ایران نیازمند واقع‌گرایی هوشمندانه در رابطه با عربستان است

عفیفه عابدی تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال ما در سال گذشته شاهد تا حدودی خدشه دار شدن روابط سیاست خارجی خود با همسایگان از جمله جمهوری آذربایجان و عراق بودیم. چقدر الزامی است که در این دو حوزه به ویژه در موضوع با جمهوری آذربایجان ب دلیل اهمیت کریدور زنگزور روابط خودمان را احیا کنیم، گفت: به نظر من خدشه دار شدن شاید اصطلاح دقیقی برای وقایع رخ داده در روابط ایران با جمهوری آذربایجان و عراق نباشد. بخشی از فرآیند ساختن رابطه، قدرت نمایی و قدرت افکنی است‌. در رابطه با هر کدام از این کشورها نسبت به تلاش ایران برای توسعه روابط، برداشت درستی وجود نداشت و این تلاش‌ها را ناشی از ضعف و عدم قطعیت ایران در مقابله با تهدیدهایی که وجود داشت، می‌دانستند. برخی از کنش‌های ایران در رابطه با جمهوری آذربایجان و عراق برای نشان دادن اراده مبتنی بر قدرت برای توسعه و تضمین روابط همسایگی بود.

وی افزود: مشخصا گشایش در رابطه با جمهوری آذربایجان پس از دوره‌ای از تنش، ناشی از رسیدن به این تفاهم بود که تخریب رابطه تهران و باکو به نفع هیچ کدام از طرفین نیست. در رابطه با ایران و جمهوری آذربایجان آغاز و تسریع پروژه‌های حمل و نقل ایران و راه از جمله پل مرزی ارس و فعال شدن کمیسیون مشترک نظامی ایران و جمهوری آذربایجان در امتداد این تفاهم شکل گرفت.

این کارشناس حوزه قفقاز گفت: عملگرایی تهران و باکو در تکمیل پروژه‌های حمل و نقل دوجانبه و بین‌المللی و همین تلاش در رابطه ایران و ارمنستان می‌تواند به شکل گیری فرمول جدیدی در شبکه حمل و نقل منطقه ای و بین المللی با محوریت قفقاز جنوبی بیانجامد که پروژه اختلاف برانگیز زنگزور را به حاشیه ببرد یا با اصلاحاتی مواجه کند. این رویکرد می‌تواند در رابطه با ایران و عراق نیز دنبال شود. چنانچه در بحث همکاری‌های امنیتی با تمام تنش‌ها، تلاش‌ها برای نزدیک ساختن دیدگاه‌ها ادامه دارد.

عابدی در پاسخ به این سوال که مهم ترین دستاورد ما در سیاست خارجی سال ۱۴۰۲ چه بود و مهم‌ترین چالش‌های این حوزه برای سال آینده چه می‌تواند باشد، گفت: مهمترین دستاورد در سیاست خارجی ایران در سال ۱۴۰۲،‌ از سر گیری روابط ایران و عربستان بود که به رغم چالش‌های زیاد از جمله جنگ غزه و دیپلماسی فعال ضد ایرانی آمریکا، تلاش شد این رابطه از آسیب دوباره مصون بماند. هر چند هنوز چالش‌هایی در این رابطه نسبت به توقعات ایجاد شده وجود دارد. عربستان رویکرد واقع‌گرایانه تری به این رابطه دارد. شاید بتوان رویکرد عملگرایانه ریاض در رابطه با تهران را در قالب رویکرد تعامل-مهار و رقابت تعریف کرد.

وی تصریح کرد: ایران با وجود اراده‌ای که برای توسعه روابط با عربستان دارد، هنوز نتوانسته انتظارات غیرواقعی از رابطه را مدیریت و به سمت یک رویکرد ثابت عملگرایانه و بهره برداری بهتر کوتاه و بلندمدت از این رابطه، حرکت کند. این چالش در سال پیشرو نیز ادامه خواهد داشت.

عابدی خاطرنشان کرد: رخداد وقایعی مانند موضوع جنجال سالن کنفرانس خبری وزرای خارجه ایران و عربستان، وقایع بازی سپاهان- الاتحاد ، داستان پرواز تیم فوتبال پرسپولیس به عربستان، عدم توافق درباره حج عمره، رویکرد متفاوت در جنگ غزه، مقاومت یمن و بحث مواضع ایران درباره عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل و… موارد چالش برانگیزی در سال ۱۴۰۲ بودند که به هر حال مدیریت شدند اما تضمینی وجود ندارد که رخداد موارد مشابه در آینده قابل مدیریت باشند. ایران نیازمند واقع‌گرایی هوشمندانه در رابطه با عربستان است که وزن زیادی به ایران در روندهای منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد داد.

انتهای پیام/