آیا ترکیه نمی‌تواند کاری برای غزه انجام دهد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، طی روزهای گذشته در اغلب رسانه‌ها و محافل سیاسی ترکیه، از این موضوع صحبت شده که لازم است هر چه زودتر و قبل از آغاز مبارک رمضان، آتش بس بر غزه حکمفرما شود.

رسانه‌های تحت امر حزب عدالت و توسعه، به گونه‌ای درباره این موضوع صحبت می‌کنند که گویی دولت اردوغان، در پشت پرده، کل جریان رایزنی، میانجیگری و حصول توافق بین حماس و رژیم صهیونیستی را بر عهده گرفته است. 

هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه که قبلاً و در دورانی که ریاست سرویس اطلاعاتی میت را بر عهده داشته، بارها در قاهره و صحنه‌های دیگر با اسراییلی‌ها مذاکره کرده، در نشست دیپلماتیک آنتالیا، به گونه‌ای درباره غزه صحبت کرد که گویی، او نیز یکی از عناصر مهم اتاقی است که در آنجا، مذاکره بین حماس و اسراییل در جریان است.

او اعلام کرد که احتمالاً تا قبل از آغاز ماه مبارک رمضان، آتش بس برقرار می‌شود. اما مساله اینجاست که این خبر، از دید مقامات و شهروندان دیگر کشورها نیز پنهان نیست و لازم نیست حتماً به شکلی حساب شده و برنامه‌ریزی شده، یک خبرنگار درباره اعلام زمان آتش بس از فیدان سوال کند و او نیز در مقام یک مطلع، پاسخ دهد!

پس قضیه چیست؟ چرا ترکیه به این شکل با موضوع فلسطین رفتار می‌کند؟ در پاسخ باید گفت، ترکیه به شدت علاقه‌مند است که توان خود را در قامت یک میانجیگر منطقه‌ای و دارای پتانسیل صلح‌سازی بین‌المللی نشان دهد. 

در همان اواخر مهر ماه سال جاری و در آغاز حمله حماس به رژیم صهیونیستی، فیدان، ایده آمادگی ترکیه برای تضمین صلح و اعزام نیروی صلح بان را مطرح کرد، اما هیچکدام از طرفین چنین ایده‌ای را جدی نگرفتند و به آن وقعی ننهادند.

با این حال، فیدان در آنتالیا نیز یک بار دیگر این پیشنهاد را تکرار کرد. این نشان می‌دهد که تیم رجب طیب اردوغان، مساله غزه را همچون یک فرصت سیاسی و تبلیغاتی ارزیابی می‌کند و می‌خواهد به عنوان یک کنشگر مهم منطقه ای شناخته شود.

حالا تحلیلگران سیاسی ترکیه نیز از این رفتار گلایه دارند و از دولت اردوغان انتقاد می‌کنند.

یکی از این تحلیلگران، مصطفی کارا علی اوغلو است. او اعلام کرده که تبدیل مساله غزه به یک موضوع کمپین انتخاباتی توسط حزب حاکم ترکیه اقدامی تاسف بار است و چنین وضعیتی برازنده نیست.

یادداشت تحلیلی مصطفی کاراعلی اوغلو درباره رویکرد عملگرایانه حزب حاکم ترکیه به موضوع فلسطین و غزه را با هم مرور می‌کنیم:

ترکیه می‌تواند برای غزه کاری انجام دهد یا نه؟

توجه به موضوع فلسطین و غزه در رسانه‌های ترکیه و نزد مقامات حزب عدالت و توسعه، همیشه بحث روز و در دستور کار است، اما حالا موضوع کمک به غزه، حتی در کمپین انتخاباتی استانبول نیز برجسته شده و مراد کوروم، نامزد مورد حمایت اردوغان برای شهرداری استانبول، شب و روز از غزه حرف می‌زند!

کوروم نامزد شهرداری استانبول وعده داد که در صورت پیروزی و انتخاب شدن به عنوان شهردار جایگزین اکرم امام اوغلو، دستور می‌دهد که شهرداری استانبول، کمک‌های بشردوستانه به غزه بفرستد!

این جملات او را ببینید: «امیدوارم نتایج انتخابات استانبول، در 31 مارس، دل مردم مظلوم غزه را شاد کند. آنان از شنیدن خبر پیروزی ما به وجد خواهند آمد. چرا که شهرداری استانبول، با دستور ما، به مردم غزه کمک خواهد کرد، به آزادی غزه کمک خواهد کرد». 

این سخنان به این معناست که اگر مردم استانبول، در انتخابات آتی، نامزد مورد حمایت اردوغان را به عنوان شهردار انتخاب کنند، راه برای کمک به غزه هموار خواهد شد!

یکی نیست بگوید که خود دولت اردوغان چرا تاکنون چنین اقدامی انجام نداده است! سخنرانی مرادبیگ به این معنی است که اگر به من رای دادید که چه بهتر، به غزه کمک می‌کنیم. ولی اگر مردم استانبول به من رای ندهند، وظیفه کمک به غزه بر دوش خود آنها خواهد بود!

