آیا واردات نهاده‌های دامی در گرو انحصار است؟ / راز ثبات نسبی در بازار مرغ و تخم‌مرغ
| یکی از مهم‌ترین مسائل مطرح شده طی سالیان اخیر انحصار واردات نهاده‌های دامی به کشور است که برخی معتقدند تنها در انحصار تعداد محدودی از شرکت‌ها است و به‌صورت سلیقه‌ای به تولیدکنندگان واگذار می‌شود و همین موضوع مشکلات بسیاری را در بازار دام و طیور ایجاد می‌کند، اما به گفته فعالان این حوزه، هیچ انحصاری در واردات وجود ندارد و همین امر در بازار مرغ و تخم مرغ مشهود است که به ثبات رسیده‌ایم به گونه‌ای که هیچ کشوری در دنیا توانایی رقابت با ایران را ندارد. |
وبانگاه به نقل از خبرگزاری ایسنا:
آیا واردات نهاده‌های دامی در گرو انحصار است؟ / راز ثبات نسبی در بازار مرغ و تخم‌مرغ
به گزارش وبانگاه به نقل از ایسنا، در دولت سیزدهم برای به ثبات رسیدن بازار تخم مرغ و مرغ، مردمی‌سازی اقتصاد با واگذاری به تشکل‌ها و بخش خصوصی صورت گرفت و اعتماد دولت به بخش خصوصی موجب شد که در بازار به ثبات نسبی برسیم؛ اما در حال حاضر یکی از معضلات اصلی پرورش‌دهندگان دام و طیور، موانع اصلی در واردات انواع نهاده‌های دامی و انحصار آن در دست افراد خاصی عنوان می‌شود که با توجه به اهمیت این مساله، ایسنا به سراغ مسوولان و صاحب‌نظران این حوزه رفت تا در نشستی به بررسی چالش‌ها و راهکارهای موجود برای حل مشکل بپردازد.
حمیدرضاکاشانی- رئیس اتحادیه مرغداران میهن و محمدرضا صدیق‌پور- دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یکروزه-از مهمانان این میزگرد بودند.
تامین نهاده‌های مورد نیاز کشور، تاثیر نوسانات ارزی بر تامین نهاده‌ها، ظرفیت های موجود در کشور برای تامین نهاده، برنامه‌ریزی برای صادرات، تامین نهاده به صورت نقد و حتی خرید اعتباری از سامانه بازارگاه از جمله مواردی بود که در این نشست درباره آن بحث و صحبت شد؛ مشروح این گفت‌و گو در ادامه آمده است:
حمیدرضاکاشانی- رئیس اتحادیه مرغداران میهن – در میزگرد ایسنا، در پاسخ به پرسش‌های ایسنا گفت:
ما در سال گذشته و برخی از ایام شاهد نوسانات شدید قیمت مرغ و تخم مرغ بودیم و تولیدکنندگان گله های زیادی نسبت به عدم تامین نهاده داشتند اما چندین ماه است که بازار مرغ و تخم مرغ به ثبات رسیده است و حتی به علت کاهش تقاضا ارزان تر از قیمت مصوب هم عرضه می‌شود، به نظر می‌رسد ریشه این ثبات به تامین مناسب نهاده بازمی‌گردد. در گذشته تامین نهاده به صورت انحصاری انجام می شد، برخی معتقدند در حال حاضر به علت شکستن انحصار و تنوع مبادی ورودی، این انحصار شکسته شده است، از نظر شما به عنوان یک تولیدکننده وضعیت تامین نهاده‌ها چه تغییری کرده است؟
در راستای اعتماد دولت به بخش خصوصی، مقامات عالی وزارت جهاد کشاورزی توانستند با بخش خصوصی ملاقات و سپس مشکلات خود را مطرح کنند. مداخله دقیق و اثرگذار شرکت‌های دولتی در بازار نیز جزو موارد دیگری است که موجب شد تا سوداگری و سوء استفاده‌های برخی از افرادی که مستعد ایجاد التهاب در بازار بودند کنترل و تامین نهاده به خوبی انجام شود.
با آغاز دولت سیزدهم بخش بازرگانی جهادکشاورزی در زمینه تامین نهاده عملکرد بسیار مناسبی داشته است. ورودی نهاده‌ها در کشور با تنوع همراه است که تاکنون چنین تنوعی نداشتیم. با آغاز دولت سیزدهم، تلاش معاون اول رئیس جمهور، وزیر اسبق جهاد کشاورزی، وزیر کنونی و قسمت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، مسئله تامین منابع متنوع از کشورهای آسیایی بسیار مورد توجه واقع شد. حدود هفت سال بود که کشورهای روسیه و هندوستان ما را بایکوت کرده بودند و هیچ وارداتی از آنها نداشتیم اما در حال حاضر وقتی یک مرغدار برای تامین نهاده‌های مورد نیاز به این کشورها می‌رود، تامین‌کننده‌های بسیار زیادی در بازار وجود دارند و این روش و مداخله در بازار به تنظیم بازار و تامین نهاده در بخش بازرگانی بسیار کمک کرده است.
