تلاش برای درمان سرطان با استفاده از گیاه خارپنبه

به گزارش وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، سرطان به ویژه سرطان پستان و پروستات یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در کشور به ویژه در استان کرمانشاه است و سالانه تعداد زیادی را به کام مرگ می‌کشاند و این در حالی است که روش‌های درمان آن شامل داروهای شیمی درمانی در عین هزینه‌های بالا عوارض بسیاری را برای بیماران به دنبال دارند.

با توجه به شیوع دو سرطان پروستات و پستان و عوارض بسیار داروهای شیمیایی، محققان کرمانشاهی به این نتیجه رسیدند که می‌توانند با استفاده از عصاره گیاه خارپنبه، گیاهی با خار بسیار و گل‌های بنفش که به وفور در کوه‌های کرمانشاه یافت می‌شود، دارویی ضدسرطان با عوارض و هزینه بسیار کمتر از داروهای فعلی تولید کنند.

براساس گفته محققان تکمیل این مطالعات، آزمایشات حیوانی، کارآزمایی بالینی و معرفی دارو به سازمان غذا و دارو حدود دو سال زمان نیاز دارد و به نظر می‌رسد با اتمام این دوره مطالعات، روزهای امیدوارکننده‌ای پیش روی بیماران مبتلا به این نوع سرطان باشد.

سیروس جلیلی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، اظهار داشت: مصرف گیاهان برای درمان بیماری‌های مختلف سابقه‌ای به قدمت حیات انسان دارد در سال‌های اخیر با توجه به عوارض و هزینه کمتر و همچنین تأثیرات جانبی شناخته شده داروهای سنتزی که ممکن است اثرات متضادی داشته باشد، مصرف گیاهان دارویی ارزش پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه نزدیک به 8000 گونه گیاهی شناخته شده در ایران رشد می‌کند که اغلب می‌توانند دارای ویژگی‌های دارویی باشند، عنوان کرد: ایران با وسعت زیاد و در نتیجه تنوع آب و هوایی آن دارای پوشش گیاهی بسیار متنوع است.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه گفت: خارپنبه گیاهی چند ساله از تیره کاسنی است و در کشورهایی از جمله ایران و آذربایجان گسترش دارد و برگ‌های آن سبز تیره و به شکل پر با حاشیه پوشیده از خار است؛ این گیاه به حالت خودرو در ایران بیشتر در غرب کشور، دشت مغان، خوزستان و کلاردشت می‌روید.

جلیلی افزود: خارپنبه گیاه با ارزش دارویی است که به طور گسترده در طب سنتی اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد و عصاره گیاه به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی به عنوان یک عامل محافظتی در فرمولاسیون داروهای مراقبت از پوست و درمان زخم‌ها استفاده می‌شود.

وی با اشاره به اینکه این گیاه در طب سنتی ایران به عنوان ماده ضدباکتری، مقوی قلب، قابض و عامل کاهنده فشار خون استفاده می‌شود عنوان کرد: در کتاب‌های سنتی درباره خواص ضدسرطانی این کتاب گفته شده اما به ارگان‌های مدنظر اشاره نشده است.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه افزود: به همین دلیل تصمیم گرفتیم با انجام آزمایش‌هایی متوجه شویم اثرگذاری این گیاه روی چه ارگان‌هایی از بدن انسانی بیشتر است؛ برای اینکه اثر این گیاه را در مرحله کارآزمایی بالینی روی یک انسان بسنجیم در مرحله اول باید نمونه آزمایشگاهی سنجیده می‌شد که توسط محققان کرمانشاهی انجام شد.

جلیلی با بیان اینکه عنوان مطالعه انجام شده «اثر ضد سرطانی عصاره هیدروالکلی گیاه خارپنبه بر سلول‌های سرطان پستان و پروستات و اثر آن بر شیمی درمانی داروی دوکسوروبیسین» است گفت: دوکسوروبیسین از مهمترین داروهای شیمی درمانی و اسم علمی گیاه خارپنبه نیزOnopordun leptolepis است.

وی با اشاره به چرایی انتخاب دو نوع سرطان پروستات و پستان برای این تحقیق عنوان کرد: به طور کلی سرطان یکی از مهمترین عوامل مرگ و میر در دنیا محسوب می‌شود و سالیانه بیش از 7.5 میلیون نفر را در دنیا به کام مرگ می‌کشاند.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه گفت: براساس پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی بروز سرطان در ایران تقریباَ 86 هزار نفر در سال 1399 شمسی خواهد بود که البته این پیش‌بینی محقق شده است و 63 هزار نفر از این تعداد نیز فوت شده‌اند.

