رمضان در عمان؛ از برگزاری «تومینه» تا صرف «مصانف» و «خبیصه»

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: با فرارسیدن ماه مبارک رمضان بار دیگر به آداب و رسوم کشورهای مسلمان برای استقبال از این ماه مبارک و مراسم‌های مختلفی که در این ماه توسط روزه داران انجام شده توجه می‌شود؛ در این میان خوراکی‌ها و غذاهای مختلف در کنار شیرینی جات جایگاه ویژه ای در سفره‌های خانواده‌های روزه دار دارد. عمان ار جمله کشورهایی است که در این ماه مبارک رسم های خاصی دارد.

برگزاری افطارهای دسته جمعی در کشور عمان

ماه مبارک رمضان در کشور عمان با خرید لوازم مربوط به این ماه، افطار دسته جمعی در مسجدها، اقامه نماز تراویح، تلاوت قرآن و برگزاری مراسم‌هایی با نام‌های «قرنقشوه» و بازارچه‌های «هبطات» همراه می‌شود.

با نزدیک شدن به ماه رمضان شهروندان عمانی منتظر شنیدن خبر آغاز این ماه مبارک در خانه‌های خود یا اماکن عمومی و یا رسانه‌ها می‌شوند. وزارت اوقاف و امور دینی این کشور مسؤول استهلال به شمار می‌رود.

با اعلام رؤیت هلال ماه مبارک رمضان مردم در مسجدها برای اقامه نماز عشا و تراویح جمع می‌شوند و بعد از پایان این نمازها به یکدیگر تبریک می‌گویند. آن‌ها همچنین ۲ الی سه روز مانده به آغاز ماه مبارک رمضان به دیدن نزدیکان و خویشاوندان خود رفته و صله رحم به جا می‌آورند.

یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم شهروندان عمانی در ماه مبارک رمضان برگزاری افطارهای دسته جمعی در مسجدها و حضور اعضای خانواده‌ها در خانه بزرگ فامیل است به طوری که کوچک و بزرگ بر سر سفره افطار حاضر می‌شوند.

خوراکی‌های لذیذ بر سر سفره‌های رنگین ماه رمضان

اکثر عمانی‌ها با آب و خرما و یا ماست در کنار دیگر خوراکی‌های آماده شده در خانه‌ها افطار می‌کنند. در هر صورت در کنار تمام این خوراکی‌ها، آب و خرما برای عمانی‌ها ضروری بوده و این مساله به ارتباط میان آن‌ها و درخت نخل برمی گردد.

از دیگر خوراکی‌هایی که روزه داران عمانی در ماه مبارک رمضان بر سر سفره‌های خود می‌گذارند می‌توان به خبیصه یا همان حلوای عمانی و مصانف که نان مخصوص با گوشت و یا ماهی است اشاره کرد.

یکی دیگر از مراسم‌های روزه داران عمانی «قتل الحنش» نام دارد که ترجمه لفظی آن کشتن افعی است اما ارتباطی به این مساله ندارد. عمانی‌ها یک مراسم غذایی سالانه در اواخر ماه شعبان تا نخستین سحر ماه مبارک رمضان برگزار می‌کنند. در این مراسم خانواده‌ها و دوستان دور هم جمع شده و وعده‌های غذایی چرب و لذیذ میل می‌کنند. کسانی که در این مراسم شرکت می‌کنند تا جایی که بتوانند غذا می‌خورند و معمولاً این مراسم در وعده شام برگزار می‌شود.

پیش از آغاز ماه مبارک رمضان مردم عمان با حضور در بازارها مواد غذایی لازم را برای مصرف در این ماه و تهیه خوراکی‌هایی مانند سوپ خریداری می‌کنند. خمیر سمبوسه، حلیم و دیگر خوراکی‌های مخصوص پیش از آغاز این ماه آماده سازی می‌شوند. بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند بعد از افطار مستقیماً و به صورت روزانه ماهی مصرف کنند.

یکی دیگر از آداب و رسوم عمانی‌ها در ماه مبارک رمضان افطاری دادن به همسایه‌ها و افطاری گرفتن از آن‌ها است؛ مردم این کشور برای محافظت از این رسم و رسوم خاص تلاش می‌کنند چرا که بیانگر وجود همزیستی مسالمت آمیز و دوستی میان آن‌ها است.

توجه ویژه به حلقه‌های قرآن خوانی و حفظ کتاب آسمانی

روزه داران عمانی در ماه مبارک رمضان در حلقه‌های قرآن خوانی و سخنرانی‌ها در مسجدها به ویژه بعد از نمازهای صبح و عصر شرکت می‌کنند. در نیمه ماه مبارک رمضان برخی شهرهای عمان رسمی دارند که بر اساس آن کودکان در محله‌های مسکونی جشنی با نام قرنقشوه برگزار می‌کنند. این مراسم در تعدادی از کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با نام‌های مختلف برگزار می‌شود؛ به عنوان مثال این مراسم در عربستان سعودی با اسم قریقعان برگزار می‌شود.

در این ماه خانواده‌های عمانی فرزندان خود را برای حفظ قرآن به دست معلمان عمانی می‌سپارند و قبل از پایان ماه مبارک در مراسمی با نام «تومینه» از این حافظان قرآن تقدیر می‌شود. در این مراسم سرودهای خاصی خوانده می‌شود.

کودکان در این مراسم شیرینی‌ها، آجیل‌ها و پول‌هایی که از خانواده‌ها و همسایه‌ها گرفته‌اند جمع آوری می‌کنند. شهرداری مسقط نیز مراسم این شب را در پارک‌های عمومی برگزار می‌کند تا کودکان را خوشحال کرده و این سنت قدیمی را احیا کند. در این مراسم کودکان سرودها و دعاهای خاص می‌خوانند و بزرگترها آن‌ها را با دادن کادو تشویق می‌کنند.

در روزهای آخر ماه رمضان نیز بازارچه‌هایی با نام هبطات تا یک تاریخ معین برپا می‌شود و ساکنان هر محله و شهر از زمان برگزاری این بازارچه‌ها خبر دارند. در غرفه‌های این بازارچه‌ها لوازم مورد نیاز برگزاری جشن عید فطر به فروش می‌رسد که هر ساله شاهد استقبال گسترده از سوی شهروندان عمانی است.

برخی از این بازارچه‌ها در روز بیست و سوم ماه رمضان آغاز به کار کرده و تا پایان این ماه مبارک ادامه دارند. در پایان ماه مبارک نیز کمیته‌های خاصی مسؤولیت رؤیت هلال ماه شوال را برعهده می‌گیرند و با اعلام خبر رؤیت هلال این ماه، شهروندان عمانی به یکدیگر تبریک می‌گویند. البته برخی از آن‌ها از سه روز قبل به استقبال ماه شوال می‌روند.

روزه داران عمانی بسته‌های غذایی نیز برای توزیع در میان مردم قبل از آغاز نماز عید فطر خریداری می‌کنند. در روزهای عید فطر نیز اکثر شهرهای عمان شاهد برگزاری مراسم قربانی قبل از نماز عید هستند و مردم این کشور غذای مشهور العرسیه را در ظهر عید فطر میل می‌کنند. این غذا شامل برنج با روغن مخصوص کشور عمان و گوشت محلی است.

شهروندان عمانی برای حضور در مسجدها با هدف اقامه نماز عید و گوش سپردن به خطبه‌ها لباس سنتی خود را با نام دشداشه به تن کرده و خنجر عمانی و عصا را با خود برمی دارند.