].  

در پایان باید اشاره نمود این چهار راهبرد می‌تواند ابعاد دیگری هم پیدا کند که در این مجال به آن پرداخته نشده باشد؛ اما قطعاً هرآنچه باشد نمی‌تواند خارج از چارچوب نظام و بر علیه قانون و دستورات و تعالیم اسلام ناب محمدی ترسیم و تعریف شود؛ مثلاً حضور فتنه‌گران و نامزدهایی که اصل نظام اسلامی را قبول ندارند حتی زیر پرچم جمهوریت امکان ندارد؛ زیرا در اصل این افراد که اسلامیت و نظام اسلامی را قبول ندارند بلاشک با جمهوریت آن هم مخالف هستند چون «اسلامیت و جمهوریت دو عنصر جدا نیستند که به یکدیگر وصل شده باشند و یک حقیقت را به وجود آورده باشند؛ در دل اسلامیت، جمهوریت هست. در دل اتکاء به‌حکم الهی، تکیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی به مردم و احترام به خواست و رأی مردم هست. جمهوری اسلامی یک حقیقت واحد است که هدیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی انقلاب اسلامی به ملت ایران است»[31].

پی نوشت ها:

[1]. بیانات در دیدار مسئولان نظام مورخ 15/01/1402

[2]. بیانات در دیدار مردم «کرمان» و «خوزستان» 2/10/1402

[3]. بیانات در دیدار دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات 30/10/1394

[4]. همان

[5]. همان

[6]. همان

[7]. همان

[8]. همان

[9]. همان

[10]. بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری 6/12/1388

[11]. آیه 42 سوره هود « و آن کشتی، آنها را از میان امواجی همچون کوه‌ها حرکت میداد»

[12]. بیانات در دیدار مردم «کرمان» و «خوزستان» 2/10/1402

[13]. همان

[14]. همان

[15]. همان

[16]. بیانات در دیدار زائران و مجاوران بارگاه حضرت علی‌بن‌موسی الرضا 1/1/1388

[17]. خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران 20/6/1388

[18]. همان

[19]. بیانات در دیدار کارگزاران نظام 15/5/1382

[20]. بیانات در دیدار مردم قم  19/10/1390

[21]. بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه 7/04/1401

[22]. بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی 15/01/1371

[23]. همان

[24]. بیانات در مراسم بیست‌ و چهارمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) 14/3/1392

[25]. بیانات در دیدار رئیس و اعضاى مجلس خبرگان رهبرى 20/12/1394

[26]. بیانات در دیدار زائرین و مجاورین حرم مطهر رضوی 1/1/1384

[27]. بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری 6/12/1388

[28]. بیانات در دیدار دست‌اندرکاران برگزاری انتخابات 30/10/1394

[29]. بیانات در دیدار کارگزاران نظام‌ 31/6/1386

[30]. بیانات در دیدار مردم «کرمان» و «خوزستان»2/10/1402

[31]. بیانات در مراسم تنفیذ حکم دهمین دوره ریاست جمهوری 12/5/1388

پایان پیام/