خانه اقبالیان همدان بالاخره تخریب شد؛ هشداری که دادیم و شنیده نشد!

به گزارش وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از همدان، خانه اقبالیان تنها خانه معاصر همدان دیگر در نقشه این شهر جایی ندارد و خاطره‌های باقی مانده از آن حالا قرار است با چه چیزی به خاطر آیندگان آورده شود؟ با یاد‌آوری دیوارها، درها، آدما یا ماجراهای تخریبش؟!

ماجرایی که از دو سال پیش آغاز شد و در نهایت از پس کش و قوس بسیار چند روز گذشته توسط مالکان این خانه با پایانی تلخ اتمام یافت.

چراغ سبز تخریب اقبالیان از سال 1401 روشن شد

هشدارهای مرگ برای در کمین نشستن خانه اقبالیان در خیابان جهان‌نما آبان سال 1401 خود را خیلی پررنگ نشان داد زمانی که خبر اقدام به تخریب مالکان این خانه رسانه‌ای شد، همان موقع این خبر با واکنش دغدغه‌مندان حوزه میراث فرهنگی، جامعه معماری، اصحاب رسانه و هنرمندان سرشناس مواجه شد که همگی نسبت به تخریب بنا ابراز نگرانی می‌کردند.

این شرایط در حالی بود که این بنا توسط مرجع رسمی به عنوان اثر فرهنگی تاریخی با احراز معیارهای ثبت اثر به شمارگان12،9،8 و به شماره 412 در مورخ 1400/10/13 در فهرست آثار واجد ارزش تاریخی قرار گرفته بود.

آنچه از باقی مانده‌های پیکر هزار تکه خانه اقبالیان باقی مانده نشان می‌دهد این بنا ترکیباتی بسیار مدرن دارد، پروفیل‌های فلزی اکسپوز با رنگ‌های شاخص، صفحات بزرگ سفید، کنسول‌های چشمگیر، تراس‌هایی با سقف گشوده به آسمان و متریال‌های سنگی و آجری، ترکیباتی از ویلا ساوا، خانه آبشار و خانه شرودر را به ذهن انسان متبادر می‌سازد. 

خانه اقبالیان توسط محمود نیامی سازنده و طراح پروژه‌ها و آثار معروفی از جمله شهرک غرب تهران، شهرک ذوب آهن اصفهان و… در همدان حیات یافت و همراه با آثار تاریخی دیگری از جمله عمارت طوطی قزوین، بیمارستان شوکت‌الملک بیرجند در سال‌های اخیر ثبت ملی شد.

کارشناسان میراث فرهنگی معتقدند زنده‌یاد نیامی در این اثر هنری فاخر همزمان ما را به درون باغ‌ در بام‌های لوکوربوزیه، کنسول‌ها و ترکیبات حجمی فرانک لوید رایت و چیدمان‌های رنگی ریتولد به پرواز درمی‌آورد و هنرمندانه یک اثر بی‌بدیل را به نمایش می‌گذارد.

با این وجود بعد از حدود دو سال بالاخره اقبالیان در کمال ناباوری توسط مالکان به مرگ و فراموشی محکوم شد.

 معاون عمرانی نمره قابل قبولی در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری ندارد 

تنها واکنشی هم که از مسئولان در این ماجرا مشاهده شد اظهار‌نظرات کلیشه‌ای و بی پاسخ ماندن تعداد زیادی سوال جامعه خبری از متولیان امر به خصوص معاون عمرانی استانداری همدان بود که شناسنامه دار کردن بناهای واجد ارزش شهر و داشتن برنامه محوری برای این بخش از مهم‌ترین وظایف این معاونت است. 

با اینکه یکی از زیرمجموعه‌های مهم در فعالیت و مسئولیت معاونت عمرانی مباحث مربوط به میراث فرهنگی و گردشگری است اما در همدان بعد از مدت مدیدی که این جایگاه به حال خود رها شده بود امیر‌رضا یوسفیان به این سمت منسوب شد و سابقه اجرایی وی در شهرداری همدان این انتظار را ایجاد کرد که بالاخره معاون عمرانی بتواند اثربخشی در حوزه عمرانی استان داشته باشد اما نه تنها این توقع تاکنون پاسخ روشنی نگرفته است بلکه این روزها شاهد هستیم در حوزه میراث فرهنگی بناهای تاریخی چون خانه اقبالیان به تخریب می‌رسند و در برنامه‌ریزی گردشگری با محوریت فعالیت ستاد سفر نیز برنامه‌ها کلیشه و روتین همیشگی است.

بر‌این اساس ادعا می‌توان کرد که معاون عمرانی نتوانسته تاکنون یکی از مهم‌ترین وظایف خود را در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی که محور توسعه استان است به خوبی انجام دهد.

 اعلام‌آمادگی سال گذشته کمیسیون گردشگری شورای همدان پوچ از آب در‌آمد 

این  شرایط در کنار وعده‌های بی‌اساس و شعارگونه شورا و شهرداری به خصوص کمیسیون گردشگری شورا که سال قبل اعلام‌ کرد شورا و شهرداری همدان آماده است تا برای حفظ بنا با این افراد همکاری کند و ارزش افزوده‌ای ایجاد و با تعریف کاربری جدیدی برای آن بنا را حفظ کند. 

