واکاوی جایگاه کرانه باختری در منظومه مقاومت فلسطین

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: طی سه دهه اخیر کرانه باختری در کنار باریکه غزه یکی از دو کانون اصلی مقاومت بوده است. جنبش حماس با انتشار کتابچه‌ای با عنوان «این است روایت ما؛ چرا طوفان الاقصی؟» یکی از دلایل عملیات هفتم اکتبر علیه عمق سرزمین‌های اشغالی را اقدامات اسراییل در جهت اعمال حاکمیت در کرانه باختری اعلام کرده بود. به عبارت دیگر برنامه‌ریزی و تلاش افراد افراطی همچون ایتامار بن گویر وزیر امنیت داخلی و بتصلائیل اصموطریچ وزیر دارایی اسراییل با هدف یهودی‌سازی قدس یا تجاوزات پی‌درپی برای از بین بردن هسته‌های کوچک مقاومت در کرانه باختری سبب احساس خطر مقاومت و اجرایی کردن پلن حمله مستقیم به داخل اراضی فلسطین اشغالی شد.

در پنج ماه گذشته کرانه باختری تحت شدیدترین تدابیر امنیتی از سوی صهیونیست‌ها قرار داشته است با این حال اقدامات استشهادی افراد یا هسته‌های وابسته به مقاومت توانسته ضربات سختی به ساختارهای امنیتی اسراییل وارد کند. ابتکار عمل مقاومت در کرانه باختری سبب شده است تا بن گویر در آستانه فرا رسیدن ماه مبارک رمضان از نتانیاهو بخواهد تا دسترسی مسلمانان به مسجد الاقصی به شدت محدود و کنترل شود. به گزارش معاریو با وجود پیشنهاد بن گویر اما نهادهای امنیتی مانند شین‌بت نظری متفاوت داشته و خواستار اقدامات امنیتی در خارج از محدوده مسجد الاقصی هستند.

روز پنجشنبه بیست‌ودوم فوریه ارتش اسراییل پس از تیراندازی در نزدیکی شهرک «معاله آدومیم» حملاتی را در سراسر کرانه باختری ترتیب داد. در جریان یکی از حملات به خودرویی در محله جنین دست کم یک نفر شهید و حدود ۱۵ نفر زخمی شدند. به نوشته ایمن نوبانی خبرنگار میدانی الجزیره در نابلس، اسراییل حملات هوایی علیه شمال کرانه باختری به ویژه منطقه جنین را متوقف نمی‌کند؛ زیرا این ناحیه برای مردم فلسطین بسیار الهام بخش بوده و نماد مقاومت است. وی در ادامه گزارش خود پیش‌بینی می‌کند که احتمالاً این حملات تا پیش از فرا رسیدن ماه رمضان افزایش یافته و به سطح بی‌سابقه‌ای برسد.

تداوم سیاست شهرک‌سازی‌های غیرقانونی اسراییل در کرانه باختری یکی دیگر از مصادیق آشکار تجاوز اسراییل به قوانین بین‌المللی و زیرپا گذاشتن حق مسلم فلسطینی‌ها در سرزمین مادری‌شان است. به گزارش «تایمز اسراییل» اصموطریچ وزیر دارایی رژیم اخیراً در واکنش به عملیاتی در نزدیکی شهرک «معاله آدومیم» پیشنهاد ساخت ۳۳۴۴ خانه جدید را در کرانه باختری به شخص نخست وزیر ارائه داده است. براساس آمار منتشر شده در رسانه‌ها ۱۴۴ شهرک اسراییلی در کرانه باختری ساخته شده که مجموعاً میزبان ۴۵۰ هزار صهیونیست است. به غیر از موارد فوق، اسراییل بیش از ۱۰۰ پایگاه غیرقانونی در این منطقه دارد.

میزان خشونت ارتش اسراییل و شهرک نشین‌های صهیونیست در کرانه باختری به قدری شدید بوده است که سبب تحریم ۴ صهیونیست ساکن این منطقه شد. وزارت امور خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که ما برای (رژیم) اسراییل روشن کردیم که باید شهرک‌نشینانی را که در این خشونت‎‌ها دخالت داشتند دستگیر کرده و محاکمه شوند. به دنبال این تصمیم لندن نیز اعلام کرد که این ۴ نفر را در لیست تحریم‌های خود قرار داده است. در واکنش به این تصمیم دفتر نخست وزیر و وزاری افراطی کابینه اسراییل لب به اعتراض گشوده و در اظهاراتی مضحک دولت‌های غربی را حامی حماس دانستند!

پس از عملیات طوفان الاقصی تنها مردم باریکه غزه نبودند که تحت فشار و سیاست «مجازات دسته جمعی» رژیم صهیونیستی قرار گرفتند، بلکه صهیونیست‌ها اقتصاد و معیشت مردم کرانه باختری را نیز هدف قرار دادند. در ماه‌های ابتدایی جنگ، ارتش اسراییل در سرقتی آشکار با حمله به چند صرافی در کرانه باختری حدود ۲.۵ میلیون دلار پول را مصادره کرد! براساس بیانیه ارتش اسراییل دلیل چنین اقدامی همکاری صرافی‌ها با گروه‌های مقاومت اعلام شده است! به عنوان مثال پس از آغاز عملیات «شمشیرهای آهنین» در نوار غزه، رژیم صهیونیستی مجوز کار ۲۰۰ هزار نیروی کار فلسطینی در داخل سرزمین‌های اشغالی را تا اطلاع ثانوی باطل کرد. علاوه بر این تل‌آویو از دادن مالیات‌های مربوط به تشکیلات خودگردان خودداری کرده است. براساس برآوردهای صورت گرفته پس از پایان جنگ بین ۱ الی ۲ سال زمان نیاز است تا اقتصاد کرانه باختری به شرایط پیش از هفتم اکتبر باز گردد.