آیا شرکت‌های دولتی، پیش از این دخالتی در تامین نهاده مورد نیاز تولید کنندگان نداشتند؟
طی سالیان گذشته واردات نهاده غالبا توسط بخش خصوصی انجام می‌شد. دولت نیز در تنظیم بازار و واردات نهاده مداخله داشت اما طی دو سال گذشته تفاوت مداخله در بخش بازرگانی با سالیان گذشته، فهم دقیق بازار و بازرگانی است به این معنا که شما می‌دانید برای تامین نیازهای یک بازار باید چه اقداماتی انجام شود و درآینده چه چالش‌هایی ممکن است وجود داشته باشد و به نوعی می‌توانید شرایط را پیش‌بینی کنید.
نوع عملکرد؛ رویکرد تحکمی بر واردکننده نیست. باید رویکرد تنوع و ایجاد تسهیل‌گری برای باقی واردکنندگان داشته باشیم که بتوانند نهاده‌های مورد نیاز کشور را با فهم بازرگانی و حمایت درست وارد کشور کنند. این رویکرد امروزه در وزارت جهاد کشاورزی و دولت سیزدهم مشهود است و آثار آن در بخش تامین نهاده نیز چشمگیر است.
تنوع نهاده‌های وارداتی چگونه است؟ آیا تحریم مانع همکاری‌های اقتصادی با سایر کشورها نشده است؟
تاثیرات به گونه‌ای نیست که واردات و صادرات را وارد حاشیه کند. بهترین منبع تامین ذرت کشور، روسیه است و طی ۶ ماه گذشته، روسیه در تامین ذرت سهم بزرگی داشته است. ما منابع تامین بسیار گسترده و متفاوتی داریم. طی سالیان گذشته تامین نهاده مورد نیاز کشور تنها از آمریکای جنوبی صورت می‌گرفت و توجه ما به کشورهایی همچون برزیل و آرژانتین بود. برای تامین سویا نیز از ترکیه و هندوستان وارد می‌کردیم که از جمله باکیفیت‌ترین سویاها متعلق به هندوستان بود و مورد تایید بخش تولید کنندگان ما است.
نوع نگاه ما به حوزه تامین نهاده بسیار مهم است. در برخی مواقع، منابع تامین و منابع تخصیص ارز را به چند شرکت محدود می‌کنیم اما در برخی مواقع نیز به تنظیم بازار، به‌صورت وسیع‌تری توجه می‌شود و بازیگران بیشتری نیز به حوزه تجارت وارد می‌شوند که موجب تسریع واردات نهاده به کشور می‌شود همانطور که امروزه واردات از روسیه به کشور سرعت بالایی دارد و تحریم‌ها تقریبا بر آن تاثیری ندارند، به‌طور کلی واردات‌ها از ترکیه و هندوستان نیز به خوبی انجام می‌شود و از لحاظ تامین شرایط خوبی داریم.
از جمله اقدامات بسیار مهمی که طی سه سال اخیر در دولت سیزدهم جهت تامین و تنوع نهاده انجام شده، مداخله‌های به موقع شرکت‌های پشتیبانی و جهاد استقلال بوده که به خوبی انجام شده است. سفره‌های مردم و کالاهای اساسی در تمام مردم چیزی نیست که بگوییم رها شده باشد و بتوان گفت دولتی‌ها حذف شوند. بلکه مداخلاتی وجود دارد. روسیه سالانه حدود یک میلیارد دلار ذرت به آفریقا به‌صورت رایگان هدیه می‌دهد تا از کشاورز و کالای اساسی خود حمایت کند. در آمریکا برای کالای اساسی یارانه می‌دهند بنابراین اگر این نگاه را داشته باشیم که شرکت پشتیبانی و جهاد استقلال ضرر می‌کند و نباید مداخله داشته باشد و بازار آزاد باشد و مصرف کننده صدمه ببیند، نه به صلاح است و نه اقتصاد ما پاسخگوی این شرایط است و می‌تواند اقتصاد را با مشکلات جدی مواجه کند. مداخلات درست و هدفمند می‌تواند به نفع صنعت، تولید و مصرف کننده و بر بازار اثرگذار باشد.
یکی از عوامل موثر در تامین مناسب نهاده های دامی مسئله ارز و ترخیص گمرگ است؛ آیا در این زمینه هم تغییر رویه ای رخ داده است؟
طی یک سال گذشته قیمت ارز ما ثابت و تامین آن نیز منظم بود و تا حدودی تهاتر نیز صورت می‌گیرد و از آن استقبال نیز می‌شود و شرکت‌هایی که از آنها تامین می‌کنیم می‌دانیم که به‌صورت تهاتری تامین می‌کنند و به دلیل استقبال به عمل آمده روز به روز نیز بیشتر می‌شود که به عنوان مصرف کننده به این شیوه تامین می‌کنند و بر این مسئله واقف هستیم که وقتی تعداد بازیگران در یک فعالیت تجاری زیاد می‌شود، یعنی برای بخش خصوصی نیز صرفه اقتصادی و به‌طور کلی جذابی دارد.
