دوران تیره و تار ناتو در آستانه تولد هفتاد و پنج سالگی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه “پاسایر نویه پرسه” در مطلبی به وضعیت وخیم ائتلاف نظامی ناتو در آستانه هفتادو پنجمین سالگرد تاسیس آن اشاره کرده و نوشت: ناتو از زمان تأسیس خود در 75 سال پیش تاکنون بر بسیاری از بحران ها غلبه کرده است. اما در اینجا این پرسش مطرح است که آیا این ائتلاف از دور دوم ریاست جمهوری احتمالی دونالد ترامپ در آمریکا نیز جان سالم به در خواهد برد؟ مسائل ناخوشایندی در این سالگرد تاسیس برای این ائتلاف نظامی ایجاد می شود.

با این همه ناتو تلاش می کند بزرگتر از همیشه و قویتر از آنچه برای مدت طولانی بوده است برای تولد 75 سالگی خود را با بهترین شکل به جهان خارج معرفی کند.

در مراسمی در مقر فرماندهی این ائتلاف نظامی در بروکسل روز پنجشنبه این رخداد جشن گرفته می شود که از زمان تأسیس این ائتلاف دفاعی، نه روسیه و نه هیچ کشور دیگری جرات حمله به یک کشور ناتو را نداشته اند. پشت صحنه اما در خیلی جاها و زمینه ها حال و هوای غم انگیزی حاکم است. پیشنهادات جدید ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو نشان می دهد که نگرانی ها در مورد تغییر احتمالی قدرت در ایالات متحده چقدر زیاد است و این سوال مطرح می شود که آیا به ادعای خودی ها این موفق ترین ائتلاف نظامی تمام دوران نباید نگران آینده اش باشد؟

حتی اگر سیاستمداران ارشد ناتو نخواهند درباره آن در ملاء عام صحبت کنند، این روزها به ندرت هیچ سناریوی دیگری به اندازه بازگشت احتمالی دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا به کاخ سفید باعث نگرانی ناتو شده است. این نامزد جمهوری خواه ریاست جمهوری آمریکا اخیراً طی یک حضور در مبارزات انتخاباتی خود به صراحت اعلام کرد که در صورت حمله روسیه، از متحدانی که هزینه دفاعی پایینی دارند، حمایت نخواهد کرد. وی در مصاحبه ای هشدار داد: نباید فراموش کرد که ناتو برای اروپا مهمتر از ایالات متحده است، زیرا بین ایالات متحده آمریکا یک اقیانوس وجود دارد، “یک اقیانوس زیبا، بزرگ، شگفت انگیز” و “برخی مشکلات” در اروپا.

همه اینها مسئله ساز است زیرا ناتو به عنوان یک اتحاد دفاعی بر اصل بازدارندگی تکیه دارد. ماده 5 پیمان آتلانتیک شمالی به این موضوع مرتبط است. این ماده الزام کمک در اتحاد را تنظیم می کند و بیان می کند که حمله مسلحانه علیه یک یا چند متحد به عنوان حمله علیه همه تلقی می شود.

اما ترامپ با روشن ساختن این مسئله که متحدان با هزینه های دفاعی بسیار کم از نظر او نمی توانند روی کمک های ایالات متحده تحت ریاست جمهوری وی حساب کنند، با اصل بازدارندگی مقابله می کند. این موضوع به ویژه برای ناتو بسیار حیاتی است زیرا ایالات متحده یک ابرقدرت هسته ای است که پتانسیل بازدارندگی آن توسط سایر متحدان قابل جبران نیست – و از طرفی بسیاری از کشورهای اروپایی ناتو هنوز به هدف مشترک هزینه های دفاعی این ائتلاف دست پیدا نکرده اند.

آخرین اظهارات استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در این باره هم نشان می دهد که چقدر به این موضوع جدی نگریسته می شود. این مقام نروژی واکنش تند و غیرمعمولی به اظهارات ترامپ نشان داد و گفت: هر گونه پیشنهادی مبنی بر اینکه متحدان از یکدیگر دفاع نخواهند کرد، کل امنیت ما از جمله امنیت ایالات متحده را تضعیف می کند.

یکی دیگر از سناریوهای وحشتناک در اروپا این است که ترامپ می تواند حمایت آمریکا از اوکراین را که توسط روسیه مورد حمله قرار گرفته متوقف کند. “ویکتور اوربان”، نخست وزیر مجارستان اخیرا پس از دیدار با ترامپ جمهوری خواه گفت که وی به او گفته است که در صورت بازگشت به ریاست جمهوری، “یک پنی” نیز برای این جنگ خرج نخواهد کرد.

به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، استولتنبرگ قبلاً در محافل داخلی پیشنهاد کرده است که در آینده یک مأموریت ناتو باید هماهنگی تحویل تسلیحات به نیروهای مسلح اوکراین را که قبلاً توسط ایالات متحده سازماندهی شده بود، به عهده بگیرد. وی همچنین می‌خواهد شرکای ائتلاف را متقاعد کند که در پنج سال آینده قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به اوکراین وعده حمایت نظامی به ارزش 100 میلیارد یورو را بدهند.

