کارنامه سفر نخست‌وزیر عراق به آمریکا؛ موفق یا ناکام؟
| سفر محمد شیاع السودانی، نخست وزیر عراق به آمریکا با اهداف مختلفی از جمله تغییر ماموریت ائتلاف بین المللی، جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی و در نهایت همکاری در بخش های نظامی و امنیتی صورت گرفت. |
وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم:
کارنامه سفر نخست‌وزیر عراق به آمریکا؛ موفق یا ناکام؟
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق در سفری 6 روزه به آمریکا با رئیس جمهور، وزیر خارجه، وزیر دفاع، تعدادی از نمایندگان کنگره، تجار و مدیران شرکت های دیدار کرد. در سفر نخست وزیر عراق به آمریکا، 138 نفر از جمله دو وزیر نفت و برنامه ریزی، مقام های درجه دو امنیتی- نظامی، سرمایه گذاران دولتی و بخش خصوصی، نمایندگان پارلمان، خبرنگاران و فعالان شبکه های اجتماعی، حضور داشتند.
حواشی سفر هیئت همراه السودانی به واشنگتن
اولین نقدی که می شود به این سفر وارد کرد تعداد و نفراتی است که همراه نخست وزیر عراق به آمریکا رفتند. رسانه های عراقیِ منتقد دولت السودانی درخصوص حجم بالایی که هیئت را در سفر آمریکا همراهی کردند انتقاداتی را متوجه دولت دانستند. تیم رسانه ای گسترده، غیبت وزرای خارجه، دفاع، دارایی و کشور و نبود تیم امنیتی عالیرتبه، از مهم ترین انتقاداتی بود که نسبت به هیئت همراه نخست وزیر عراق در رسانه های عراقی بازتاب یافت.
سفر نخست وزیر عراق به آمریکا با اهداف مختلفی از جمله تغییر ماموریت ائتلاف بین المللی، جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش انرژی و در نهایت همکاری در بخش های نظامی و امنیتی صورت گرفت.
تفاهنامه های امضا شده در بخش انرژی
تفاهمنامه های امضا شده بخش دولتی عراق با شرکت های آمریکایی:
- در زمینه برق، تفاهمنامه بین وزارت برق عراق و شرکت جنرال الکتریک
- در زمینه نفت، تفاهمنامه بین وزارت نفت عراق با شرکت هانویل برای توسعه و ارتقای میادین نفتی و گازی
- در زمینه نفت، تفاهمنامه توسعه میادین نفتی و گازی توسط جنرال الکتریک
- تفاهمنامه صندوق توسعه عراق با شرکت مک (MACK) در حوزه حمل و نقل
تفاهمنامه های امضا شده بخش خصوصی عراق با شرکت های آمریکایی:
- شرکت باکستر در خصوص تجهیزات بیمارستانی
- شرکت KBR درخصوص توسعه میادین نفتی
- شرکت KBR درخصوص تبدیل گاز استخراج شده به گاز مایع
- بانک ملی عراق NBI با آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده
- ترانس آتلانتیک پترولیوم به منظور توسعه و مدیریت میادین نفتی
- شرکت هانویل به منظور توسعه میادین گازی و توقف سوزاندن گاز
- شرکت هانویل به منظور توسعه و پیشرفت دستگاه های کنترل از راه دور
- شرکت بیکر هیوز با هدف توقف سوزاندن گاز و توسعه و تعمیر میادین نفتی
- شرکت امرسون در زمینه تکنولوژی میادین نفتی
- شرکت آرک در زمینه تولید گاز مایع
- شرکت GE با هدف حمایت از صنعت نفت
- شرکت امرسون به منظور تامین تجهیزات و توسعه انرژی
- شرکت GE به منظور تبدیل گاز مایع به انرژی الکتریکی
- شرکت هانویل به منظور توسعه و تعمیر میادین نفتی و جلوگیری از سوزاندن گاز
توافقنامه های نظامی و امنیتی
در این سفر که شاهد غیبت مقامات بالا رده نظامی و امنیتی بودیم، تعدادی توافقنامه در بخش های مختلف نیز امضا شد که شامل موارد زیر هستند:
- قرارداد تسلیحاتی 550 میلیون دلاری
- قرارداد خرید 41 جنگنده
- تاسیس خط تولید جنگنده های آمریکایی
- قرارداد 140 میلیون دلاری پشتیبانی لجستیکی و مجهز شدن آسمان عراق به وسیله پدافندهای آمریکایی
با این حال، اشغالگری آمریکایی ها در عراق منجر شده تا سفر نخست وزیران عراقی به واشنگتن امری مرسوم تلقی گردد و مانند هر دوره تفاهنامه ها و قراردادهایی به همراه داشته باشد.
