فاجعه‌آفرینی با اجرای طرح اراضی دوشان‌تپه

به گزارش خبرنگار مهر قرار است با طرح سازمان نوسازی شهرداری، ۲۰ هزار نفر در اراضی پادگان دوشان‌تپه، سکونت داده شوند. بنا بر نظر کارشناسان، نتیجه چنین بارگذاری جمعیتی در آن منطقه، چه کوتاه مدت و چه بلند مدت معادل است با فاجعه شهری؛ چرا که این منطقه به هیچ‌وجه توان تحمل بارگذاری جمعیت جدید را نداشته و در حال حاضر وضعیت سرانه‌های شهری این منطقه از مقدار استاندارد نیز کمتر است. در نتیجه تبعات منفی چنین طرحی، خود را در فشردگی جمعیتی، کاهش امنیت پدافندی، بحران‌های زیست‌محیطی و شهری نشان خواهد داد.

همچنین طبق طرح، باند فرودگاه دوشان‌تپه نیز قرار است تخریب و در آن ساخت‌وساز شود. در حالی که کارشناسان معتقدند فرودگاه و باند دوشان‌تپه برای مواقع اضطراری و بحران در میانه بافت‌های فشرده و فرسوده و آسیب‌پذیر شرق تهران باید تثبیت و تجهیز شود که تلاش برای تخریب این باند و خانه‌سازی در باند فرودگاهی دوشان‌تپه سرسختانه از سوی گروهی دنبال می‌شود.

کارشناسان، ایجاد تهدید امنیتی، زیستی و روانی را مهم‌ترین مشکلات این پروژه مطرح کردند. لذا این طرح با مقاومت کارشناسان هم در بدنه شهرداری و هم در بین فضای نخبگانی مواجه شده است. این طرح نه تنها از لحاظ نگاه شهرسازی، پروژه‌ای غیر استاندارد است، بلکه از لحاظ پدافندی نیز مورد نقدهای بسیار جدی است.

طرح سازمان نوسازی، برای تغییر کاربری دوشان‌تپه تهدید کننده امنیت و سلامت منطقه ۱۳ است

امیرحسین عبدالله‌زاده، در خصوص تغییر کاربری اراضی دوشان‌تپه اینگونه توضیح داد: شهرداری تهران از طریق معاونت شهرسازی و سازمان نوسازی، توافقی را با پادگان دوشان تپه و نیروی هوایی، مبنی بر تغییر کاربری این پادگان بر اساس قانون انتقال پادگان به خارج از محدوده شهری، انجام داده است. در این توافق خود سازمان نوسازی طرحی را تهیه کرده و در حال کار بر روی آن است. در طرح پیشنهادی اولیه، کاربری کل مجموعه پادگان را به خدماتی و مسکونی تغییر داده‌اند. نیروی هوایی ارتش در توضیح ساخت‌وساز در باند فرودگاهی گفته است که این مجموعه را به دلیل آنکه چون امکان پرواز هواپیمای بال ثابت وجود نداشته، دماغه پرواز و باند پرواز را تغییر کاربری دادند. امااعتراضاتی مبنی بر اینکه این پروژه تاب‌آوری شهر را کم می‌کند و پشتیبانی مدیریت بحران شهر را در مواقع بروز بحران دچار اشکال می‌کند، مطرح شد. از همین جهت یکسری تغییرات در آن ایجاد شد.

وی ادامه داد: خود آقای زاکانی و نیروی هوایی ارتش هم خیلی اصراری بر بارگذاری و برج‌سازی در مجموعه ندارند. در طرح جدید سازمان نوسازی، نزدیک به ۵۶۰۰ واحد مسکونی در ۲۰ بلوک ۱۱ طبقه، برای بارگذاری پیشنهاد داده است که این موضوع با توجه به فشردگی بافت اطراف این منطقه و همینطور کمبود شدید سرانه‌های شهری در آن، باعث آسیب‌زدن به مناطق اطراف خواهد شد. این کار باعث می‌شود فرصت احیای بافت‌های اطراف هم از بین برود. همچنین این باند پرواز تنها باند پرواز شرق تهران محسوب می‌شود که در موقعیت بحران با هر نگاه کارشناسی که هم دیده شود، این باند پرواز مورد نیاز است. از این بابت دوستان سازمان نوسازی قرار شده که طرح را عوض کنند و طرح جدیدی را به کمیسیون ماده ۵ ببرند اما تاکنون چنین اقدامی صورت نگرفته است.