روزنامه “پاسایر نویه پرسه” در ادامه این مطلب نوشت: حتی اگر سناریوی روی کار آمدن ترامپ محقق نشود و جو بایدن برای چهار سال دیگر رئیس جمهور آمریکا بماند، جنگ اوکراین می تواند به آزمونی خطرناک برای ناتو تبدیل شود. با افزایش هزینه ها و شرایط سخت در این جبهه، اخیراً تنش ها بین متحدان افزایش یافته است.

برای مثال، از یک سو سیاستمدارانی مانند اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان وجود دارند که از ترس تشدید تنش ها با روسیه نمی خواهند تسلیحات خاصی مانند موشک های کروز تاروس را به اوکراین عرضه کنند – و از سوی دیگر، سران کشوری مانند امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه قرار دارند که این کار را صرفاً به دلایل بازدارندگی انجام می دهد و نمی خواهد استفاده از نیروهای زمینی در اوکراین را رد کند. در حال حاضر کاملاً مشخص نیست که اگر نیروهای روسی در این جبهه دوباره به موفقیت‌های بزرگ‌تری دست یابند و خطر سقوط کی یف وجود داشته باشد، ناتو چه واکنشی نشان خواهد داد.

همه اینها تا حدودی یادآور ناتو در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ از سال 2017 تا 2021 است. در آن زمان، ماکرون به دلیل عدم هماهنگی بین متحدان، این ائتلاف را دچار “مرگ مغزی” توصیف کرد.

در این میان همچنین بحثی در پشت پرده در مورد نحوه برخورد با چین وجود دارد. ایالات متحده آمریکا بر ناتو فشار می آورد تا در آینده بر تهدیدهای این قدرت بزرگ نوظهور تمرکز بیشتری داشته باشد. با این حال، در کشورهایی مانند فرانسه و آلمان، این نگرانی وجود دارد که واشنگتن همچنین می‌خواهد از این اتحاد برای جنگ قدرت اقتصادی با پکن استفاده کند و درگیری‌ها ممکن است تشدید شود.

پس از اینکه ائتلاف نظامی ناتو در 4 آوریل 1949 در پاسخ به سیاست‌های تهدیدآمیز اتحاد جماهیر شوروی کمونیستی تأسیس شد، مسئول ایجاد وزنه بازدارنده برای قدرت نظامی شرق در طول جنگ سرد بود. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه 1990، ناتو به طور موقت نقش نوعی پلیس جهانی را بر عهده گرفت.

این ائتلاف از جمله در درگیری های بوسنی و هرزگوین، کوزوو و لیبی مداخله کرد و پس از حملات داعش علیه ایالات متحده آمریکا در 11 سپتامبر 2001، نقش اساسی در جنگ علیه طالبان و سازمان تروریستی القاعده در افغانستان داشت. در آن زمان برای اولین بار ماده 5 برای آمریکا فعال شد که بر اساس آن حمله مسلحانه به یکی از اعضای ناتو حمله به همه اعضا تلقی می شود. این ائتلاف پس از آن شاید بزرگترین شکست در تاریخ خود را در سال 2021 تجربه کرد، زمانی که خروج از افغانستان با بازپس گیری این کشور توسط طالبان به پایان رسید.

از زمان آغاز تهاجم روسیه به اوکراین، کمتر کسی دیگر در این مورد صحبت کرده است و تمرکز ناتو بار دیگر به وضوح بر بازدارندگی و دفاع در برابر روسیه است. متحدان شرقی به ویژه از این بیم دارند که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه حمله به بالتیک را نیز مد نظر قرار دهد به خصوص اگر نیروهایش در اوکراین موفق باشند و ناتو از نظر داخلی تقسیم شده باشد.

با این همه روز پنجشنبه در جشن تولد ناتو با حضور وزرای خارجه کشورهای عضو، احتمالاً تلاش خواهد شد تا تصوری کاملاً متفاوت ایجاد شود. آنها با هم می خواهند بار دیگر به همبستگی و ارسال پیام های بازدارنده به پوتین بپردازند. «همه برای یکی، یکی برای همه» جمله ای است که از سوی 32 کشور کنونی ناتو به جهان ارسال خواهد شد.

روزنامه “هندلزبلات” آلمان هم در مطلبی نوشت: در سالگرد تاسیس ناتو بحران‌های نظامی برای این ائتلاف انباشته شده است. جنگ غزه می‌تواند در هر زمانی به یک جنگ بزرگ‌تر در خاورمیانه تبدیل شود، اوکراین به طور فزاینده‌ای در حالت تدافعی در برابر روسیه است و چین در خاور دور خود را مسلح می‌کند.

بنابراین ناتو باید اساساً خود را در سال های آینده دوباره از نو اختراع کند.

انتهای پیام/