مصطفی الکاظمی نخست وزیر سابق عراق در سال 2021 طی سفری به واشنگتن توافقنامه ای را منعقد کرد. با وجود اینکه این توافق منجر به خروج تعدادی از نیروهای رزمی آمریکایی گردید، لکن به نتایج مثبتی منتهی نشد. توافقنامه سال 2021 به مانند توافق نامه امنیتی 2008 قصد داشت روند خروج آمریکایی ها را تسریع ببخشد و با ابتکار «خروج نیروهای نظامی، ورود شرکت های اقتصادی» موفقیتی را برای دولت عراق رقم زند.
جذب حداکثری سرمایه گذاری خارجی
در دولت مصطفی الکاظمی، نخست وزیر پیشین عراق، شرکت های آمریکایی که بعد از ورود داعش به عراق از کشور خارج شده بودند، بار دیگر به عراق بازگشتند تا زمینه ساز همکاری های گسترده تری بشوند. یکی از این شرکت ها برخلاف تعهدات قبلی خود در ابتدای سال 2024 از عراق خارج شد. بنابر مصاحبه «حیان عبدالغنی»، وزیر کنونی نفت عراق با شبکه الحره، شرکت اکسان موبیل، میدان نفتی «القرنه» در بصره که یکی از بزرگترین میادین نفتی عراق به شمار می رود را به دلیل پیشنهاد بالایی که از جای دیگری دریافت کرده بود، رها کرد. البته دولت عراق بلافاصله پتروچاینا را با این شرکت جایگزین کرد.
برخی ناظران بر این باورند که دولت عراق در پی برقراری موازنه ای در عرصه سیاست خارجی خود است که نمونه آن در سالهای اخیر توسط عربستان سعودی اجرا می شود. «جیمز دورسی»، در مقاله ای برای سایت پرایس اویل می نویسد: اگر آمریکا به فکر تحمیل فشار اقتصادی بر عراق باشد، پکن دعوتنامه عضویت در سازمان همکاری های شانگهای و بریکس را برای عراق ارسال می کند تا تامین مالی طرح های بیشتری از طریق بانک جدید توسعه را انجام دهد.
السودانی، نخست وزیر عراق در نشستی که با سرمایه گذاران و ساکنین شهر هیوستن داشت اعلام کرد: «سرمایه گذاری عظیمی در بندر فاو توسط چینی ها در حال انجام است.» این موضوع نشان می دهد که عراق با فراهم کردن بستر امنیت، به دنبال ایجاد فضای رقابتی غربی- شرقی با هدف جذب حداکثری سرمایه گذار است.
خروج نیروهای ائتلاف
حضور السودانی در آمریکا، حمایت همه جانبه احزاب حاکم را به همراه داشت. چارچوب هماهنگی و حزب دموکرات کردستان در ساعات اولیه حضور نخست وزیر عراق در واشنگتن، با اعلان تقویت روابط دو جانبه عراق و آمریکا، بر حمایتشان از سفر السودانی تاکید کردند. بدیهی است که حمایت چارچوب هماهنگی ذیل خروج نیروهای ائتلاف بین المللی قرار می گیرد.
همچنین مقاومت عراق پیش از سفر السودانی طی بیانیه‌ای تهدیدآمیز اعلام کرد: «تغییر نام نیروهای اشغالگر آمریکایی به نیروهای ائتلاف یا به شراکت امنیتی پایدار، هیچ ارزشی ندارد؛ تاکید می کنیم آن ها هیچ نیتی برای خروج ندارند.»
