چرا «بایدن» از سیاست‌های «نتانیاهو» در جنگ غزه انتقاد می‌کند؟

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: با گذشت قریب به ۱۹۰ روز از جنگ رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه، ارتش این رژیم همچنان با حمایت متحدان غربی خود، به ویژه آمریکا در حال بمباران زنان و کودکان غیرنظامی در باریکه غزه است. به گزارش وزارت بهداشت فلسطین در جریان این نسل‌کشی سازمان یافته بیش از ۳۳ هزار تن به شهادت رسیدند و ۷۶ هزار نفر مجروح شدند. متاسفانه به غیر از آمار اعلامی منابع فلسطینی تعداد زیادی از شهروندان فلسطینی زیر آوار مانده یا از سرنوشت آنها اطلاعات دقیقی در دست نیست.

به گزارش «آنروا» نهاد وابسته به سازمان ملل تقریباً تمام ساکنان این باریکه دچار بحران گرسنگی هستند و از کمبود امکانات اولیه بهداشتی رنج می‌برند. سیاست تهاجمی و غیرانسانی ارتش اسراییل در این باریکه سبب شده است تا نه تنها اعضای مسئول جامعه جهانی، بلکه متحدان تل‌آویو سخن از تجدیدنظر در روابط با رژیم صهیونیستی و حتی تحریم تسلیحاتی- مالی این رژیم به میان آورند.

اخیراً جو بایدن رئیس جمهور آمریکا نیز که از نخستین روزهای جنگ غزه در کنار نتانیاهو و کابینه راستگرای وی قرار گرفته بود، برای فرار از تبعات نسل‌کشی فلسطینی‌ها در غزه و تاثیر احتمالی آن بر روز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تصمیم گرفته است تا در مقام اظهارنظر رسانه‌ای لب به انتقاد از تل‌آویو بگشاید، اما در عمل سیاست سنتی حمایت پایدار از اسراییل را ادامه دهد. برهمین اساس در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا به این سوال کلیدی پاسخ دهیم که چرا بایدن سیاستی دوگانه را در قبال نسل کشی صهیونیست‌ها در سرزمین‌های اشغالی اتخاذ کرده است؟

واشنگتن؛ بزرگ‌ترین حامی مالی- تسلیحاتی رژیم صهیونیستی

در دکترین جدید سیاست خارجی آمریکا، رژیم صهیونیستی یکی از ارکان تغییر سیاست واشنگتن در منطقه ایندوپاسفیک و بازتعریف نظم منطقه غرب آسیا است. به عبارت دیگر واشنگتن پیش از افزایش تمرکز نیروهای خود در منطقه جنوب شرق آسیا، به ویژه دریای جنوبی چین قصد دارد تا از طریق ادغام اسراییل در خاورمیانه عربی (صلح تل‌آویو- ریاض) همچنان به تامین پایدار منافع خود در خاورمیانه بپردازد و اجازه ایجاد خلا قدرت در این منطقه را ندهد. در چنین شرایطی وقوع عملیات برق‌آسای طوفان الاقصی در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ سبب تعویق برنامه‌های واشنگتن در منطقه و به دنبال آن گرفتار شدن بزرگ‌ترین متحد آمریکا در جنگی فرسایشی شد.

جو بایدن رییس جمهور آمریکا که همواره در رسانه‌ها سعی داشت تا خود را در جایگاه منتقد سیاست‌های نتانیاهو در قبال طرح اصلاحات قضایی در فلسطین اشغالی نشان دهد، تنها ساعاتی پس از حمله حماس و مقاومت فلسطین به محیط پیرامونی نوار غزه، راهی منطقه شامات شد و ضمن دیدار با سران صهیونیست، وعده حمایت از تل‌آویو در مسیر حمله نظامی به غزه و نابودی جنبش حماس را داد.