حمید بادامی نجات همان وقت یعنی آبان 1401 در گفت‌و‌گو با تسنیم گفت: دستگاه قضا باید نسبت به تخریب این بنا حساسیت نشان دهد و میراث فرهنگی نیز به عنوان متولی موظف است بنا را حفظ کند با این حال شورا و شهرداری حاضر است این اقدام را انجام دهد.

وی افزود: حفظ بناهای تاریخی و واجد ارزش خط قرمز مدیریت شهری همدان است چرا که هویت یک شهر هستند و همه در برابر آن مسئول هستیم.

در پی این ادعا خبرگزاری تسنیم در همدان در گزارش خود هشدار داده بود که باوجود شرایط موجود همچنان مالکان در صدد تخریب هستند و باید منتظر ماند و دید آیا به واقع شهرداری و شورا می توانند در حفظ این بنا موفق عمل کنند و یا مانند دیگر بناهای واجد ارزش شهر همدان تخریب بلای جانش می شود!

پیش‌بینی درست تسنیم برای مرگ اقبالیان 

حالا بعد از حدود یک سال و چهار ماه از این اتفاق شاهد هستیم که به راحتی خانه اقبالیان همدان تخریب می‌شود و تنها اظهار نظر منتشر شده در این خصوص از سوی مدیر‌کل میراث فرهنگی است که در گفت‌و‌گو با خبرنگاران مدعی شده عاملان تخریب ملک واجد ارزش اقبالیان این شهر واقع در خیابان جهانما شهر همدان تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.

محسن معصوم‌علیزاده همچنین گفته است برای این تخلف محرز توسط واحد حقوقی اداره کل پرونده حقوقی تشکیل شده و چون تخریب بناهای واجد ارزش و ثبت آثار ملی جرم بوده و با متخلفان به طور قطع برخورد و نسبت به پیگیری قانونی اقدام خواهد شد.

این شرایط در حالی است که هرچند وقت یکبار خبر تخریب یک خانه در همدان به گوش می‌رسد و حالا انگار تمام این بناها یک سرنوشت را پشت سر گذاشته‌اند از خانه‌های کبابیان گرفته تا اقبالیان و این سرنوشت چیزی جز رها شدگی، محکومیت به ویرانی و سرانجام چراغ سبز برای تخریب بنا نیست، برای همین فعالان میراث فرهنگی، خبرنگاران و هنرمندان همدانی همچنان می‌پرسند، این تراژدی تکراری خانه‌های تاریخی تا کجا می‌خواهد ادامه داشته باشد؟

آن طور که فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی در همدان می‌گویند حکایت این خانه‌ها که همه محکوم به تخریب شده‌اند از این قرار است که مالکی جدید خانه‌های تاریخی را با قیمت مناسب می‌خرد و به حال خود رها می‌کند که ویرانی هم نتیجه همین رهاشدگی ست. 

قدم جلوتر برای تسریع روند ویرانی، هم یک روش قدیمی بساز بفروشانه‌ای است که خیلی خوب هم جواب می‌دهد و آن اینکه مالک، آب پای پی‌ها می گذارد و با کندن درها و پنجره ها، تخریب های پنهانی و ده ها ترفند دیگر که نتیجه‌اش می‌شود ویرانی، بالاخره به دلیل ناامن بودن بامجوز یا بی‌مجوز بنا را تخریب می‌کند!

خانه‌های تاریخی همدان را دریابید! 

از آنجا که همدان یک شهر با پشتوانه تاریخی چندین هزار ساله است و همواره نمادی از یک شهر تاریخی در کشور بوده بنا‌بر‌این در استان همدان تعدادی خانه تاریخی داریم که یا واجد ارزش شناخته شده و ثبت ملی شده‌اند، تعدادی هم ثبت ملی نیستند و ستاره دار هستند و تعداد بسیار زیادی هنوز ناشناخته هستند؛ یعنی نه در فهرست آثار ملی و نه ستاره دار هستند که ممکن است این خانه ها تخریب هم می شوند و کسی هم متوجه نشود.

به گزارش تسنیم، مرور آنچه از سر خانه‌ها و بناهای تاریخی همدان گذشته این نتیجه‌گیری را حاصل می‌کند این استان برای شناسنامه‌دار کردن بنا‌های واجد ارزش تاریخی نیازمند یک برنامه و نقشه راه اصولی است که باید توسط معاون عمرانی به عنوان مقام ناظر بر فعالیت اداره‌‌کل میراث فرهنگی همدان، شهرداری و شورا هرچه زودتر تدوین و عملیاتی شود.

بنا‌براین همانگونه که عنوان شد منتظر هستیم تا در نهایت مشخص شود بالاخره معاونت عمرانی استانداری همدان در این خصوص قرار است چه عملکردی داشته باشد تا حداقل بتواند از رویه ای که اکنون در باب خانه‌های تاریخی و جایگزین شدنشان با ابر ساختمان‌های ناامن ایجاد شده، جلوگیری کند.

شکوفه رنجبر

انتهای پیام/