دلیل اینکه چارچوب هماهنگی سکوت را در برابر اقدامات گذشته آمریکا ترجیح داده، تجربه تحولات اعتراضی تشرین در سال 2019 است. در جریان حوادث تشرین که دخالت کشورهای حاشیه خلیج فارس، آمریکا و انگلیس به وضوح قابل تشخیص بود، شاهد برهم خوردن معادلات سیاسی و جایگزینی آنارشی با خرد گرایی در صحنه سیاسی عراق بودیم. اکنون و با کسب تجربه از آن حوادث، جناح حاکم در عراق سعی دارد جانب صبر را در برابر اقدامات آمریکایی ها پیشه کند که این مسئله، پیامدهایی را به همراه دارد:
- حضور فعال نظامی آمریکا در عراق: بخشی از قرارداد 500 میلیون دلاری در حوزه نظامی عراق با آمریکا توسط شرکت لاکهید مارتین که از بزرگترین پیمانکاران محسوب می شود، منعقد شده که وظیفه ساخت، حفاظت و تعمیر جنگنده های نظامی را بر عهده دارد و بخش دیگر به در اختیار گرفتن آسمان عراق مربوط می شود. سامانه های پاتریوت آمریکایی نه در جهت حفاظت از پایگاه های ارتش عراق بلکه برای حفاظت از پایگاه های آمریکایی در برابر ضربات مقاومت است.
«نوری مالکی»، نخست وزیر سابق عراق در اشاره به حضور آمریکایی ها در کشورش در مصاحبه ای که سال 2020 توسط شبکه العراقیه منتشر شد، می گوید: «روزهای ابتدایی حضور داعش در عراق، تصاویر ماهواره ای، تحرکات آن ها را در پایگاه هایی در استان الانبار نشان می داد. به آمریکایی ها گفتیم چنین مسئله ای وجود دارد. از آن ها خواستیم تا این پایگاه ها را هدف قرار دهند. امروز و فردا کردند و در نهایت گفتند از اردن بخواهید تا پایگاه ها را هدف قرار دهد … با وجود اینکه تواقفنامه ای به منظور همکاری آمریکا و عراق با این محتوا منعقد شده بود که اگر عاملی سبب تهدید دموکراسی عراق شود، با همکاری یکدیگر آن را هدف قرار می دهند. در صورتیکه هیچ توافقنامه ای بین اردن و عراق در رابطه با این موضوع وجود نداشت و تا لحظه آخر پایان دولت، آمریکا هیچ ضربه ای به تروریست ها نزد … آمریکا همه امکانات را از ما دریغ کرد. پس از اعلام ورود رسمی داعش، تانک های آبرامز از کار افتاد، چون آمریکایی ها قطعات آن را تامین نکردند. سلاح های دستگاه مبارزه با تروریسم که عمدتا توسط نیروهای ائتلاف و آمریکا تامین می شود نیز از کار افتادند. رئیس دستگاه مبارزه با تروریسم به آمریکا رفت و منتقد عملکردشان در برخورد با تروریسم بود، لکن خبری از تامین تسلیحات از سمت آمریکایی ها نبود.»
این ها فقط بخش های کوچکی از پیمان شکنی آمریکایی ها در شرایطی است که نه فقط عراق بلکه کل منطقه و حتی اروپا را درگیر می کرد، اما حاضر به نابودی تروریسم نشدند و جبهه ها را در جهت حمایت از داعش پیش بردند.
بدیهی است قراردادهای حجیمی که دولت السودانی با دولت و شرکت های آمریکایی در بخش نظامی امضا کرده، عراق را بیش از پیش وابسته نظامی در منطقه جلوه خواهد داد که در نهایت به عامل ثبات کننده ای ختم نمی شود.
- ورود نیروهای صدر و مقاومت عراق: هویت جریان صدر در گروی مبارزه با اشغالگری است. علیرغم اینکه برخی مواضع «مقتدی صدر» هم جهت آمریکایی ها قرار می گیرد، بعد از مدتی انفعال مجبور است تا مبارزه علیه آمریکایی ها را گاه به گاه در سخنانش بیاورد؛ دوری از این آرمان، انشقاق هوادران و رهبران نزدیک صدر را به همراه خواهد داشت.