یکی دیگر از سیاست‌های تهاجمی اسراییل در قبال کرانه باختری حمله به مراکز دولتی، خصوصی و حتی آموزشی با هدف ربودن افراد طرفدار مقاومت یا معترض به اشغالگری است. ارتش و یگان‌های امنیتی رژیم برای پیشبرد عملیات نظامی خود در کرانه باختری از یگان‌های عرب نما برای نفوذ در میان مردم، دستگیری و ترور نیروهای مقاومت استفاده می‌کنند. به عنوان مثال چندی پیش سه تن از نیروهای صهیونیستی با استفاده از پوشش دکتر و پرستار وارد طبقه سوم بیمارستان «ابن سینا» در کرانه باختری شده و سه مجاهد فلسطینی را به شهادت رساندند. در جریان یکی دیگر از این حمله‌های نظامی، نیروهای صهیونیست به طوباس و اردوگاه الفارعه کرانه باختری یورش برده و احمد دراغمه فرمانده تیپ طوباس وابسته به گردان‌های القدس شاخه نظامی جهاد اسلامی را به شهادت رساندند.

نزدین المیمی سخنگوی دانشگاه کرانه باختری اعلام کرد که نیروهای ویژه ارتش اسراییل با لباس‌های شخصی وارد دانشگاه شده و «صالح حسن» رییس شورای دانشجویی و «عمر ظلوم» دبیر کمیته ورزش دانشگاه را ربودند. به گفته این شخصیت آگاه تاکنون ۱۲۰ دانشجوی فلسطینی از سوی صهیونیست‌ها بازداشت و در زندان‌های اسراییل به سر می‌برند. برای ناظران حقوقی و نهادهای حقوق بشری اما اتخاذ چنین سیاستی از سوی ارتش اسراییل امری عجیب به نظر نمی‌رسد. از ابتدای جنگ تاکنون (۲۷ فوریه ۲۰۲۴) ۹ دانشگاه در غزه و ۲ ساختمان دانشگاه در کرانه باختری یا نابود شدند یا بخشی از آنها تخریب شده است.

طی دو دهه اخیر رژیم صهیونیستی همواره سعی داشته است تا با جدا کردن حاکمیت سیاسی کرانه باختری و نوار غزه از یکدیگر اجازه اتحاد میان نیروهای فلسطینی و حاکم شدن گفتمان مقاومت در سرزمین‌های یاد شده را ندهد. حال پس از وقوع عملیات طوفان الاقصی یکی از سناریوهای پررنگ در خصوص آینده غزه ادغام تشکیلات خودگردان و حماس در یکدیگر و شکل‌گیری تشکیلات سیاسی تکنوکرات در کرانه باختری و غزه است. اعلام استعفای محمد اشتیه نخست وزیر تشکیلات خودگردان شاید یکی از نخستین نشانه‌ها در خصوص آغاز اصلاحات در این سازمان فلسطینی باشد. با توجه به اهمیت یافتن جایگاه سیاست کرانه باختری در معادلات سیاسی میان کشورهای منطقه و قدرت‌های غربی به نظر می‌رسد مقاومت باید گام‌های مهمی برای تثبیت پایگاه خود در این منطقه فلسطینی‌نشین بردارد. بقا و رشد هسته‌های وابسته به جنبش حماس و جهاد اسلامی زمینه لازم برای تداوم مبارزه مدنی- مسلحانه با رژیم صهیونیستی را پس از جنگ طوفان الاقصی فراهم خواهد کرد.

بهره سخن

به گزارش الجزیره از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تا پایان فوریه ۲۰۲۴، دست کم ۴۰۰ فلسطینی در کرانه باختری شهید و ۴۴۵۰ نفر هم زخمی شدند. علاوه بر آمار فوق تاکنون بیش از ۷ هزار نفر در این منطقه از سوی نیروهای صهیونیست بازداشت شدند. مهم‌ترین دغدغه امنیتی اسراییل پس از پایان جنگ در غزه، امکان شعله ور شدن انتفاضه سوم در کرانه باختری است. کشتار وسیع فلسطینی‌ها، تشدید مشکلات اقتصادی- معیشتی و حملات نامنظم ارتش و نیروهای امنیتی رژیم به نقاط مختلف کرانه باختری انگیزه لازم برای خیزش سراسری در این منطقه را فراهم کرده است. با توجه به شرایط حاکم بر میدان و در عین حال برنامه‌ریزی غربی‌ها برای بازسازی و اصلاح تشکیلات خودگردان این احتمال بیش از پیش وجود دارد تا پس از پایان تجاوز نظامی اسراییل به غزه، مناطق فلسطینی‌نشین در اقدامی یکپارچه و هماهنگ قیام سراسری علیه نیروهای اشغالگر را آغاز کنند. تحقق این سناریو ضمن یادآوری مبارزات مردم فلسطینی در سال‌های پایانی قرن بیستم و آغازین قرن بیست‌ویکم، می‌تواند اهرم فشار جدیدی علیه تل‌آویو برای تن دادن به قطعنامه‌های شورای امنیت باشد.