سیاست تهاتری که از ابتدای دولت سیزدهم صورت گرفته و حدود یک سال است که به نتیجه رسیده، سیاست موفقی بوده چراکه بازیگرانی که به بخش تهاتر ورود کرده‌اند و ذرت و نهاده را به‌صورت قانونمند و رصد کامل وارد کشور می‌کنند، شرایط خوبی را برای بازار ایجاد می‌کنند.
ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی در حال تامین است و طی یک سال و خورده‌ای گذشته هیچ تغییری نداشته است. در برخی مواقع با تغییر سال درصدهای پایه گمرکی تغییر کرده اما دولت مجددا مصوب کرده و به قیمت قبلی برگشته و در بحث تامین نهاده و کالای اساسی تقریبا قیمت ارز ثابت بوده و در تامین مشکلی وجود نداشته و اینکه تا ۶ ماه آینده تامین نهاده صورت گرفته و در این زمینه بحرانی نداریم کاملا نشان‌دهنده شرایط مناسبی است که داریم.
تصمیم جدید وزارت جهاد کشاورزی؛ تولید کننده نهاده دامی دریافت می‌کند و شش ماه بعد پولش را می‌دهد
در گذشته، نهاده‌های مورد نیاز تولیدکنندگان برای یک ماه بارگذاری می‌شد اما وزارت جهاد کشاورزی تصمیم گرفته است که نهاده‌های مورد نیاز تولیدکنندگان را برای چندماه بارگزاری کنند تا درصورت نیاز بتوانند نیاز چندماه خود را خریداری کنند به این صورت که شرکت‌های واردکننده محصولات خود را در سامانه بازارگاه وارد می‌کنند که تعداد آنها نیز حدود ۲۰۰ شرکت است و تولیدکنندگان با بررسی این شرکت‌ها، نهاده‌های مورد نیاز خود را که قیمت مناسبی داشته باشد را خریداری می‌کنند و در مدت زمان ۱۰ الی ۱۵ روز نیز برای آنها ارسال می‌شود.
در یک بازه زمانی اینگونه اطلاع رسانی شده بود که در سامانه بازارگاه ثبت سفارش انجام می‌شد، اما نهاده به تولیدکننده تحویل داده نمی‌شد؛ آیا صحت دارد؟
مقاطعی همچون زمان تغییر ارز ۴۲۰۰ به ارز نیمایی بود که متاسفانه تولیدکنندگان، ذرت و سویا را خریداری میکردند و شرکت‌ها تا پنج ماه پول تولیدکنندگان را می‌گرفتند و به بهانه تامین ارز و یا اینکه دولت مشکلات آنها را حل نکرده، نهاده‌های تولیدکننده را بار نکردند و حتی در شرکت، تولیدکنندگان خود را داشتیم که تا ماه‌ها پول در نزد وارد کنندگان می‌ماند ولی الان شیوه فعالیت‌ها اصلاح شده است و تولیدکنندگان می‌توانند ذرت و سویا را با قیمت واریزی، تا ۱۵ روز دریافت کنند همچنین علاوه بر خرید به صورت پرداخت نقد، تولیدکنندگان می‌توانند با خرید به‌صورت اعتباری در سامانه بازارگاه ثبت سفارش و خریداری کنند و در برخی مواقع حتی تا ۶ ماه نیز به‌صورت اعتباری، نهاده فروخته می‌شود.
به طور کلی مشکلات به زمانی بازمی‌گردد که تنوعی در بازار وجود نداشت تا ۵ ماه نیز تحویل نهاده طول می‌کشید و وضعیت بسیار اسفناکی بود و در بسیاری از مواقع، تولیدکننده وجه المصالحه مطالبات واردکنندگان قرار می‌گرفتند. ما مجبور بودیم که امور واردکنندگان را پیگیری کنیم که مشکلات حل شود و نهاده‌ها به دست ما برسد.
یکی از دغدغه‌های اصلی رسوب کالا در بنادر است، آیا چنین مشکلی در شرایط فعلی در بنادر وجود دارد؟
در مقاطع بسیار خاصی همچون عید و ترافیک جاده‌ای ممکن است که رسوب کالا رخ دهد، ولی در حال حاضر حمل کالاها بسیار راحت انجام می‌شود و هیچ مشکلی برای حمل و نقل وجود ندارد. نکته بسیار مهم این است که ما در واردات نهاده بسیار به‌روز بودیم و کشور تا ۶ ماه آینده از نظر سویا تامین است و اگر از امروز به مدت ۶ ماه هیچ وارداتی نداشته باشد با مشکلی مواجه نخواهیم شد. در بسیاری از مواقع ماشین‌ها در پشت بنادر منتظر بار نهاده‌ها بودند و به محصولات به سرعت به مرغداری‌ها منتقل می‌شد و ما رسوب کالا نداشتیم و انتقال نهاده‌ها به‌روز انجام می‌شد.