جلیلی با بیان اینکه در کشورهای در حال توسعه سرطان پستان از جمله شایع‌ترین سرطان‌ها در بین زنان و سرطان پروستات شایع‌ترین سرطان بین مردان است افزود: سرطان پستان یکی از عوامل اصلی به خطر انداختن سلامتی در میان بانوان و نخستین عامل مرگ و میر بر اثر سرطان بین این قشر از جامعه است.

وی بیان کرد: در آمار رسمی وزارت بهداشت در سال 1392 اعلام شد که بیش از 40 هزار نفر در ایران دچار سرطان پستان شده‌اند و به نظر می‌رسد این تعداد اکنون به سه یا چهار برابر افزایش یافته باشد و این تعداد هر ساله در حال افزایش است.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه با اشاره به اینکه پروستات یکی از غدد تولید مثل در مردان و بیماری‌های ناشی از آن نیز دارای اهمیت است گفت: سرطان پروستات شایع‌ترین سرطان بدخیم بین مردان است و بیشترین موارد بروز سرطان در مردان یعنی حدود 28 درصد مربوط به این سرطان است.

جلیلی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری در زمینه افزایش جمعیت عنوان کرد: انجام مطالعات در تحقق منویات مقام معظم رهبری و افزایش جمعیت بسیار دارای اهمیت است.

وی با بیان اینکه مهمترین عوامل دخیل در سرطان پروستات و پستان فاکتورهای ژنی و عوامل محیطی هستند گفت: عوامل محیطی همچون رژیم غذایی، نحوه زندگی، شرایط جغرافیایی، عوامل استرس زا و سن و چاقی در بروز این بیماری‌ها دخالت دارند و اخیرا نیز محققان متوجه شده‌اند هورمون‌تراپی‌ها چنانچه زیر نظر متخصص نباشد ممکن است سبب بروز این سرطان‌ها شود.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه افزود: برای درمان این سرطان‌ها چندین روش وجود دارد که شیمی درمانی، پرتو درمانی، جراحی و هورمون درمانی از جمله این موارد است که مهمترین روش روز مبارزه با سرطان در کشور ما شیمی درمانی است که البته عوارض جانبی بسیاری از جمله خستگی، حالت تهوع و ریزش مو را برای بیمار به همراه دارد.

جلیلی با بیان اینکه عوارض یک داروی شیمی درمانی می‌تواند بر روی کیفیت زندگی بیمار تأثیر بسیاری بگذارد گفت: داروی دوکسوروبیسین با نام تجاری آدریامایسین یکی از قوی‌ترین و اصلی‌ترین داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی است.

وی افزود: این دارو در درمان بسیاری از سرطان‌ها همچون معده، پستان، ریه، تخمدان، استخوان و سرطان خون مورد استفاده قرار می‌گیرد و همانند سایر داروهای شیمی درمانی دارای عوارض جانبی بسیار زیادی است که می‌تواند به تبع مسمومیت قلبی، خستگی، حالت تهوع و ریزش مو را به دنبال داشته باشد.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه گفت: مهمترین مکانیسمی که این دارو سبب می‌شود بیمار دچار مسمومیت قلبی شود این است که روی یک DNA انسان اثر می‌گذارد.

جلیلی با اشاره به تحقیقات 20 ساله انجام شده در زمینه مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌ها افزود: چرخه زندگی سلول‌های انسان بعد از مدت حدود هفت روز به اتمام می‌رسد و سلول دچار مرگ طبیعی یا برنامه‌ریزی شده می‌شود.

وی گفت: مرگ برنامه‌ریزی شده سلول به عنوان یک مانع طبیعی رشد سرطان عمل می‌کند زیرا سلول‌های سرطانی از فرایند مرگ برنامه‌ریزی شده تبعیت نمی‌کنند و بعد از رشد و ایجاد مشکلاتی برای بیمار دچار مرگی با عنوان نکروز یا مرگ غیرطبیعی خواهند شد.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه بیان کرد: ترکیبات طبیعی موجود در گیاهان با تأثیر بر روی مسیر مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌های سرطانی می‌تواند به عنوان ترکیب ضد توموری شناخته شود یعنی سلول‌ها را به تدریج وادار به مرگ برنامه‌ریزی شده می‌کند؛ بنابراین تحقیقات گسترده در حوزه گیاهان ضروری به نظر می‌رسد.

جلیلی با بیان اینکه در این تحقیق دو رده سلول سرطانی پروستات و پستان به کار گرفته شد گفت: برای روش کار گیاه خارپنبه از کوهستان‌های کرمانشاه جمع‌آوری شد و قسمت هوایی گیاه یعنی ساقه، برگ و گل در سایه و دمای محیط معمولی خشک شد و با روش خاصی از خیساندن عصاره آن تهیه و در فریزر با دمای منفی 20 درجه نگهداری شد.