بیانیه شدید اللحن مقاومت عراق خطاب به دولت السودانی حاکی از جدیت آن ها در مقابله با اشغالگری آمریکایی ها است. علاوه بر این فراکسیون «صادقون» که جناح سیاسی «عصائب اهل الحق»، از گروه های مقاومت به شمار می رود، به همراه جنبش «نجباء» اعلام کردند در صورتیکه آمریکایی ها قصدی برای خروج از خاک عراق نداشته باشند، بار دیگر سلاح مقاومت را با هدف اخراج این نیروها از عراق در دست می گیرند. لذا اگر دولت کنونی عراق بخواهد در عمل به وعده های خود در خروج نیروهای آمریکایی کوتاهی کند، ناامنی را به بار خواهد آورد.
- موضع چارچوب هماهنگی: تا زمان تنظیم این گزارش، اعضای چارچوب هماهنگی موضع منفی نسبت به سفر السودانی و قراردادهای منعقده اتخاذ نکردند. راهبرد چارچوب هماهنگی که تعدادی از جناح های سیاسی مقاومت را شامل می شود، اعتماد به یک روند و بازه زمانی است. در حقیقت برخی جناح های سیاسی عضو این گروه به نوعی موازنه بین گروه های مختلف معتقدند. آن ها اخراج اشغالگران آمریکایی را به روش سابق مناسب نمی دانند. بنابراین دولت مالکی را محل عبرت می دانند و بر این امر واقفند که خروج نیروهای آمریکایی مستلزم زمان طولانی است تا امنیت بر عراق حکمفرما شود.
تامین برق و گاز عراق
طرح اتصال عراق به سیستم برق اردن و کشورهای حاشیه خلیج فارس از سال های گذشته مطرح بوده اما اکنون روند جدی تری به خود گرفته است. 30 مارس امسال برق اردن رسما به عراق وصل شد که بخش هایی از استان الانبار و شهرستان الرطبه را تحت پوشش قرار می دهد. این شبکه از 6 کیلومتری اردن وارد عراق می شود و 300 کیلومتر را در برمی گیرد. طرح دیگر، اتصال برق به کشورهای حاشیه خلیج فارس از طریق کویت است. مطابق اعلام وزیر برق عراق، 75 درصد این طرح تکمیل شده و به احتمال فراوان تا انتهای سال افتتاح خواهد شد. علاوه بر این قراردادهایی با ترکمنستان، ایران و آمریکا بسته شده تا سطح کیفی برق این کشور بهبود پیدا کند.
آمریکایی ها با تشویق و اعطای تسهیلات به بخش خصوصی عراق سعی دارد تا برق این کشور را با هدف بی نیازی از گاز ایران تامین کنند. در صورت توسعه نیروگاه هایی که پیشتر توسط خود آمریکایی ها تخریب شده بود و تامین گاز مورد نیاز برای تولید برق توسط سه ابر شرکت آمریکایی، عملا 5 تا 10 سال آینده، گاز ایران ظرفیت حداقلی را برای برق عراق تامین خواهد کرد. با توجه به تحریم هایی که آمریکا علیه ایران اعمال و هدفی که دولت عراق به منظور خودکفایی در گاز ظرف 5 سال آینده اعلام کرده، به نظر می رسد به مرور بازار گاز ایران در عراق کم‌رمق خواهد شد.
اهداف دیگری از جمله افزایش تولید نفت تا بیش از 6 میلیون بشکه در روز، لغو و یا کاهش تحریم ها علیه بانک ها، موسسات اقتصادی و اشخاص، اخذ معافیت تحریمی از آمریکا جهت تبادل مالی با ایران، صادرات نفت و انتخابات پارلمانی اقلیم کردستان از جمله مواردی است که به مرور نتایج آن مشخص می شود.
خروج یا بقای نیروی های آمریکایی در عراق تاثیر مستقیمی بر ساز و کارهای سیاسی در این کشور و انتخاب السودانی برای دور آینده می گذارد.
انتهای پیام/
| گروه خبری: 346 |
| © | خبرگزاری تسنیم |
