اقدام آفریقای جنوبی علیه اسراییل/ پرتوریا چگونه شگفتی ساز شد؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی در آفریقا و در سال ۱۴۰۲، اقدام ارزشمند دولت آفریقای جنوبی برای طرح شکایت علیه رژیم صهیونیستی بود. آفریقای جنوبی، رژیم صهیونیستی را به اتهام نسل کشی در غزه، در دیوان بین‌المللی بر کرسی متهم قرار داد و این رژیم و حامیانش، عملاً با یک شوک و یک حمله حقوقی و غافلگیرکننده روبرو شدند.

به گواه بسیاری از کارشناسان حوزه روابط بین الملل، آفریقای جنوبی با الهام از میراث ارزشمند نلسون ماندلا، با طرح شکایت علیه رژیم صهیونیستی، در قامت یک کشور ظالم‌ستیز و حامی مظلومان، شگفتی ساز شد. تیم حقوقی اعزام شده از آفریقای جنوبی، موضوع حساس عدم پایبندی رژیم صهیونیستی به کنوانسیون نسل کشی ۱۹۴۸ را دیوان بین المللی دادگستری مطرح کرد و عملاً رژیم صهیونیستی را در یک موقعیت بن بست و آچمز قرار داد.

فلسطین و موضع انسانی شاگردان «ماندلا»

یکی از ابعاد به یاد ماندنی و ستودنی اقدام آفریقای جنوبی، این بود که رئیس جمهور این کشور، سخنانی بر زبان آورد که پس زمینه تاریخی ظلم علیه سیاهان را در اذهان زنده کرد و با ندائی انسانی و بشردوستانه، درباره مردم فلسطین اظهار نظر کرد.

سیریل رامافوسا رئیس جمهوری آفریقای جنوبی در جمع تماشاگران فوتبال در یک بازی با نام «فوتبال برای بشریت» بین تیم‌های فلسطین و آفریقای جنوبی در کیپ تاون، اعلام کرد: «اظهارات نلسون ماندلا رهبر ضد آپارتاید کشورمان، برای ما یک میراث فکری و معنوی است و سخنان او را به یاد می‌آوریم که گفته بود: آزادی آفریقای جنوبی، در گروی آزادی فلسطینی هاست. آری! ماندلا به ما آموخت؛ آزادی ما زمانی کامل خواهد شد که آزادی فلسطین محقق شود».

رامافوسا همچنین گفت: «ما در کنار مردم فلسطین هستیم و از تلاش و مبارزات آنها برای تحقق آزادی حمایت می‌کنیم. این همان دلیلی است که باعث شد مساله فلسطین را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهیم. اطمینان داریم که مردم کشور ما، دولت و حزب «کنگره ملی آفریقا»، حامی تلاش مردم فلسطین در مسیر آزادی هستند».

نوه ماندلا تأکید کرد تیم آفریقای جنوبی اقدام فوق‌العاده‌ای را در مقابل دیوان بین‌المللی دادگستری برای محاکمه رژیم صهیونیستی به دلیل نسل کشی در غزه انجام داد.

نوه جوان نلسون ماندلا به نام زوولیولیله ماندلا نیز پس از اقدام حقوقی کشورش، در حالی که یک چفیه فلسطینی بر شانه و گردن انداخته بود، با خبرنگاران صحبت کرده و گفت: «رویدادهای غزه، نمونه آشکاری از رویکرد ظالمانه امپریالیسم غرب و نفاق و دورویی کشورهای غربی است. همه آنها حاضر شدند ولادیمیر پوتین و روسیه را تحریم کنند اما در برابر نظام آپارتاید اسرائیل، کاری نکردند و جرأت نداشتند حکم جلب بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و وزرای جنایتکار کابینه او را صادر کنند».

نوه ماندلا همچنین درباره اقدام حقوقی علیه رژیم صهیونیستی گفت: «تیم آفریقای جنوبی، توانست با انجام یک اقدام فوق العاده، خواستار محاکمه و مجازات اسرائیل شود. چرا که بدون شک، در نوار غزه و سراسر فلسطین، مرتکب کشتار جمعی، پاکسازی نژادی و جنایات جنگی شده است. اکنون در کشور من، نسلی سر برآورده که به تعهدات و آرمان‌های ماندلا در قبال آزادی فلسطین، پایبند است».

وقتی که فشار صهیونیست‌ها کارساز نشد

با وجود اعمال فشار آشکار آمریکا، اسرائیل و برخی از حامیان اروپایی صهیونیسم، این دادگاه در یک حکم موقت در ژانویه ۲۰۲۴ میلادی، دادخواهی آفریقای جنوبی را یک شکایت قابل قبول دانست و به رژیم صهیونیستی دستور داد هر چه زودتر نسل کشی را متوقف کند. دادگاه همچنین خواستار این شد که از ارائه کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه، کسب اطمینان شود.