وی با اشاره به اینکه سه رده سلولی سرطان پستان(MCF-7) و پروستات(LNcap) و سلول غیرسرطانی فیبروبلاست از انستیتو پاستور ایران خریداری شد افزود: سلول‌های سرطانی براساس پروتکل استاندارد کشت، نگهداری و تکثیر و در نهایت آماده تیمار با غلظت‌های مختلف عصاره، دارو و ترکیب دارو و عصاره شدند.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه گفت: بعد از تیمار سه رده سلولی، مقدار زنده مانی سلول‌ها در آزمایشگاه سنجیده، مرگ برنامه‌ریزی شده آن‌ها بررسی و سنجش بیان ژن‌ها مدنظر قرار گرفت و در نهایت نتیجه مطالعه نشان داد عصاره گیاه خارپنبه دارای اثرات سمیت بر روی سلول‌های سرطان پستان و پروستات بود اما سمیت ناچیزی بر روی سلول‌های غیرسرطانی فیبروبلاست داشت.

جلیلی افزود: به بیان دیگر عصاره خارپنبه به طور اختصاصی  سلول‌های سرطانی را مورد هدف قرار می‌داد و این موضوع برای محققان بسیار با اهمیت است زیرا بیشتر داروهای ضدسرطانی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد به دلیل آسیب رساندن به سلول‌های غیرسرطانی و سمیت عمومی اثرات جانبی بدی را در بدن ایجاد می‌کنند.

وی گفت: عصاره این گیاه سبب القای مرگ برنامه‌ریزی شده در سلول‌های سرطانی پروستات و پستان می‌شود؛ این القا بسیار مهم است زیرا ماده‌ یا دارویی که مرگ سلولی را به روش نکروز و غیرطبیعی رقم بزند فاقد ارزش است زیرا سلول نکروز شده قادر به آسیب رساندن به سلول‌های مجاور است.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه با اشاره به اینکه در این آزمایشات استفاده همزمان از عصاره این گیاه و داروی شیمی درمانی دوکسوروبیسین سبب افزایش اثربخشی داروی شیمی درمانی شد افزود: محققان دانشگاه در بیمارستان سرطان کرمانشاه در حال تلاش برای تلفیق این دو روش و دارو هستند زیرا نتیجه مطالعه نشان داده که این گیاه می‌تواند مقاومت به شیمی درمانی را در این دو سرطان کاهش دهد.

جلیلی عنوان کرد: در مرحله بعد همکاران داروساز این فراورده را فرمولاسیون می‌کنند و به عنوان داروی ضد تومور یا سرطان در آینده استفاده می‌شود.

وی گفت: یک مطالعه برای این موضوع کافی نیست و گام بعدی این است که این گیاه روی حیوان آزمایشی به کار برده شود و بعد از کسب نتیجه موفقیت‌آمیز، مرحله بعدی آزمایش در سطح مطالعات انسانی روی بیماران سرطانی داوطلب است و چنانچه این روند موفقیت‌آمیز باشد دارو برای درمان بیماران سرطانی که هر روز تعداد آن‌ها در حال افزایش است، به سازمان غذا و دارو معرفی خواهد شد.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه عنوان کرد: هزینه این روش درمانی بسیار کمتر از روش‌های شیمی درمانی کنونی است زیرا این گیاه به وفور در بیشتر مناطق کرمانشاه یافت می‌شود و تنها باید در محیط آزمایشگاهی عصاره‌گیری شود و ابزار و امکانات مورد نیاز نیز در استان کرمانشاه موجود است.

جلیلی افزود: مطالعه انجام شده تنها در فاز سلولی و در آزمایشگاه کشت سلولی انجام شده و تا 6 ماه آینده مطالعات حیوانی نیز انجام می‌شود و در صورت موفقیت‌آمیز بودن در مرحله بعد به ترتیب روی موش کوچک، موش بزرگ و خرگوش آزمایش و بعد از آن فرمولاسیون توسط داروساز و آزمایشات انسانی انجام می‌شود که در مجموع حدود دو سال زمان نیاز دارد.

وی با بیان اینکه هدف ما در دانشگاه این است که آلام مردم کاهش یابد گفت: اکنون پنج دارو در مرکز رشد استان تولید می‌شود که سه مورد از این داروها منع واردات گرفته‌اند و در واقع این داروها نیز از همین تحقیقات آغاز شده‌اند.

انتهای پیام/