تاثیر تامین به موقع نهاده های دامی برای تولید کننده از طریق شکستن انحصار واردات و تنوع مبادی وارداتی چه اثری بر تولید به ویژه در حوزه صادرات گذاشته است؟ آیا ایران توانسته بازار هدف مرغ و تخم مرغ در منطقه را متعلق به خود کند؟
ما از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ واردکننده تخم مرغ بودیم، در ابتدای دولت جدید، وزیر اسبق وزارت جهاد کشاورزی(ساداتی نژاد) طی روز اول فعالیت دستور دادند که تخم مرغ وضعیت بحرانی دارد و باید هر طور شده با واردات وضعیت را از شرایط بحرانی خارج کنیم و بعد روی تولید برنامه ریزی کردند. اولین مصداق جهش تولید با مشارکت مردم که رهبر مغظم انقلاب بر آن تاکید داشتند، در زمینه تخم مرغ بود. در همان سال، با توجه به نگاه ویژه وزیر جهاد کشاورزی و واگذاری کلیه امور اجرایی به اتحادیه، در سال ۱۴۰۱ ما حدود ۵۴ هزار تن تخم مرغ صادر کردیم و از یک کشور واردکننده به یک کشور صادرکننده تبدیل شدیم. در سال ۱۴۰۲ نیز ۵۴ هزار تن را به ۱۳۷ هزارتن افزایش دادیم که این رقم بسیار بالایی است و ترکیه که در میان کشورهای همسایه رقیب ایران محسوب می‌شد، حالا یک پله از ایران عقب مانده چرا که در دنیا به لحاظ ساختاری، چیزی مشابه واحدهای مدرن تولید تخم مرغ ایران وجود ندارد.
برنامه‌ریزی صادرات ۱۵۰ هزار تن تخم مرغ در سال جاری
با توجه به وجود شرایط ویژه و اعتماد وزارت جهاد کشاورزی و بخش بازرگانی در بحث صادرات و واگذاری امور به بخش خصوصی، صادرات ۱۵۰ هزار تنی تخم مرغ در سال جاری هدفگذاری شده است. تخم مرغ یک کالای استراتژیک است از آمریکا تا اروپا، همگی آن را یک کالای بحرانی می‌دانند.
ما هیچوقت برای تامین کالای اساسی و استراتژیک کشور، دستمان را به سوی کشوری دیگر دراز نمی‌کنیم. با برنامه‌ریزی‌های وزارت جهاد کشاورزی و همچنین اتحادیه بخش خصوصی ما هیچ مشکلی در تامین تخم مرغ نداشتیم طبق آمار بانک مرکزی و تمام دستگاه‌های آماری ما کمترین نوسان را در تامین تخم مرغ در سال گذشته داشتیم و رکورد ۱۳۷ هزار تن صادرات که حدود ۱۵۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشور دارد رقم بسیار بالایی است اما نکته مهم دیگر این است که ما در زمینه تولید تخم مرغ به اطمینان خاطر رسیده‌ایم و دیگر برای تامین کالای استراتژیک خود دست کمک به سوی هیچ کشوری دراز نمی‌کنیم و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده به وفور در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.
نگاه تولید محور وزارت جهاد کشاورزی و بخش بازرگانی وزارت که در دولت سیزدهم به ویژه معاون اول رئیس جمهور داشتند در زمینه تولید تخم مرغ به ثمر نشسته و امسال نیز قطعاً یکی از سال‌هایی است که تولید و صادرات مناسبی خواهیم داشت و در این زمینه هیچ مشکلی نداریم و با توجه به واردات منظم نهاده‌ها سال جاری نیز یکی از سال‌های خوب در زمینه تولید خواهد بود.
یکی از مشکلات حوزه تولید و صادرات مسئله فقدان فرماندهی واحد اقتصادی بود، نهادهای مختلف با قوانین خلق الساعه روند تولید و صادرات را مختل میکردند، با توجه به توضیحات شما به نظر فرماندهی واحد اقتصادی در دولت سیزدهم بهتر شده است.
اعتماد به بخش خصوصی یکی از اتفاقات بسیار مناسب در زمینه صادرات بوده است. در دولت جدید با تفکر به اینکه تولید کنندگان و بازار بهترین تنظیم کننده بازار هستند و با نظارت و هدایت و سیاست گذاری کلی دولت می‌تواند بهترین برنامه‌ریزی‌ها را داشته باشد.
