حق مشارکت سیاسی نقطه تلاقی میان حق و تکلیف است

به گزارش وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از مشهد، حجت‌الاسلام والمسلمین رحمانی در دومین جلسه از سلسه نشست‌های انتخابات با موضوع “مشارکت سیاسی، حق یا تکلیف” اظهار داشت: مشارکت سیاسی یکی از اصطلاحات پرکاربرد در دوره معاصر است که دلیل این اصلاح امروزه آن است که یکی از شاخص‌های دموکراسی محسوب‌ می‌شود به همین دلیل همه حکومت‌ها راغب اند از سطح مشارکت عمومی‌ صحبت کنند.

وی افزود: برای مشارکت عمومی‌ گونه‌ها، سطوح و فرآیندهای متفاوتی از یک حکومت و فرهنگ به یک حکومت و فرهنگ وجود دارد، به عنوان مثال اگر مشارکت سیاسی را انتخابات در نظر بگیریم در کشور ما یو فرم و شکلی از انتخابات اجرا می‌شود که رأی مستقیم مردم آرا کاندیدا را انتخاب می‌کند، اما مثلا در آمریکا رأی الکترال تعیین کننده انتخابات است.

رحمانی با بیان اینکه در این خصوص تعریف‌های متفاوتی نیز وجود دارد، تصریح کرد: من تعریف کلی را معطوف به فعالیت سیاسی موثر مبتنی بر اراده له یا علیه حاکمیت است؛ له یا علیه حاکمیت اگر یک نوع وفاق عمومی رخ بدهد در قالب وسیع معنای مشارکت سیاسی می‌گنجد.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی عنوان کرد: بر این مبنا آن گونه نیست که مشارکت عمومی‌ به معنای وفاق با حاکمیت باشد و نکته قابل توجه این است که برای این مشارکت عمومی‌ و سطح آن شاخص‌هایی مطرح شده که کاملا نسبت به افول مشارکت عمومی‌ و هم نسبت به صعود و بالارفتن آن از تنوع برخوردار است.

وی ادامه داد: به عنوان مثال اگر عموم مردم از عملکرد حاکمان رضایت داشته باشند، تجلی این رضایت در قالب مشارکت سیاسی و عمومی خودش را نشان می‌دهد ما آن را در قالب حضور گسترده در راهپیمایی‌ها و انتخابات مشاهده می‌کنیم.

رحمانی اضافه کرد: اگر تبدیل به نارضایتی شود مثل یک نوع احساس محرومیت نسبی در عموم رخ دهد به این معنا که مردم گمان کنند عده ای خاص از برخی مزایای ویژه بهره‌مندند و بقیه از آن محرومند این موضوع در سطح نارضایتی تاثیر می‌گذارد و خودش را در مشارکت عمومی‌ و پای صندوق‌های رای نشان می‌دهد‌.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه گاهی اوقات این وضعیت تحت تاثیر عوامل مختلف آنقدر فراوان می‌شود ک حاکمان و فعالان سیاسی تلاش می‌کنند به هر شکل ممکن مردم را پای صندوق رأی بیاورند، تصریح کرد: در حالی که می‌توانستند، بسیار حرفه‌ای‌تر و استانداردتر در فضای سیاسی خودشان کار کنند و مردم هم چون اغنا شده بودند مشارکت مطلوبی را رقم می‌زدند.

وی با بیان اینکه مفهوم مشارکت سیاسی در دوره معاصر برای ما خیلی عادی شده، خاطرنشان کرد: بعد از انقلاب فراز و فرودهای بسیاری را در فضای سیاسی تجربه کردیم بنابراین وقتی امروز صحبت از انتخابات می‌شود واکنش عادی داریم اما اگر به تاریخ گذشته تاریخ سیاسی ایران برگردیم خصوصا زمانی که سلطه استبداد در کشور گسترده بود برگردیم و مبارزاتی را تصور کنیم که برای محدودسازی این استبداد از جان و مال خودشان می‌گذشتند مفهوم مشارکت متفاوت می‌شود.

