نبض حیات صنایع دستی در تار و پود کرچالِ سوادکوه

به گزارش وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از سوادکوه، در سیر مرور زندگی گذشتگان جذابیت‌هایی انسان را در خود غرق کرده و در برهه‌ای از زمان نگه می‌دارد؛ همان زمان‌هایی که حیات پیشینیان هنوز رنگ و بوی مدرنیته به خود نگرفته بود و زندگی‌ها مملو از بساط خلاقیت و هنر برای گذران بود؛ روزهایی که هنر در ذهن‌های خلاق تراوش می‌کرد و دست‌ها خلاقیت موزون را شکل می‌دادند و صفای زندگی‌های ساده، رنگارنگ از چیدمان هنرهایی به نام صنایع دستی می‌شد، صنعتی که در ظرافت دستان زنان و مردان به ظهور می‌رسید و امروزه در دنیای امروزی هنوز نفس می‌کشند و در رقابت با زرق و برق معاصر، درخشندگی، رنگ و لعاب خیره کننده خود را حفظ کرده و خودنمایی می‌کنند.

سوادکوه سرشار از همین هنرهای زیبا در قالب صنایع دستی است و شهر کوهستانی آلاشت آن به این ویژگی شناخته شده و علاقه‌مندان این صنعت را به سمت خود جذب می‌کند؛ شهری که بانوان آن از دیرباز با هنرهای دستی خو گرفته‌اند و با انواع بافتنی‌های زیبا، جهاز دختران خود را پر بار از زیبایی‌های خلاقانه می‌کردند، زیبایی‌هایی که در قلاب‌بافی، شَمَد بافی، میل بافی، لاک‌تراشی، چرم دوزی، چادرشب بافی نقش بسته می‌شود و گل سر سبد هنرهایشان ” جاجیم” بود.

جاجیم رونق خود را به یُمن خوش ذوقی بانوان این دیار حفظ کرده و شهر آلاشت با جاجیم شناخته می‌شود، این محصول بِرَندی برای سوادکوه شده و صدای ” کِرچال” هنوز در آلاشت شنیده می‌شود.

صنایع دستی بهانه‌ای شد تا ضمن یادآوری هنرهای دستی زیبای سوادکوه بویژه شهر صنایع دستی آلاشت با جاجیم معروفش، گفت و گویی با بانوی کارآفرین برتر کشوری در زمینه صنایع دستی، داشته باشیم.

فاطمه نعمتی آلاشتی؛ بانوی کارآفرین در زمینه صنایع دستی در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه ،گفت: هنر صنایع دستی در همه خانه‌های سوادکوه وجود دارد همچون بافتنی، جاجیم، گلیم، نقاشی و به هر کسی نگاه می‌کنیم به هنری مشغول است. خودم از خیاطی شروع کردم و رشته دانشگاهی‌ام طراحی دوخت است و به چرم‌دوزی رسیدم، لباس‌های سنتی، مجلسی، منجق‌دوزی هم کار کردم، اما چرم دوزی رشته جدا از خیاطی بوده و بسیار عالی است و به دیگران هم آموزش می‌دهم.

نعمتی آلاشتی ضمن معرفی صنایع دستی سوادکوه بویژه در شهر آلاشت، هنر صنایع دستی را زندگی مردم آلاشت دانست و با مرور خاطرات گذشته و هنر بانوان آلاشتی، خاطرنشان کرد: در دوران کودکی مادربزرگ و خانواده‌ها همه جاجیم بافی انجام می‌دادند، در هر خانه‌ای صدای دستگاه بافندگی جاجیم ” کِرچال” شنیده می‌شد، علاوه بر آن ابریشم بافی، حوله بافی، شَمَددوزی، چادرشب بافی، پنج میل بافتنی، قلاب بافی و دو میل بافی انجام می‌شد. اصالت جاجیم برای آلاشت است، اما گلیم بافی هم انجام می‌شد و در شب نشینی‌های گذشته همه مشغول بافتنی بودند.