سخنان مراد کوروم تنها یک نمونه است. مشتی از خروارها رفتار دولت اردوغان است که یک تفسیر روشن دارد: دولت ترکیه زیاد صحبت می‌کند، خود را بسیار حساس و دلسوز نشان می‌دهد، اما هیچ کار خاصی برای غزه انجام نمی‌دهد! قبول کنیم که در حمایت از مردم غزه، کارنامه خوبی نداریم و تاریخ، این رویکرد ترکیه و برخی از کشورهای اسلامی دیگر را از یاد نخواهد برد.

تنها ابراز همدردی و دلسوزی و سخنرانی‌ جذاب و پرشور، برای غزه کافی نیست و نمی‌توان بار وظیفه و مسئولیتی را که بر دوش کشورمان قرار گرفته، به این شکل ادا کرد. ما در ترکیه، یکی دو راهپیمایی محدود داشتیم اما مردم بسیاری از کشورها، از آمریکا گرفته تا اروپا، از آمریکای لاتین تا استرالیا در خیابان‌ها تظاهرات و اعتراض کردند و آنا برای مردم غزه، به مراتب غمگین‌تر از ما هستند.

هنوز هم اعتراضات در غرب مانند روز اول ادامه دارد. آنها بیشتر از ما سر و صدا می‌کنند. آنها بیشتر از ما برای اسراییل و آمریکا مزاحمت ایجاد می‌کنند. بیایید با این واقعیت روبرو شویم، ما در رقابت برای همدردی و همراهی با غزه، از دیگران عقب هستیم.

دولت چه کاری می‌توانست بکند اما انجام نداد؟

دولت اردوغان می‌تواند خیلی کارها انجام دهد. قبل از هر چیز، می‌تواند تجارت با اسراییل را متوقف کند. بخش قابل توجهی از کالاهای صادراتی ترکیه به اسراییل، برای تامین نیازهای ارتش اسراییل است و این روند باید متوقف شود.

در شرایط فعلی، این فرآیندی است که هم از نظر قانونی امکان‌پذیر است و هم از نظر اخلاقی لازم است و نباید به تعویق بیفتد. تجارت با اسراییل باید پایان یابد. همچنین کشتی‌های باری ما نباید محصولات خودمان یا سایر کشورها را به بنادر اسراییل حمل کنند.

برای شروع حمایت جدی، باید تجارت را به شرط آتش بس قطع کرد و در صورت ادامه کشتار، باید به طور کامل تعلیق شود. علاوه بر این، تنها محدود کردن تجارت خود برای ترکیه کافی نیست، بلکه انتظار می‌ رود که در عرصه بین ‌المللی به کشورهای دیگر نیز فشار بیاورد.

ترکیه نیز می‌تواند پس از تصمیم آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مبنی بر قطع کمک‌های سازمان ملل متحد آنروا که رگ حیات فلسطین و غزه است، این منابع را جایگزین و کشورهای دیگر را بسیج کند. اما این کار را هم نکرد و حاضر نشد درباره این موضوع بحث کند.

ترکیه می‌توانست ابتکار عمل برای کمک‌های غذایی از طریق انتقال هوایی را به عهده بگیرد. یعنی همان کاری که اردن و ایالات متحده اکنون شروع به انجام آن کرده‌اند.

از آنجایی که جامعه مدنی ترکیه نمی‌تواند بدون دریافت مجوز از سوی دولت به خیابان‌ها برود، حساسیت نسبت به غزه در داخل تقریباً پایان یافته است. در حالی که دانشگاهیان در سراسر جهان با خطر اخراج از مشاغل خود به واکنش ‌های خود ادامه می‌دهند، دانشگاه‌‌های ما ماه‌ هاست که در سکوت کامل، نظاره ‌گر اتفاقات هستند. گویا از جایی به آنها اخطار داده شده که ساکت بمانند. 

ما به عنوان ترکیه در جریان محاکمه اسراییل در دیوان بین‌المللی دادگستری ضعیف بودیم. اما می‌‌توانستیم همزمان با این روند، بسیاری از فعالیت‌‌های بین‌المللی را انجام دهیم، اما دست روی دست گذاشتیم.

حرف زدن با خودمان و تکرار یک سری جملات شعاری، به معنای حمایت از غزه نیست. از نظر دیپلماتیک، هم ترکیه و هم کشورهای اسلامی ضعیف عمل کردند. این شرایط بحرانی، روش‌های بشردوستانه جدید و خلاقانه‌ای را طلب می‌کند، ولی ما نشانه‌هایی از نوآوری و انگیزه حمایت جدی در دولت نمی‌بینیم.

تعداد جانباختگان غزه از 30 هزار نفر گذشت. این فاجعه ‌ای است که ما مدام در مورد آن صحبت می‌ کنیم، اما در نهایت هیچ کاری انجام نمی‌‌دهیم. احتمالاً در ماه رمضان شاهد صحنه‌های دردناک‌تری خواهیم بود.

سزاوار و برازنده جایگاه ترکیه نیست که در برابر چنین فاجعه انسانی دردناک و غیرقابل تحملی، خنثی بماند و در رقابت انتخاباتی و داخلی، حمایت از غزه را به ابزار و خوراک حزبی تبدیل کند.

انتهای پیام/