نگاهی به ماهیت اعتراضات در ارمنستان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های ارمنستان، اعتراضات و اقدامات نافرمانی اعلام‌شده در راهپیمایی با حضور ده‌ها هزار نفر از روز پنجشنبه در ایروان پایتخت ارمنستان ادامه دارد.

معترضان به رهبری اسقف اعظم باگرات گالستانیان، رئیس کلیسای ارمنی تاووش از میدان جمهوری از دانشگاه‌ها بازدید کردند و دانشجویان را به تحریم و شرکت در اقدامات نافرمانی فراخواندند.

می‌توان گفت که تقریباً تمامی مؤسسات آموزش عالی ارمنستان در این اعتراضات شرکت داشتند.

آن‌ها خیابان‌ها و بزرگراه‌ها را در ایروان و مناطق مسدود می‌کنند، مردم را به شرکت در تظاهرات و تجمعات در میدان جمهوری دعوت می‌کنند.

معترضان چه می‌خواهند؟

این اعتراضات پس از آغاز عملیات تحدید حدود و مرزبندی در مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان در استان تاووش آغاز شد و با راهپیمایی به سمت ایروان با شعار «تاووش برای وطن» از روز 4 می ادامه یافت.

این راهپیمایی توسط اسقف اعظم باگرات گالستانیان، رئیس کلیسای ارامنه تاووش رهبری شد.

ساکنان روستاهای واقع در مناطقی که قبلاً مشخص شده بود، برای جلب توجه مقامات به مدت دو هفته تظاهرات کردند و حتی جاده بین ایالتی ایروان – تفلیس را مسدود کردند.

این اختلاف به دلیل توافق مرزی بین مناطق تاووش ارمنستان و مناطق قزاق جمهوری آذربایجان ایجاد شد. بر اساس این سند، ارمنستان باید 4 روستای مرزی را که در جنگ قره‌باغ در اوایل دهه 90 اشغال کرده بود، به جمهوری آذربایجان بازگرداند.

روستاهای ارمنی‌نشین این منطقه، به‌ویژه ساکنان کیرانتس، بیم آن دارند که مرز تا این حد نزدیک شود و علاوه بر آن، برخی از مناطق این روستا به کنترل جمهوری آذربایجان درآید و مجبور به ترک خانه‌های خود شوند.

پل‌ها، مغازه‌ها، خانه‌ها و ساختمان‌های دیگر در این مناطق قرار دارند.

در آن زمان نیروهای انتظامی ارمنستان با بستن ورودی روستای کیرانتس سعی در جلوگیری از تظاهرات داشتند و حدود 30 نفر از شرکت‌کنندگان در تظاهرات را بازداشت کردند.

پس از آن اسقف اعظم گالستانیان ایده راهپیمایی «تاووش برای وطن» را اعلام کرد.

مخالفان دولت نیکول پاشینیان به طور گسترده از این ایده حمایت کرده‌اند.

گالستانیان در جریان راهپیمایی به خبرنگاران گفت که هدف از این راهپیمایی انتقال نارضایتی‌ها و درخواست توقف روند تعیین حدود «یک طرفه ناعادلانه» به مقامات ایروان است.

با این حال، او اولتیماتوم استعفای خود را به نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان، در تجمعی با حضور ده‌ها هزار نفر در میدان جمهوری ایروان اعلام کرد.

باگرات گالستانیان که پس از زمان اولتیماتوم یک ساعته، پاسخی از پاشینیان دریافت نکرد، گفت که معترضان میدان را ترک نخواهند کرد و اعتراضات ادامه خواهد داشت.

باگرات گالستانیان رهبر معترضان کیست؟

نام اسقف اعظم باگرات گالستانیان 52 ساله، رئیس کلیسای ارمنی تاووش، هرگز درگیر رسوایی‌های سیاسی و فساد نبوده است.

او در بریتانیا و کانادا به تحصیل و خدمت پرداخت. با پذیرش خودش، شهروندی کانادا هم دارد.