رحمانی با بیان اینکه مشارکت در در دوره مشروطیت بسیار متفاوت تر است گفت: نوع بینشی که آن دوران از واژگان پیرامون این مفهوم داشتند بسیار دقیق است و استفاده کنندگان از این واژگان هم استدلال های بسیار درستی از آن داشتند.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه ادبیات مربوط به مشروطیت و مشروطه خواهی بسیار ارزشمند است، که هر دو طیف چهره های خیلی شاخصی بودند، خاطرنشان کرد: نمونه بسیار تقلیل یافته آن را در نزاع بین اصولگرایان و اصلاح‌طلبان می‌بینیم یا در برخی گفتگوهای سیاسی در نزاع‌های سیاسی.

وی با بیان اینکه به نظر من دوران مشروطیت به مفهوم دقیق و صحیح آن ریشه انقلاب اسلامی است، خاطرنشان کرد: در دوره پهلوی به ظاهر حکومت مشروطه است اما در واقع حکومت دیکتاتوری مطلق است و در آن انقلابی رخ می‌دهد که امام به استناد قوانین مشروطیت پهلوی را حکومت غیرقانونی اعلام می‌کند.

رحمانی گفت: شاید بتوان گفت جمهوری اسلامی تنها حکومتی است که اصل حکومت مشروعیتش ارکان و ساختار اساسی از خبرگان تا مجلس و شوراها و ریاست جمهوری همه به مشارکت و انتخابات وابسته شده است .

به گفته وی، این سطح از رفراندوم و مشارکت انتخابات را در هیچ حکومت دیگری تقریبا نمی‌توانیم مشاهده کنیم.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه اصل مشروعیت انقلاب اسلامی نیز از نکاتی ست که با مسئله خواست و رأی عمومی‌ گره خورده به دیدگاه‌های در این خصوص اشاره کرد گفت: بر اساس یک دیدگاه انتخابات حق نیست بلکه تکلیف است و مردم براساس تکلیف شرعی ملزم به شرکت هستند که تشخیص این تکلیف و مصلحت بر عهده فقیه شورای نگهبان است.

وی گفت: در این راستا فقیهی که نگاه انتسابی دارد اساسا برای مردم حقی قائل نیست و موضوع را به‌صورت تکلیف و الزام می‌نگرد اما دیدگاه دیگری هست که در این رابطه برای مردم حق قائل می‌شود.

رحمانی با بیان اینکه مهم است که در زمینه حق یا تکلیف بودن مشارکت سیاسی چه تفکری بر مجموعه شورای نگهبان حاکم است؟ تصریح کرد: نظریه های پشتیبان از مشارکت سیاسی بسیار مهم است؛ چون اینکه فقیه، شورای نگهبان یا اشخاص موثر چه تفکری دارند در انتخابات، گزینش ها، میزان مشارکت‌ها و غیره بسیار سهم ایفا می‌کند.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه نکته بعد در رابطه با حق و تکلیف است که یک نزاع تاریخی که سرآغاز آن به مشروطیت برمی‌گردد اما بعد انقلاب برجسته شده، گفت: در خصوص اینکه آیا حقوقی که برای مردم در قالب قانون نکشته شده آیا تکلیف هم هست یا خیر؟ ؛ پاسخ رایج به این سوال در آن دوره این بوده که حق همان تکلیف و تکلیف همان حق است و این دیدگاه تفاوتی میان حق و تکلیف نمی‌بیند.

وی افزود: حق به مفهوم مدرن یعنی امتیاز و اختیاری که یک فرد بر اساس آن می‌تواند مطالبه کند که این مفهوم در دوران مدرن ایجاد شده و غیر از الزام و حتمیتی است که تکلیف آن را ایجاد کرده است که این مفهوم را بعد انقلاب بصورت جدی در جامعه خودمان می‌بینیم.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه در حکومت‌های لیبرال حد آزادی تا جایی است که به دیگری آزار و ضرر نرسد، متذکر شد: در نظام اسلامی حق آزادی تا رعایت الزامات اخلاقی است یعنی تا زمانی فرد حق دارد که رفتارش تبدیل به رفتار غیر اخلاقی نشود.