پس از اقدام آفریقای جنوبی، این باور نزد تحلیلگران بسیاری از رسانه‌های جهان شکل گرفت که اقدام ارزشمند آفریقای جنوبی، علاوه بر آن که نویدبخش حمایت آفریقایی‌ها از آرمان فلسطین است، این واقعیت را نیز گوشزد می‌کند که آفریقای جنوبی، برای پیگیری حقوقی موضوع فلسطین، حتی از کشورهای عربی نیز مؤثرتر عمل کرده است.

خانم نالدی پاندور وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی اعلام کرد که حکم دیوان بین المللی دادگستری، یک دستاورد گرانبها و پیروزی ارزشمندی برای حقوق بین الملل است و صدور این حکم، گامی در مسیر تحقق عدالت برای مردم فلسطین خواهد بود. پاندور همچین خطاب به منتقدین غربی آفریقای جنوبی گفت: «تصمیم دیوان لاهه نشان داد که به راستی، نسل کشی علیه شهروندان در نوار غزه رخ داده است و ما باید از آن ممانعت کنیم. چرا که بر اساس اصل همبستگی بین‌المللی، در برابر آن چه که در غزه روی می‌دهد، مسئول هستیم».

مقامات رژیم صهیونیستی از اقدام حقوقی و انسانی آفریقای جنوبی، دچار خشم و استیصال شدند. اما جالب اینجاست که برخی از اسراییل‌ها نیز از اقدام آفریقای جنوبی حمایت کردند.

یکی از این افراد، عوفر کسیف عوفر کسیف در پارلمان صهیونیستی بود که آشکارا اعلام کرد: متن آماده شده از سوی تیم حقوقی آفریقای جنوبی، ابعاد انسانی و حقوقی قابل قبولی دارد و نمی‌توان نسبت به آن بی‌اعتنایی کرد. این جملات باعث شد که نمایندگان ائتلاف «ملی» مذهبی رژیم صهیونیستی، طرح اخراج این نماینده را مطرح کنند اما از مجموعه ۱۲۰ نماینده تنها ۸۵ نفر رأی دادند و به این ترتیب، نماینده مزبور جایگاه خود را حفظ کرد.

زمانی برای شکست آمریکا در برابر آفریقای جنوبی

اقدام هوشمندانه دولت آفریقای جنوبی، مصداق واکنش‌های بین الملی بود که آمریکا به عنوان بزرگترین حامی رژیم صهیونیستی، انتظار آن را نداشت و غافلگیر شد. به همین دلیل، دولت جو بایدن، خیلی زود وارد صحنه شد تا با چانه زنی، دادن امتیاز یا حتی استفاده از زبان تهدید، آفریقای جنوبی را از طرح شکایت و پیگیری، منصرف کند.

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا، بارها از مقامات آفریقای جنوبی خواست از اقدام خود منصرف شوند اما او نتیجه‌ای نگرفت. با این حال، او حتی چند ساعت قبل از تصمیم‌گیری دادگاه بین‌المللی در لاهه، با همتای خود نالدی پاندور گفت و گو کرد. اما این گفت و گو هم نتیجه نداد و پس از آن بود که بلینکن خطاب به رسانه‌ها گفت: «شکایت علیه تل آویو در دیوان کیفری بین المللی به نتیجه نخواهد رسید». برخلاف خواست آمریکا و دیگر حامیان رژیم صهیونیستی، آفریقای جنوبی عامل شنیده شدن صدای عدالت و حق خواهی شد و به این ترتیب، حمایت این کشور از مردم مظلوم غزه، تبدیل به نقطه عطف مهمی در منطقه و جهان شد.

بسیاری از رسانه‌های جهان دو پیام مهم از سوی دو سیاستمدار آفریقای جنوبی درباره حکم دیوان بین‌المللی را منتشر کردند که بدون شک هر دو آنها، ماندگار خواهند بود.

فیکیله مبالولا دبیرکل حزب حاکم آفریقای جنوبی موسوم به «حزب کنگره ملی آفریقا» اعلام کرد: «این حکم یک نقطه عطف به یادماندنی برای همه کسانی است که می‌خواهند شاهد شکل‌گیری صلح در فلسطین باشند».

همچنین کلایسون مونی یلا، سخنگوی وزارت امور خارجه آفریقای جنوبی در شبکه اجتماعی ایکس چنین پیامی به یادگار گذاشت: «بگذارید تاریخ ثبت کند که آفریقای جنوبی برای معنا بخشیدن به شرط عدم تکرار جنایات در جامعه بین المللی پیشگام شد. آری! مردم فلسطین حق زیست دارند».