باگرات گالستانیان در تجمع بعدی اعلام کرد که جنبش «تاووش برای وطن» که او رهبری می‌کند، به هیچ وجه مخالف تحدید و تعیین مرز نیست، بلکه مخالف اجرای یک‌جانبه آن یا به قول او بر اساس خواسته‌ها و منافع طرف جمهوری آذربایجانی است.

از سخنرانی‌های راهپیمایی گالستانیان مشخص است که خواسته اصلی، شاید تنها، استعفای نیکول پاشینیان از نخست‌وزیری است.

در برخی از رسانه‌های نزدیک به حزب حاکم، گالستانیان به فعالیت برای سرویس‌های ویژه روسیه متهم شده است. در عین حال، کسانی هستند که می‌گویند گالستانیان «یک فرد مورد اعتماد مردم» است. آن‌ها عمدتاً تعدادی ارمنی دیاسپورا و ارمنی ساکن روسیه هستند.

داویت استپانیان مفسر سیاسی ارمنی معتقد است که رهبران سابق طرفدار روسیه در ارمنستان پشت این کشیش هستند و دلیل شرکت وی در مبارزه، به تعیین حدود مرزها مربوط نمی‌شود.

استپانیان در برنامه تحلیل سیاسی کانال یوتیوب خود می‌گوید: فکر می‌کنم اهداف سیاسی جدی در اینجا پنهان است. باگرات گالستانیان در بین راه به خبرنگاران گفت که هیچ خواسته سیاسی ندارم، پس از رسیدن به میدان جمهوری دید که 31 هزار نفر در میدان تجمع کرده‌اند و ناگهان تصمیم گرفت استعفای پاشینیان را مطالبه کند و اولتیماتوم بدهد.

به گفته این کارشناس علوم سیاسی، هدف اسقف اعظم باگرات گالستانیان و نیروهای سیاسی اطراف او بازگرداندن نفوذ روسیه در ارمنستان است.

آندرانیک میهرانیان، استاد انستیتوی دولتی روابط بین‌الملل مسکو می‌گوید: مردم به رهبری باگرات گالستانیان برای مبارزه با دولت پاشینیان، علیه سیاست مخرب امتیازات یکجانبه و واگذاری اراضی ارمنستان قیام کردند.

آیا اعتراضات توسط کل جمعیت حمایت می‌شود؟

بسیاری از ارامنه هستند که از فعالیت‌ها و حتی رفتار پاشینیان ناراضی هستند، اما همه معترضان از درخواست برای استعفای او حمایت نمی‌کنند.

نمی‌توان گفت همه کسانی که در تظاهرات شرکت نکردند از طرفداران پاشینیان هستند و در عین حال، بسیاری از مخالفان پاشینیان هستند که در تظاهرات علیه او شرکت نکردند.

در شبکه‌های اجتماعی می‌توان مناظره‌هایی بین حامیان ارزش‌های غربی و ارزش‌های ملی و مذهبی ارامنه پیدا کرد.

متعصبان نخست‌وزیر و ابراز تنفر آشکار نیز در شبکه‌های اجتماعی یافت می‌شوند.

برخی از شعارهای مذهبی کشیش و رهبری تظاهرات توسط کلیسا عصبانی می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به وجد آمده و سعی می‌کنند دست کشیش را ببوسند.

اما نگرش نسبت به مرزبندی در اکثر افراد تقریباً یکسان است.

نگرش ارامنه به مرزبندی با جمهوری آذربایجان چیست؟

بر اساس گزارش‌های رسانه‌های داخلی ارمنستان، خط مرزی در حال نزدیک شدن به آبادی‌های ارمنستان است، حتی بر اساس یک گزارش، مرز درست از کنار مدرسه می‌گذرد و پل کیرانتس به جمهوری آذربایجان واگذار می‌شود.

بخشی از خط لوله گاز گرجستان به ارمنستان اکنون در خاک جمهوری آذربایجان باقی مانده است. در روستاهای بازگشته به آذربایجان هنوز ساکنی وجود ندارد، اما ساکنان ارمنی احساس ناراحتی می‌کنند.