شرایط دسترسی به معاون اول و جلسات مکرر با وزیر جهاد کشاورزی و معاونین و قائم مقام‌های وزیر بسیار راحت و مناسب است و به علت سهولت ارتباط با وزیر جهاد کشاورزی و مسئولین دیگر اگر مشکلی وجود داشت با مطرح کردن آن به راحتی می‌توانیم آن را حل کنیم.
ثبات سیاست‌های صادرات طی دو سال اخیر
طی دو سال اخیر به ثبات سیاست‌های صادرات رسیده‌ایم و طی این بازه زمانی کوچکترین خلل و بخشنامه‌ای در زمینه تولید و صادرات تخم مرغ نداشتیم. این ثبات در حالی هست که در سال ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ در بازه زمانی ۳ تا چهار ماهه ۲۰ بخشنامه برای صادرات تخم مرغ اعم از گذاشتن و برداشتن عوارض صادرات و… مطرح شد که هر کدام در التهاب قیمت تخم مرغ تاثیر داشتند ولی طی دو سال اخیر هیچ بخشنامه‌ای از طرف دولت برای صادرات تخم مرغ نداشتیم و کاملاً به بخش خصوصی واگذار شده است و اگر بخشنامه‌ای هم صادر شده طی ۴۸ ساعت اصلاح شده و ما هیچ چالشی در این زمینه نداشته‌ایم.
در زمینه طیور و کالای اساسی مثل تولید مرغ و تخم مرغ هیچ کشوری در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری نمی‌کند و کالای استراتژیک هر کشور مبتنی با نیاز هر کشور برنامه‌ریزی می‌شود و نمی‌توان گفت که انگلیس ادعا کند می‌تواند ۱۰ برابر نیاز کشور تولید کند و چنین سرمایه‌گذاری انجام دهد چرا که کشور دچار چالش می‌شود و به‌طور کلی، کالای استراتژیکی همچون مرغ و تخم مرغ و جوجه یک روزه باید به‌صورت هوشمندانه و با توجه به نیاز کشور و همچنین میزان مورد نیاز برای صادرات تولید شود، چرا که میزان بالای تولید آن آسیب‌هایی را به بخش تولید وارد و هم وابستگی به یک کشور دیگر را شدید می‌کند.
نگاه پلکانی به تولید؛ ترکیه دیگر قادر به رقابت با ایران نیست
در صورتی که صادرات با یک قیمت گذاری و ارزآوری معقول همچنین تمرین و تولید مناسب همراه باشد بسیار مناسب است، اما اگر به میزان زیاد محصولی تولید و با یک قیمت پایین‌تری ارز وارد کشور شود در واقع به معنای هدر رفت آن محصول و ارز است و یک سال بعد همگی ورشکست و دوباره به وارد کننده تبدیل می‌شوند و این اصلاً عاقلانه نیست. نگاه ما به تولید باید پلکانی باشد همانطور که در حال حاضر ترکیه در زمینه تخم مرغ یک پله از ما پایین‌تر است یعنی شاید تا حدود ۴ سال گذشته ترکیه در زمینه تولید تخم مرغ از ما قوی‌تر بود، ولی امروزه دیگر قادر به رقابت نیست.
اینکه برخی می‌گویند ۶۰ درصد نیازتان با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی رفع می‌شود اشتباه است. حتی اگر روزی این ارز قطع شود با توجه به تکنولوژی‌هایی که در بحث تولید تخم مرغ در ایران داریم و اصلاً با دنیا قابل قیاس نیست و هزینه تمام شده انرژی آن برای تولید بسیار کم و قدرت آنها بسیار بالاست هیچ مشکلی نخواهیم داشت. اما نکته مهم این است که صادرات باید با برنامه‌ریزی و هدفمند باشد و رفع نیاز داخل کشور باید مورد توجه قرار گیرد.
صادرات؛ ابزاری برای کنترل بازار داخلی
ما صادرات را ابزاری برای کنترل بازار داخل کشور می‌دانیم و این به معنای بی‌اهمیت بودن صادرات نیست اما اولویت اولمان تنظیم بازار داخل کشور و تامین کالای اساسی خودمان است و سپس در مرحله بعد بتوانیم تا حدودی مطالبات کشورهایی که به آنها تعهد داریم را نیز تامین کنیم.
در سال جاری به کشورهای عراق، افغانستان، قطر، عمان، امارات، کویت، ترکمنستان و حتی پاکستان که شرکت تولید کننده تخم مرغ است، صادرات تخم مرغ داشته‌ایم. روسیه جزو کشورهایی است که از تمام کشورهای دیگر قوانین بهداشت و قرنطینه سختگیرانه‌ای دارد و ما حدود چهار ماه است که از آنها دعوت به عمل می‌آوریم و جلساتی را با دوستان روسیه‌ای و رایزن‌هایشان داشتیم که از فرم‌های ما بازدید کردند و همکاران وزارت جهاد کشاورزی، بخش بازرگانی و بخش خصوصی در سفارت ما در روسیه اقداماتی انجام دادند که امیدواریم در نتیجه این تلاش‌ها طی ۱۰ روز آینده برای اولین‌بار در زمینه طیور این انتقال بار به روسیه را داشته باشیم. مدارک مورد نیاز برای روسیه ارسال شده و در صورت تایید، بارگیری آغاز خواهد شد.
