یادداشت|تلازم امید سیاسی و به‌رسمیت شناختن مردم در مردم سالاری دینی

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، عباسعلی رهبر عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی در یادداشتی با عنوان تلازم امید سیاسی و به‌رسمیت شناختن مردم در مردم سالاری دینی نوشت: 

برای ارتقاء امیدسیاسی در جامعه خاص و پیچیده امروز ما که مملو از روی‌های ظرفیت‌ساز و ریزش‌های آسیب‌زا است چه باید کرد ؟ به نظر می‌رسد که رویه نظری و عملی رهبران انقلاب اسلامی در به رسمیت شناسی و کرامت مداری مردم عامل مهمی در بروز امید اجتماعی، سیاسی و نشاط و جلوگیری از یاس و نامیدی در جامعه می‌باشد .

امید به آینده و انتظار مثبت از آن در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی متضمن شروطی همچون عمل صادق و قانونمند کارگزاران  و احیاء عدالت اجتماعی توسط نهادهای و ساختارهای سیاسی و اقتصادی است. اما یک شرط بسیار مهم در احیاء امید سیاسی توجه به امر جامع کرامت مردم و قائل شدن حق انتخاب و حق رای برای آنان می‌باشد که البته در نظام مردم سالاری دینی به این حق عظیم مردم در کنار مسئولیت اجتماعی و سیاسی آنان به شدت و حدت تاکید شده است. امید سیاسی محرک نشاط و تحرک و انتخاب سیاسی و اجتماعی است همانطور که یاس سیاسی کاهنده حضور مردم در عرصه سیاست است.

کرامت نیز  با نظریه‌ی “به رسمیت شناسی اجتماعی” (Social Recognition) ارتباط بسیار نزدیک دارد به گونه‌ای که  واکنش نیروهای اجتماعی را برحسب میزان بی عدالتی در فرآیند به رسمیت شناسی در چهار رده مختلف گروه‌های تحقیر شده، اختلال  در به رسمیت شناختگی، نادیده انگاشتگی ونابرابری در به رسمیت شناسی را نشان می‌دهد.

آیت الله خامنه‌ای با بینشی منطقی  از کرامت اجتماعی و سیاسی مردم‌، حضور در انتخابات را هم وظیفه و هم حقّ مردم دانسته و معتقدند که حضور مردم در انتخابات به معنای حقیقی کلمه لازم است؛ البته انتخابات صرفاً تکلیف نیست بلکه حق مردم است که بتوانند قانون‌گذاران، مجریان قانون و یا اعضای مجلس خبرگان را انتخاب کنند.

مردم سالاری دینی متخذ از دانش سیاسی الهی بر سه اصل باور و توجیه و صدق استوار بوده است که  از مبانی  هستی شناسی و انسان شناسی الهی خود بهره می‌گیرد. یکی از بنیادی ترین این مفاهیم موثر در سعادت بشری مفهوم “کرامت” و زنجیره معنایی متصل به آن  به عنوان یک موضوع میان رشته ای به مثابه یک “نظریه شناسایی” مورد توجه اندیشمندان و مفسران قرآنی بوده است، به گونه‌ای که جامع هم خیرات و فضیلت ها بوده و تمسک به آن موجب شرافت و عزت وهمچنین  نافی ضلالت اخلاقی و جهالت عقلی برای فرد و جامعه می‌گردد.

باعنایت به اهمیت امر کرامت در قرآن و نظام مردم سالاری دینی این گزاره مطرح می‌شود که عقلانیت تعالی محور (جمع عقل و ایمان الهی )عدالت فراگیر ،ارتقاء حقوق اجتماعی –سیاسی ،توسعه آزادی های مشروع و مردم مداری حقیقی از مهم ترین وجوه اجتماعی– سیاسی امر کرامت مبتی بر معرفت قرآنی  است که تمسک به آنها باعث پیشرفت مادی و معنوی جامعه می گردد.