ایروان روند تحدید حدود را به عنوان کاهش خطر جنگ معرفی می‌کند. این رویکرد مقامات باعث انتشار این عقیده در میان مخالفان خود می‌شود که ارمنستان تحت تهدید جمهوری آذربایجان مجبور به امتیاز دادن است، در غیر این صورت آذربایجان اسلحه به دست می‌گیرد.

علاوه بر این، این نظر وجود دارد که فرآیند تحدید حدود به صورت یک طرفه انجام می‌شود. بر اساس این نظرات، جمهوری آذربایجان هیچ امتیازی به ارمنستان نمی‌دهد.

اکثریت از پاشینیان به خاطر امتیازات یک طرفه به خاطر صلح انتقاد می‌کنند.

در ارمنستان ادعا می‌شود که در این قسمت از مرز تاووش و قزاق، اراضی ارمنی نیز تحت کنترل جمهوری آذربایجان وجود دارد، اما بحث بازگشت آن‌ها مطرح نیست.

باکو معتقد است که ادعاهای ارضی بی‌اساس است، زیرا مسائل مربوط به تحدید حدود بین دو کشور حل نشده است.

آیا اعتراضات دولت پاشینیان را تهدید می‌کند؟

بر اساس «قانون مجلس ملی ارمنستان»، روند استیضاح با امضای یک‌سوم از مجموع نمایندگان مجلس ملی ارمنستان قابل آغاز است.

برای تنظیم لایحه استیضاح باید ظرف 24 ساعت پس از دریافت فرم، 36 امضا جمع‌آوری شود و ظرف 48 تا 72 ساعت رأی‌گیری صورت گیرد. 35 نفر در دو جناح مخالف حضور دارند. یک نماینده بی‌طرف نیز وجود دارد. اما برای استیضاح 54 رأی لازم است. برای این کار جناح‌های مخالف باید بتوانند 18 نفر از جناح حاکم را جذب کنند.

ضمن اینکه وقتی طرح استیضاح ارائه می‌شود، باید نامزدی نخست‌وزیر آینده مشخص شود.

بر اساس نتایج برخی نظرسنجی‌ها، رتبه پاشینیان در 6 سالی که در قدرت بوده چندان بالا نیست. اکنون اغلب در میان مردم عادی گلایه از فعالیت‌های او شنیده می‌شود.

اگرچه پاشینیان پس از شکست در جنگ 44 روزه قره‌باغ استعفا داد و دوباره در انتخابات پیروز شد، اما نمی‌توان گفت که آیا این پیروزی در انتخابات آتی تکرار می‌شود یا خیر.

اگرچه شرکت‌کنندگان در این تجمعات اخیر با شعارهای میهن‌پرستانه سعی در تشویق ناراضیان و جذب هر چه بیشتر مردم به میدان داشتند، اما نمی‌توان گفت که همه آن‌ها به طور غیرقانونی قصد برکناری نخست‌وزیر را دارند.

مرز آذربایجان و ارمنستان تا کجا مشخص شده است؟

نصب پست‌های مرزی جمهوری آذربایجان و ارمنستان در مسیر قزاق عملاً به پایان رسیده است.

رسانه‌های آذربایجان گزارش دادند که جیحون بایراموف وزیر امور خارجه آذربایجان پیش از دیدار با همتای ارمنی خود در آلماتی این را گفت.

به گفته جیحون بایراموف، در چارچوب تحدید مرز جمهوری آذربایجان و ارمنستان، مناطق مربوطه از مین پاکسازی شد و همزمان مختصات جغرافیایی نیز مشخص شد.

بایراموف همچنین گفت که پس از مذاکرات در برلین، طرفین در مورد پیش‌نویس توافقنامه صلح تبادل‌نظر کردند.

پیش از این، سرویس مطبوعاتی دولت ارمنستان گزارش داده بود که در نتیجه اقدامات انجام شده در چارچوب تعیین مختصات مرزی با جمهوری آذربایجان، تاکنون 40 پست مرزی مستقر شده است.

نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: 90 درصد از کار تحدید حدود در مرز ارمنستان و آذربایجان در استان تاووش تکمیل شده است.

انتهای پیام/