تغییر کاربری اراضی بدون مجوزهای لازم

این کارشناس حوزه شهرسازی در خصوص فرآیند اخذ مجوز برای این پروژه توضیح داد: اقدامی که باید صورت بگیرد آن است که این مجموعه پادگان‌ها طبق قانون انتقال پادگان‌ها، هیچ الزامی بر بارگذاری شدید کاربری مسکونی وجود نداشته و این پیشنهاد خود دوستان است. از طرفی نیروهای مسلح طبق قانون باید هم از دفتر امور هماهنگی مقام معظم رهبری اجازه داشته باشند و هم باید مجوزی از ستاد کل داشته باشند که این موضوع اتفاق نیفتاده است. الان مشخص نیست که چرا اصلاً چنین طرحی در حال تأیید شدن است. نهادهای امنیتی مانند ستاد کل و شورای عالی امنیت اگر با این طرح مخالفت بکنند و مخالفت آنها هم محتمل است، آن وقت تکلیف چه خواهد شد؟ معلوم نیست.

وی افزود: اما از نظر کارشناسی، اگر تغییر کاربری در این مجموعه چیزی جز خدمات باشد، بحران‌های عجیب و غریبی چه در مواقع عادی و چه در مواقع بحرانی به وجود خواهد آورد. مهم‌ترین بحران، آن هم ناظر بر بارگذاری ۲۰ هزار نفر در طرح پیشنهادی و کمبود شدید سرانه‌های شهری است. در شرایطی این ۲۰ هزار نفر به این منطقه اضافه خواهند شد که آن منطقه تاب و توان چنین بارگذاری را ندارد. عرصه‌های خدماتی هم که پیشنهاد داده‌اند، عرصه‌هایی بسیار ضعیف است که نه تنها از استاندارد محدوده مجاور بالاتر نیست تا موجب افزایش کیفیت زیست شهری در آن منطقه شود، بلکه باعث افت شدید کیفیت نیز خواهد شد. از طرف دیگر در آن منطقه چند هزار اصل درخت هم وجود دارد که با بارگذاری جمعیت، درختان هم از بین می‌روند.

در طرح تغییر کاربری پادگان دوشان تپه، سرانه‌های خدماتی به یک دهم خود می‌رسد

این پژوهشگر حوزه شهرسازی، ادامه داد: چیزی که در طرح اولیه است سرانه‌های خدماتی را معادل با سرانه‌های یک بلوک محلی به میزان ۳ متر مربع در نظر گرفته‌اند. در صورتی که استاندارد وزارت مسکن برای سرانه‌های خدمات شهری ۳۵ متر مربع است. برای مثال در حالی برای فضای سبز یک متر مربع در نظر گرفته شده که استاندارد فضای سبز برای هر نفر ۱۶ متر مربع است. سرانه آموزشی دو دهم متر مربع، سرانه فرهنگی مذهبی یک دهم متر مربع است. وقتی می‌گویم این طرح باعث تنزل کیفیت زیست شهری در بافت‌های اطراف هم می‌شود، همین مسئله است. متأسفانه در بخش‌هایی که قرار است ساخت و ساز شود تراکمی که در نظر گرفته شده ۱۲۰۰ نفر بر هکتار است. در حال حاضر تراکم شهر تهران با ۱۴۰ نفر بر هکتار دوبرابر تراکم استاندارد است. این بارگذاری ۱۰ برابری نتیجه‌ای جز پدید آمدن یک منطقه بی‌کیفیت برای زیست ندارد. جدای از نگاه امنیتی و نظامی، این طرح با دید کارشناسی و شهرسازی یک فاجعه است. امیدواریم که طرح عوض شود.

فرصت‌سوزی برای ارتقا کیفیت زیست‌شهری

عبدالله‌زاده در آخر گفت: از یک طرف اراضی خالی موجود در شهر مانند همین پادگان دوشان تپه برای ذخیره نوسازی شهر و جبران کمبود سرانه‌های خدماتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرف دیگر تهران از حیث سرانه‌های خدماتی تفریحی و به طور کلی سرانه‌ها شهری، فقیر محسوب می‌شود. کما اینکه در گزارش مرکز مطالعات با عنوان بررسی سرانه‌های شهری در میزان افسردگی که منتشر شد، عنوان شده: تهران شهر واقعاً فقیری است. بنابراین اگر بخواهیم در این فضاهای دست نخورده در شهر بارگذاری جمعیت داشته باشیم، فرصت‌سوزی است. چرا که این مناطق بهترین فرصت است تا کمبود سرانه‌ها را جبران کند. حالا اگر ما نمی‌خواهیم وضعیت تهران را در این مسئله بهتر کنیم، بدتر هم نکنیم. فرصت ارتقا و بهتر شدن شهر را تبدیل به یک تهدید امنیتی و شهری نکنیم.