هرچند شکستن انحصار واردات و تنوع واردکننده ها یک مسئله مثبت و موفق است اما خطر وابستگی به خارج را هم دارد، با این مقدمه ظرفیت تولید نهاده در داخل کشور چگونه است؟ آیا می‌توانیم در زمینه سویا و ذرت به خودکفایی برسیم؟
ما در زمینه تولید گندم در کشور به خودکفایی رسیده‌ایم اما در زمینه سویا و ذرت ما توانایی تولید بیشتر و خودکفایی را نداریم و کشت فراسرزمینی بسیار به‌صرفه‌تر است. به طور مثال تولید سویا در هند مازاد بر نیازشان است و با مذاکرات تجاری با این کشور می‌توانیم مقرون به‌صرفه‌تر نیاز خود را تامین کنیم. می‌توانیم مقداری تولید ذرت وسویا را درکشور افزایش دهیم همانطور که برای گندم نیز انجام دادیم و سپس قیمت خرید تضمینی را قرار دهیم تا برای کشاورزی جذابیت داشته باشد، اما زمانی که کشوری همچون روسیه تولیدکننده ذرت است و روابط بسیار خوبی داریم می‌توانیم با یک ارتباط هوشمندانه واردات مناسبی داشته باشیم.
لزوم سرمایه‌گذاری در بنادر شمالی برای واردات محصول
ما باید با سرمایه گذاری بیشتر در بنادر شمالی کشور فشار را از جنوب کشور کم کنیم و برای واردات نهاده به ایران باید سرمایه‌گذاری در شمال کشور و نگاه استراتژیک به بالادست مورد توجه قرار گیرد تا ذرت و جو را بتوانیم راحت‌تر وارد کشور کنیم و شرایط برابری را نسبت به جنوب کشور پیدا کند. یکی از مشکلات موجود در شمال کشور، ظرفیتی است که بر آن وارد می‌شود و بنادر شمال ما پاسخگو نیست و لجستیک باید با توجه به نگاهی که به روسیه داریم افزایش پیدا کند این توان آخر شمال کشور است که می‌تواند بار از آن وارد کشور شود.
کاهش کیفیت نهاده‌ها با رسوب در بنادر
محمدرضا صدیق‌پور- دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان جوجه یکروزه- نیز در این میزگرد در پاسخ به پرسش‌های ایسنا گفت:
وضعیت بازار مرغ چگونه است و آیا طبق توضیحاتی که آقای کاشانی دادند تامین به موقع نهاده دامی موجب ثبات در تولید، عرضه و قیمت مرغ شده است؟
با توجه به رویکردی که وزارت جهادکشاورزی در ارتباط با تولید کالای اساسی که ارتباط تنگاتنگی با معیشت و سفره مردم دارد تلاش شبانه‌روزی می‌کنند و نهاده‌ها با کیفیت و تنوع مناسبی وارد می‌شوند. قبلا ممکن بود که با توجه به شرایط طولانی شدن تامین ارز و ترخیص نهاده‌ها، کیفیت آنها دچار مشکل شود ولی امروزه با هوشمند شدن واردات، تامین ارز و معاونت بازرگانی در برابر برخی مشکلاتی که در گذشته وجود داشت، در سال جاری در تامین مرغ شرایط بهتری داشتیم.
نمایندگان جوجه یک روزه که حلقه اصلی تولید مرغ در کشور هستند، به‌صورت واقع‌گرا عمل می‌کنند. تولیدکنندگان اگر شرایط اقتصادی را مناسب ببینند تولید می‌کنند. در سالیان گذشته برای خرید کالا از سوی مردم شما شاهد صف‌های طولانی بودید ولی امسال هم نیاز بازار را تامین کردیم و هم بخش صادراتی تامین شده است.
ما سال‌های گذشته واردکنندگان تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار و جوجه‌های یکروزه بودیم و امروزه با برنامه‌ریزی‌های وزارت جهاد کشاورزی، برای تامین جوجه، اجداد آنها را برای ۸ ماه فراهم کنیم که پس از ۸ ماه این اجداد به جوجه مادر تبدیل شوند و پس از گذشت ۸ ماه نیز جوجه‌های یک روزه تامین می‌شوند. طی سالیان گذشته ضعف‌هایی وجود داشته که در سال گذشته جبران شده است.