وی با بیان اینکه بسیاری از حقوق در جامعه اسلامی چه برای حاکمان و چه برای ملت باید بر معیار اخلاق سنجیده شود، تاکیدکرد: لذا مشارکت سیاسی بر معیار اخلاق باید داوری شود؛ پس همه آزاد نیستند هر نوع انتخابی و یا هر نوع تأییدی یا هر نوع تبلیغاتی داشته باشند.

رحمانی با بیان اینکه معتقد هستیم که تکالیف ما مبتنی بر اخلاقیات بوده و اساسا اخلاق بر تکلیف مقدم است، گفت: معیار صحت استنباط تکلیف اینست که چه مقدار می‌تواند اخلاقی باشد؟ پس اگر استنباط شود تکلیفی اخلاقی نیست شرعی هم نخواهد بود.

وی با بیان اینکه بسیاری از حقوق از جمله حق شغل مناسب حق تامین اجتماعی و نظارت مردم بر دولت راهپیماهی های مسالمت آمیز ولو اعتراضی در قانون ما دیده شده، عنوان کرد: اینکه برای چنین سازوکارهایی چه مکانیزم‌هایی در نظر گرفته شده  منطقی و علمی وجود دارد و اگر دارد چه مقدار عملیاتی می‌شود اینها نقاط خلأ و نقاط آسیب و پاشنه آشیل هایی است که ما در دوره‌های مختلف شاهدیم.

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه حق مشارکت سیاسی نقطه تلاقی میان حق و تکلیف است، گفت: قانون اساسی حقوقی را برای ملت در نحوه ابراز عقیده و اراده شان در قبال حاکمیت تعیین و برای حاکمیت هم نسبت به مردم تکالیفی مقرر کرده است

رحمانی ابراز داشت: متاسفانه ما اولا با گسست نسلی در قالب خلأ اطلاعات روبرو هستیم در حالی که بنابر فرمایش امیرالمؤمنین” هر نسلی نیازمند به تعلیم است” اما ما این قاعده و اصل مهم را فراموش کردیم.

وی متذکر شد: نسل‌های واسطی داریم که اساسا هیچگونه تعلیم و آموزشی چه در حوزه اعتقادات و باورها و چه در حوزه آموزه‌های سیاسی و ارکان کشور هیچگونه اطلاعات دقیقی به آنها منتقل نشده اگر هم شده بسیار حداقلی یا بسیار مقطعی و کوتاهست.

به تاکید وی ما نیازمند به یک تعلیم فراگیر هستیم با یک بازخوردگیری که این تعلیم ها موثر بوده باشد چون خلأهای اطلاعاتی خیلی جدی و تنازعات پیوسته سیاسی، اقتصادی و فرهنگی داریم که هم در بدنه حاکمیت و در طبقه ای از مردم است .

معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: اینکه رهبری می‌فرمایند برخی کلمات بار فرهنگی دارد مثلا به جای توسعه از لفظ پیشرفت استفاده کنید به این معناست که ایشان دارند ادبیات سازی می‌کنند و دارند نسلی را تربیت می‌کنند که بر فرهنگ واژگان خود ما بایستد.

رحمانی با بیان اینکه ما کشوری به اصطلاح در حال گذار هستیم و دوران ورود به فناوری را در قالب شبکه‌های اجتماعی باید مسئله بسیار مهم بدانیم، متذکر شد: امروزه به‌نظرم حکمرانی داده ها بر هر نوع حکمرانی دیگری سیاسی فرهنگی دینی و هر نوع واژه دیگری مقدم است؛ آماری دانشگاه هاروارد اخیرا منتشر کرده مبنی بر اینکه 85 درصد رنج سنی حدود 13 تا 18 سال را 85 درصد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند؛ باید دید چه اطلاعات و چه محتوایی دریافت می‌کنند؟ چه کسانی این محتوا را تولید می‌کنند؟ 

به گفته معاون آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ، حکمرانی داده یعنی دست کم باید اطلاعات پاکیزه را در اختیار مخاطب قرار دهند و لذا نزاع دوره آینده اول بر حکمرانی داده ها و اطلاعات است و مشارکت سیاسی هم تاثیر فراوانی از این قسمت حتی در حال حاضر دارد و از آن تاثیر می‌پذیرد.

انتهای پیام/282/