تنها یک هفته پس از حمله هفتم اکتبر، ارتش آمریکا به دستور شخص لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا اقدام به اعزام دو ناوهواپیمابر و تعداد زیادی جنگنده‌های اف- ۱۵، اف- ۱۶ و ای- ۱۰ به مقصد شرق مدیترانه و پایگاه سنتکام در غرب آسیا کرد. در آن زمان مقامات آمریکایی صراحتاً اعلام کردند که هدف از این اقدام ارسال پیام به ایران و اعضای محور مقاومت برای خودداری از حمله به منافع رژیم صهیونیستی در جبهه‌های مختلف است.

به گزارش نشریه واشنگتن‌پست تنها از هفتم مارس ۲۰۲۴ تاکنون بیش از ۱۰۰ پرواز آمریکایی به مقصد فلسطین اشغالی اقدام به ارسال انواع کمک‌های نظامی و مهمات مرگبار مانند بمب‌های هدایت شونده کرده است. در بخش حمایت مالی تنها دقایقی پس از انتشار خبر عملیات گردان‌های عزالدین القسام، دولت آمریکا از اختصاص کمک فوری ۲ میلیارد دلاری به اسراییل خبر داد. کمی بعد کنگره آمریکا از پیشبرد طرح ۱۰۶ میلیارد دلاری برای متحدان واشنگتن در نقاط مختلف جهان خبر داد که از این رقم ۱۴ میلیارد دلار اختصاص به تل‌آویو داشت.

با وجود رای مثبت سنا اما هنوز مجلس نمایندگان آمریکا به دلیل اختلاف میان جناح «ویلسونی» و «جکسونی» به جمع بندی نهایی برای تصویب این طرح نرسیدند. برخی تحلیلگران معتقدند یکی از دلایل تشدید تنش‌ها میان تهران-تل‌آویو، برنامه نتانیاهو برای جلب حمایت مالی مجلس نمایندگان آمریکا است. میدان دیپلماسی و رایزنی‌های سیاسی دیگر حوزه پشتیبانی آمریکا از اسراییل در منطقه بود. در این جبهه واشنگتن حداقل پنج بار با وتو قطعنامه‌های شورای امنیت، جلوی افزایش فشارهای بین‌المللی بر تل‌آویو را گرفت و زمینه کشتار مردم بی‌دفاع غزه را برای ماشین جنگی اسراییل فراهم کرد.

چرا بایدن لب به انتقاد از نتانیاهو گشوده است؟

به گزارش دویچه وله، جو بایدن در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «یونی ویژن» لب به انتقاد از سیاست‌های بنیامین نتانیاهو در جنگ غزه گشود و گفت که با آن موافق نیست. وی در ادامه بر این نکته تاکید که خواسته‌های وی از طرف اسراییلی آن است که آتش‌بس در غزه برقرار شده و اجازه ارسال کامل مواد غذایی و دارو (طی شش یا هفت هفته آینده) به این منطقه داده شود.

رییس جمهور دموکرات آمریکا با اشاره به حمله ارتش رژیم صهیونیستی به کاروان کمک‌های بشردوستانه آن را «عملی شنیع» خواند. در جریان این حمله تروریستی ارتش اسراییل هفت تن از امدادگران «آشپزخانه مرکزی جهانی» را بدون توجه به پروتکل‌های حفاظت از غیرنظامیان هدف قرار داد. با وجود لحن انتقادی بایدن نسبت به اقدامات تهاجمی تل‌آویو و درخواست وی برای برقراری آتش‌بس یک طرفه در نوار غزه اما یک مقام آگاه در کاخ سفید به «تایمز اسراییل» گفت که صحبت‌های بایدن به معنای تغییر سیاست‌های کاخ سفید در قبال جنگ غزه نیست بلکه تکرار سیاست پیشین آمریکا در قبال بحران انسانی در این منطقه است.

به نظر می‌رسد جو بایدن برای جلب اعتماد رای دهندگان عرب آمریکایی، نیروهای ترقی خواه، چپ گرایان و در نهایت جوانان چاره‌ای جز اتخاد موضع تند و انتقادی علیه نتانیاهو و نمایش حمایت از غیرنظامیان در غزه ندارد. با جدی‌تر شدن رقابت انتخاباتی بایدن- ترامپ برای رسیدن به کرسی ریاست جمهوری در نوامبر ۲۰۲۴، برخی رخدادها و شاخص‌ها می‌توانند بر روی نظر و اراده رای دهندگان آمریکایی تاثیر بگذارند.