صادرات جوجه یک روزه تا نیمه دوم سال
بر اساس تولیدات شهریورماه سال گذشته، ۵۰۰ هزار جوجه مادر داشتیم که امسال با منابع داخلی، یک میلیون جوجه در ماه داریم و به دلیل اینکه طی ماه‌های گذشته تخم مرغ نطفه‌دار وارد کردیم، تا نیمه دوم سال صادرکننده خواهیم بود و این نگرش‌ها در وزارت جهاد کشاورزی و دولت سیزدهم ایجاد شده است.
طبق فرمایش مقام معظم رهبری که به تولید در داخل کشور با مشارکت مردم تاکید دارند، تلاش ما این است که نه تنها این کالای اساسی به وفور در سفره مردم باشد بلکه بتوانیم صادر کننده باشیم تحریم‌ها نیز نتواند برای ما مانعی ایجاد کند. به قدری در حال حاضر دچار فراوانی نهاده هستیم که برخی واحدها در حال ذخیره سازی هستند و واحدهایی که انبارهای مجهزی دارند ذخایر خود را تجدید می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که در آینده نیز آسیب پذیری کمتری وجود داشته باشد.
آیا شکسته شدن انحصار واردات نهاده به مسئله صادرات نیز کمک کرده و تاثیرگذار بوده است؟
بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده و با توجه به کیفیت بالای نهاده‌ها ماهانه می‌توانیم ۳۰۰ هزار تن تولید مرغ داشته باشیم چرا که بر اساس نهاده مصرفی که کیفیت بهتری داشته باشد وضعیت تولید نیز می‌تواند مناسب‌تر باشد.
بر اساس تصمیمات وزارت جهاد کشاورزی سالانه باید ۲۰۰ هزار تن صادرات مرغ داشته باشیم که با توجه به پیش‌بینی‌های انجام شده برای جوجه‌ریزی‌های اسفند و فروردین که از یک ماه گذشته آغاز شده ما ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تن را با کمک برخی واحدها صادر کردیم و این جریان ادامه دارد. نکته مثبت این ماجرا این است که تولید دیگر مو به مو انجام نمی‌شود که با کوچکترین تغییر دچار مشکل و کمبود شویم و گله‌های مولد در صحنه باقی می‌مانند که تولید خوبی دارند در چنین شرایطی ذخایر ما نیز تجدید شده که در چنین شرایطی صادرات ما به نفع تولید کننده است و می‌تواند پویایی تولید را رقم بزند.
با توجه به افزایش تولید که دیگر تنها مصرف داخلی پاسخگو نیست و باید صادر شوند، به کدام کشورها صادرات صورت می‌گیرد؟
در حال حاضر به کشورهای افغانستان و عراق صادرات نهاده داریم بر اساس رایزنی‌های انجام شده اگر شرایط مناسب شود برای روسیه، عمان و قطر نیز صادرات خواهیم داشت. نکته بسیار مهم و ارزشمند برای صادرات این است که زیرساختی برای آن تهیه شود که پویایی آن حفظ شود تا وقتی با یک شرکت خارجی قرارداد صادرات امضا می‌کنیم از ما بازه زمانی قرارداد را می‌خواهند که مشخص کنیم، بنابراین این پویایی در صادرات اهمیت بالایی دارد چرا که اگر یک روز صادرات به تعویق بیفتد پول صادر کننده بلوکه می‌شود و این شکست بزرگی است.
با توجه به توضیحی که فرمودید، آیا امکان سرمایه گذاری در کشورهای منطقه و تولید در همان کشور وجود دارد؟ به طور نمونه ما شاهد ایجاد مرغداری در کشور عراق باشیم و از همانجا بازار این کشور را تامین کنیم؟
بر اساس شرایط موجود در کشور عراق پیشنهاد احداث فارم‌هایی(مزرعه‌هایی) را به ما دادند که همکاران ما در عراق و عمان کشت فراسرزمینی انجام دهند و کسانی که علاقمند بودند اقداماتی انجام دادند و با توجه به قرابتی که در بخش فرهنگی هر دو کشور وجود دارد این کار قابل توسعه است اما اینکه بگوییم در چه سطحی انجام می‌شود آمار درستی در دست نداریم ولی می‌توانیم بگوییم که اقدام این چنینی قابل توسعه است و در حال حاضر پیشنهاد شده است که در کردستان عراق که منطقه خوش آب و هوایی است اقداماتی صورت بگیرد و امیدواریم که این ارتباطات تداوم داشته باشد.
با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده طی سالیان گذشته اولویت ما حفظ سرمایه‌های داخلی است و اگر اطمینان کامل داشته باشیم که برای سرمایه‌های داخلی مشکلی ایجاد نمی‌شود با کشت سرزمینی موفق هستیم اما با توجه به اینکه به قوانین کشورها ممکن است اشراف نداشته باشیم امکان ایجاد خطر برای سرمایه‌های ما وجود دارد بنابراین سرمایه‌گذاری در خارج از کشور به عنوان یک گزینه مورد توجه است اما حفظ سرمایه‌های داخل کشور در اولویت اول قرار دارد.