نکته مهم در ارتقاء امید سیاسی و حضور اکثریت مردم در اداره جامعه و امر انتخابات درک صحیح از منزلت و شان مردم عزیز ایران در قالب شناخت و به رسمیت شناختن کرامت و عزتمندی آنان می‌باشد جایی که امام (ره)  از‌ ایران و  مردم ایران به عنوان عزیزتر از جان نام می‌برند و مقام معظم رهبری هم اشعار دارند که «مردم ما مردمی بسیار خوب و مؤمن هستند و حتی کسانی که به برخی ظواهر ملتزم عملی نیستند، دلشان با خدا و معانی و مفاهیم معنوی است؛ ضمن اینکه ملتزم نبودن در عمل به نوعی در برخی رفتارهای همه ما وجود دارد.»

رهبر معظم انقلاب،  در سپهر معنایی  خود در توجه به  امر کرامت اصیل مردم ایران ، وفاداری و آمادگی برای حضور در میدان‌های گوناگون دفاع از ایران و نظام اسلامی در مقابل انواع تهاجم تبلیغاتی، عملی، سیاسی و اقتصادی بدخواهان را دیگر ویژگی ممتاز مردم خواندند و خاطرنشان کردند:« مردم ما در هر موقعیتی که کشور و انقلاب نیاز به دفاع داشته است با به خیابان آمدن، صبر، شعار و حمایت و حتی با رفتن به میدان جنگ، وفاداری خود را نشان داده‌اند و به همین علت امام بزرگوار قاطعانه می‌فرمود ایمان مردم ما بهتر از ایمان مردم صدر اسلام است»

امید سیاسی یک امر صرفا زبانی و کلیشه‌ای نیست بلکه با کرامت انسانی و اجتماعی مرتبط است در واقع کرامت انسانی به نوعی با اقتضا امر انسانی انسان سرو کاردارد که البته با نظام سیاسی جامعه  نیز مرتبط می شود به گونه ای که لازم است ضمن احترام به کرامت انسان و نقش او در جامعه ،به مشارکت عملی و واقعی افراد جامعه توجه نمود. لازم به ذکراست که ارتباطات جمعی و مشارکت اجتماعی و سیاسی انسان می‌تواند به توسعه کرامت انسانی کمک نماید.

ساختار سیاسی جامعه باید به گونه‌ای باشد نگرش‌های تحقیر آمیز و تبعیض‌زا را رفع نماید. بسترسازی اجتماعی و فرهنگی برای ارتقای نگرش عمومی و سیاسی جامعه در جهت ارتقا کرامت بسیار مهم است که باید در سازوکارهای قانونی و سیاستگذاری عمومی خودرا نشان دهد دولت اسلامی باید در جهت تمشیت امر کرامت انسانی مسولیت مدنی جامعه را به رسمیت بشناسد و خودرا پاسخگوی مطالبات منطقی مردم بداند

کرامـت انسـانی برآمده از معرفت اجتماعی – سیاسی قرآنی که مرتبط با ایمان و وحی و عقل است، نه تنهـا به منزله یـک حـق یـا مجموعـه‌ای از حقـوق غیـر قابـل سـلب و انتقـال اسـت، بلکـه محـور و مبنـای حقـوق اصیل انسانی و اجتماعی  تلقـی میشـود.  به گونه‌ای پیشـرفت و توسـعه پایـدار در هـر جامعـه‌ای در گـرو رعایـت آن اسـت کـه در صـورت بی‌توجهـی بـه ایـن اصـل و نبـود التـزام عملـی بـه آثـار آن، ارزشهایـی چـون به رسمیت شناسایی، عقلانیت، عدالـت، آزادی، مردم مداری  حقیقت وجودی  خود را از دسـت خواهـد داد و به جز ظاهر و پوسته چیزی از آن باقی نخواهد ماند.

در پایان اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با ائمه جمعه حائز اهمیت است که به معنی واقعی باید قدردان مردم مؤمن، علاقه‌مند، وفادار و هوشمند ایران باشیم و آنها را عمیقا دوست بداریم؛ ضمن اینکه محبت به مردم همچون اکسیری است که باعث اثرگذاری حرف شما در دل مردم خواهد شد.

انتهای پیام/