نتایج منتشر شده در نظرسنجی‌های آکسیوس یا نیویورک تایمز نشان دهنده دست بالا ترامپ نسبت به بایدن است. البته برخی تحلیلگران با رد نتایج این نظرسنجی‌ها معتقدند که تا پاییز نمی‌توان به این گونه آمار استناد کامل کرد؛ با این حال در جریان انتخابات درون حزبی آمریکا، بخشی از آرا بایدن در ایالت میشیگان توسط اقدامات کمپین جنبش «عدم تعهد» در سبد وی قرار نگرفت. این حرکت اعتراضی در میشیگان متوقف نشد و خیلی زود به ایالت مینه‌سوتا رسید.

براساس آمار منتشر شده از سوی رهبران این جنبش اعتراضی تاکنون بیش از ۱۰۰ هزار امضا برای اعتراض به سیاست‌های بایدن در قبال جنگ غزه جمع آوری شده است. دموکرات‌ها معتقدند این جنبش به دنبال ارسال این پیام هشدار به بایدن است که اگر نتواند نسل کشی در غزه را متوقف کند ممکن است در روز موعود با غافل گیری جدی مواجه شود. برخی کارشناسان معتقدند عدم وتو مجدد قطعنامه شورای امنیت، سرمایه گذاری برای ساخت یک اسکله موقت در غزه و انتقاد آشکارا از سیاست‌های نتانیاهو پالس مثبت بایدن به رای دهندگان معترضی است که خواستار تغییر سیاست‌های خاورمیانه‌ای وی شده بودند.

به نظر می‌رسد جو بایدن برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چاره‌ای جز تن دادن به خواست افکار عمومی آمریکا مبنی بر حمایت از فلسطین و پایان جنگ غزه ندارد. در سوی مقابل این سیاست مدار کهنه کار حزب دموکرات برای رسیدن به کرسی قدرت به خوبی از نقش لابی‌های حامی اسرائیل و تاثیر آنها بر رسانه‌های جریان اصلی آگاه است؛ بنابراین ممکن است سیاست‌های متفاوتی در دو بخش «نظری» و «عملی» برای جلب اعتماد هر دو اردوگاه در پیش بگیرد.

بهره سخن

برخی تحلیلگران با مقایسه رخدادهای دوران ریاست جمهوری بایدن با دوران ریاست جمهوری نیکسون و جیمی کارتر معتقدند که رییس فعلی آمریکا نیز ناگزیر باید با پیامدهای جنگ غزه در جریان رقابت‌های ریاست جمهوری آمریکا دسته‌وپنجه نرم کند. تغییر لحن دونالد ترامپ و درخواست وی از نتانیاهو برای پایان جنگ غزه نشان دهنده تاثیر شگرف افکار عمومی آمریکا بر روی دو نامزد جمهوری خواه و دموکرات است.

در چنین شرایطی بایدن چاره‌ای جز تغییر ادبیات خود در قبال نتانیاهو و حمایت از فرآیند آتش‌بس در غزه ندارد. برخی کارشناسان خاورمیانه معتقدند اگر بایدن نتواند مانع عملیات نظامی اسراییل در غزه شود آنگاه ممکن است «پلن بی» واشنگتن- تل‌آویو تغییر جبهه نبرد و پرت کردن حواس جامعه جهانی از نسل کشی جاری در باریکه غزه باشد.

حال باید منتظر ماند و دید که آیا فشار رای دهندگان آمریکایی می‌تواند سطح اقدامات واشنگتن علیه تل‌آویو را از حد انتقادات لفظی فراتر ببرد یا آنکه همچنان باید شاهد تسلط لابی‌های «آیپک»، «جی استریت» و «مسیحیان متحد برای اسراییل» بر سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا باشیم.