همچنین با توجه به محدودیت نزولات آسمانی در داخل کشور، ذرت و سویای وارداتی به کشور، به معنای واردات آب مجازی است و حتی اگر بخواهیم هم با توجه به مشکل محدودیت منابع آبی ما می‌توانیم به کشت محصولات و خودکفایی بپردازیم. به دلیل آب بر بودن برخی از محصولات همچون ذرت با توجه به شرایط موجود ذخایر آبی کشورمان واردات آنها گزینه مناسبی است که بتوانیم برای کشت محصولات کم آب‌بر سرمایه‌گذاری کنیم و از ارزش افزوده این محصولات کم آب بر استفاده کنیم.
نظرشما درباره خودکفایی در زمینه تولید سویا و ذرت چیست؟
با توجه به شرایط کشورمان توسعه کشت ذرت و سویا برای ما امکان‌پذیر نیست، چراکه با این محدودیت منابع آبی حتی اگر بخواهیم هم نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. اما با توجه به اینکه کشورهایی همچون روسیه و ترکیه شرایط مناسبی دارند می‌توانیم به واردات این محصولات از این دو کشور فکر کنیم که در این شرایط آب مجازی وارد کشور می‌شود بنابراین برای تغییر شرایط اولویت با واردات است که برای کشت‌های کم‌آب بر سرمایه‌گذاری کنیم.
چرا ما زنجیره‌ای تولیدات را نداریم که دانه‌های روغنی را وارد و از آنها کنجاله تولید کنیم، در حال حاضر بخشی جدی از واردات ما مربوط به کنجاله است؟
سال گذشته درهمین بازه زمانی ما برای کنجاله با کیفیت چالش داشتیم چراکه تمام واردات به سمت و سوی دانه‌های روغنی رفته بود و اولویت با مصرف روغن دانه‌ها بود و اگر وقفه‌ای در مصرف روغن آن ایجاد می‌شد، تغذیه مرغ‌ها دچار اختلال می‌شد که در این راستا وزارت جهاد کشاورزی تعیین کرد که درصدی از کنجاله مورد نیاز، از کنجاله خشک و درصدی نیز از دانه‌های روغنی تامین شود. طی سال گذشته با توجه به این عدم تعادل در بخش تامین کنجاله آسیب زیاد دیدیم اما با تمهیدات شبانه روزی در تامین کنجاله توانستیم به وضعیت عادی برسیم.
آیا تغییری در نوع نهاده‌ها ایجاد شده است؟ یعنی غذای مرغ را بتوانیم از منابع دیگر تامین کنیم؟
با توجه به اینکه در حال حاضر نژادهای ما پرتولید هستند، کوچکترین وقفه‌ای درتامین کنجاله می‌تواند در بهره‌برداری از آنها آسیب‌هایی وارد کند. تکنولوژی تغذیه و نژادهایی که با آنها کار می‌کنیم بر اساس علم روز است و به همین دلیل شیوه‌های نگهداری که برای آنها به کار می‌گیریم نیز مطابق با علم روز است.
ایجاد هر تغییری باید بر پایه علم باشد. امروزه سرمایه‌گذاری در زمینه تولید مرغ قوت گرفته و می‌توان ادعا کرد که بعد از دنیای نفت سرمایه‌گذاری در بخش طیور، دومین نوع سرمایه‌گذاری است و باید هوشمندانه باشد. امروزه حداقل یک میلیون تولید از محل جوجه‌ریزی اجداد و تولید جوجه مادر داریم و تولیدات جوجه‌های مادر بعد از هفت ماه وارد بازار می‌شود که برای تولید جوجه‌های گوشتی که گوشت مرغ ما را تامین می‌کند وارد می‌شود و بالغ بر یک میلیون جوجه ریزی که در اردیبهشت‌ماه داریم، قطعا تولیدات جوجه در نیمه دوم سال که این جوجه‌ها به ثمر برسند، در شرایط مطلوبی قرار خواهد گرفت و در نیمه دوم سال وفور مرغ خواهیم داشت و سرریز آن را نیز صادر خواهیم کرد.
یکی از موضوعات مسئله وابستگی به مرغ اجداد و واردات آن است، آیا در این زمینه هم تغییراتی ایجاد شده است؟
به دلیل تحریم‌ها در یک مقطعی با وقفه مواجه شدیم و با توجه به اهمیتی که این موضوع در سفره مردم دارد این بحث مورد بررسی بیشتر قرار گرفته است و در دستگاه‌های شورای عالی امنیت ملی نیز برخی اقدامات انجام شد که موجب شد تا مرغ آرین در دستور کار قرار گیرد.
انتهای پیام
| © | خبرگزاری ایسنا > خبرنگار: زهرا آویژگان |
