ترکیه به دنبال کسب امتیازات طلایی در عراق

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، برگزاری دومین نشست امنیتی مشترک بین مقامات ترکیه و عراق، رویدادی است که در روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی آنکارا، بازتاب گسترده‌ای پیدا کرد. چرا که 3 مقام مهم تیم رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، شامل ابراهیم کالن رئیس سرویس اطلاعاتی میت، ژنرال یاشار گولر وزیر دفاع و هاکان فیدان وزیر امور خارجه، در نشست بغداد حضور پیدا کردند.

اطلاعیه مشترک دو کشور، نشان دهنده این است که تلاش برای افزایش همکاری‌های اقتصادی، به موازات همکاری در حوزه امنیت پیش می‌رود. 

برخی از روزنامه‌های تندرو طرفدار حزب عدالت و توسعه از جمله ینی بیرلیک، در تیتر و عکس نسخه امروز، این ادعا را مطرح کرده‌اند که در نشست پنجشنبه، بر انجام یک عملیات نظامی مشترک علیه گروه تروریستی پ.ک.ک توافق شده است. اما در اخبار و گزارش‌های رسانه‌های عراقی و اظهارات مقامات بغداد، به چنین چیزی اشاره نشده است.

مثلث گولر، کالن، فیدان

آنکارا اعلام کرده که سفر 3 چهره مهم تیم اردوغان به بغداد و حضور آنان در نشست مشترک امنیتی با مقامات، عراقی، تلاش برای رسیدن به فرم و الگویی مناسب برای مبارزه با پ.ک.ک یا حزب کارگران کردستان ترکیه و مقابله با تهدیدات تروریستی است.

مهمترین ماده بیانیه مشترک 7 ماده‌ای، اتخاذ یک موضع مشترک علیه حضور و فعالیت پ.ک.ک در عراق بود. در این بند، خاطرنشان شده که پ.ک.ک تهدیدی امنیتی برای ترکیه و عراق است و حضور این گروه در خاک عراق به معنای نقض قانون اساسی عراق است.

مقامات عراقی یک بار دیگر اعلام کرده‌اند که از دید آنها، پ.ک.ک گروهی است که اجازه هیچ نوع فعالیتی ندارد و آنکارا نیز اعلام کرده که با همکاری امنیتی عراق، به حضور پ.ک.ک در این کشور پایان می‌دهد.

پ.ک.ک که در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا، اتحادیه اروپا و انگلیس قرار دارد، از دهه 1980 در شمال عراق مستقر شده است. این گروه تروریستی در سال‌های اخیر به مناطق جنوبی‌تری مانند سلیمانیه و آسوس گسترش یافته و در تلاش است تا نفوذ خود را گسترش دهد.

یکی از دستاوردهای مهم نشست بغداد برای تیم اعزامی اردوغان، این بود که قرار است از این به بعد، دو کشور از طریق یک کمیته دائمی مشترکی، به مبارزه با تهدیدات تروریستی ادامه دهند.

رسیدن به این توافق امنیتی، 5 ماه زمان برده و قبلاً نیز ابراهیم کالین و هاکان فیدان برای انجام مقدمات کار 4 بار در چند ماه اخیر به بغداد و اربیل سفر کرده‌اند. 

همزمانی معنی‌دار سفر هیات ترکیه به عراق

در نشست بغداد، مقدمات سفر رسمی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به عراق پس از ماه مبارک رمضان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و طرفین تأیید کردند که تمام تلاش‌ها برای موفقیت این سفر به کار گرفته خواهد شد.

هنوز مشخص نیست که در سفر اردوغان به عراق، چه توافقنامه‌هایی بین آنکارا و بغداد امضا خواهد شد. اما شواهد نشان می‌دهد که مهمترین انگیزه اردوغان برای دیدار با مقامات دولت عراق، سرعت دادن به طرح موسوم به «جاده توسعه» است که می‌خواهد بندر بصره عراق را از طریق خاک ترکیه به بندر مرسین و سواحل دریای مدیترانه متصل کند.

اردوغان قبلاً در مقام نخست وزیر ترکیه به اربیل در اقلیم کردستان نیز سفر کرده، اما هنوز اعلام نشده که در سفر آتی هم به این شهر خواهد رفت یا نه.

این مساله از آنجا اهمیت دارد که به خاطر بیاوریم اربیل و دهوک، دو استان قلمرو پارتی و خاندان بارزانی است که روابط سیاسی، نفتی و تجاری فراوانی با دولت اردوغان دارد، اما سلیمانیه، قلمرو حزب موسوم به اتحادیه میهنی است که توسط پسر جلال طالبانی رئیس جمهور فقید عراق اداره می‌شود.

از دید مقامات دولت اردوغان، اربیل با پ.ک.ک سر ستیز و تنش دارد، اما سلیمانیه روابط پایدار و مهمی با پ.ک.ک دارد و این مساله باعث شده که حتی در نشست دیروز نیز، هاکان فیدان از مقامات عراقی بخواهد که در این مورد، تذکر لازم به بافل طالبانی داده شود. 

ترکیه به دنبال نفت

اقامه دعوی رسمی دولت عراق در مورد فروش غیرقانونی نفت این کشور به ترکیه باعث شد که دادگاه به نفع دولت مرکزی بغداد رای دهد و یک جریمه نقدی کلان برای ترکیه در نظر گرفته شود.

از آن زمان تاکنون و به طور دقیق، از 25 مارس 2023 صادرات نفت به ترکیه از طریق اقلیم کردستان، را به حالت تعلیق درآمده است. اما حالا تیم اردوغان به دنبال کسب رضایت دولت بغداد برای صادرات مجدد نفت است.

ولی این مساله به مساله داخلی بغداد – اربیل تبدیل شده و طبق قانون بودجه، اقلیم کردستان باید روزانه 400 هزار بشکه نفت برای صادرات یا مصرف داخلی به بغداد تحویل دهد. در نتیجه حتی در صورتی که مجدداً صادرات نفت از اقلیم کردستان به ترکیه آغاز شود، این معامله، با نظارت مستقیم دولت عراق صورت خواهد گرفت و پول نفت نیز مستقیماً به خزانه بغداد واریز خواهد شد. 

روز پنجشنبه 15 فوریه 2024، علی عبدالستار، یکی از اعضای کمیته نفت و گاز پارلمان عراق به خبرنگاران گفت: احتمالاً اقلیم کردستان صادرات نفت از طریق بندر ترکیه را ظرف یک یا دو ماه از سر خواهد گرفت.

حیان عبدالغنی وزیر نفت عراق نیز قبل از سفر مقامات ترکیه به بغداد، به خبرنگاران گفت که مذاکرات بین وزارت نفت عراق و شرکت‌های نفتی بین‌المللی فعال در منطقه کردستان پیشرفت داشته است.

انتهای پیام/