وی افزود: بافتنی کار لذت‌بخشی بود که همگان انجام می‌دادند و زمانی که به پاییز می‌رسیدیم مادران شروع به بافتن لباس گرم می‌کردند، آن موقع کسی آن را به اسم هنر نمی‌دانست و امروزه به عنوان هنر شناخته از آن و استقبال می‌شود.

آلاشت بازارچه می‌خواهد

این هنرمند کارآفرین با بیان اینکه در گذشته سه کارگاه جاجیم بافی در شهر آلاشت فعال بود و در حال حاضر یک کارگاه فعال است، گفت: امیدواریم یک بازارچه در این شهر ایجاد شود، میراث فرهنگی باید برای این مجموعه تدبیری داشته باشد، زیرا از تمام نقاط کشور به شهر آلاشت می‌آیند و خرید جاجیم انجام می‌دهند، حتی توریست‌های خارجی هم همواره مهمان این شهر می‌شوند، اما مهارت فروش این محصول وجود ندارد و نیاز به آموزش است.

نعمتی آلاشتی با اشاره به اینکه جاجیم آلاشت به عنوان صنایع دستی ثبت ملی شده و همچنین شهر آلاشت به عنوان شهر جاجیم ثبت ملی شده است، تصریح کرد: وقتی چیزی ثبت ملی شده و به عنوان بِرَند سوادکوه معرفی می‌شود، باید در همه شهرهای سوادکوه آموزش جاجیم بافی داده شود و فروشگاهی هم برای عرضه، شناساندن و فروش این محصول داشته باشیم، جاجیم آلاشت طبق یک اصل ثبت شده، وقتی چیزی را ثبت می‌کنیم باید آن را حفظ کنیم.

فرایند سخت و پیچیده مجوز گرفتن‌

این کارآفرین برتر یکی از بزرگ‌ترین مشکلات فعالان صنایع دستی در سوادکوه را بحث مجوزها برشمرد و ادامه داد: راهنمایی درستی برای گرفتن مجوز انجام نمی‌شود، کار چرم و چوب هم زیاد شده و لاک‌تراشی هم به عنوان صنایع دستی انجام می‌شود، در صنایع دستی اولین حرفه جاجیم‌بافی بعد آن چوب، چرم، قلاب بافی و سپس گلیم بافی است، اما اصالت گلیم بافی برای اردبیل بوده و عملا گلیم سوادکوه نداریم.

نعمتی آلاشتی در تعریف کارآفرینی، توضیح داد: کارآفرین یعنی هنرمند یا صنعت‌گر زیر مجموعه‌‌ای داشته باشد که وارد بازار کار و درآمدزایی شود، حرفه را به دیگران آموزش داده و کار ایجاد کند، هم در حوزه صنایع دستی و هم خیاطی فعال هستم و دوخت کیف‌هایی با چرم ، جاجیم و گلیم انجام و آموزش می‌دهم.

حمایتی در کار نیست

این بانوی کارآفرین که از سال 99 به طور مداوم برتر شناخته شده است، ضمن یادآوری عناوین برتر در طی سال‌های اخیر با انتقاد نسبت به حمایت نشدن از سوی میراث فرهنگی سوادکوه، یادآور شد : از سال 99 تاکنون به عنوان کارآفرین برتر کشور و استان انتخاب و جزو 4 زن تاثیرگذار استان در اولین کنگره بین‌المللی زنان در تهران بودم، بانوی کارآفرین برتر از سوی استانداری معرفی شدم، امسال نیز در کنگره بین‌المللی مازندران به عنوان کارآفرین برتر دعوت شدم و عناوین دیگری هم در سال‌های اخیر داشته‌ام. باوجود نگاه حمایتی کشور و استان اما میراث فرهنگی سوادکوه حمایتی نمی‌کند با این وجود در کنار میراث فرهنگی شهرستان هستم و کارها را انجام می‌دهم.

آموزش و اشتغالزایی برای 300 نفر

نعمتی آلاشتی با بیان اینکه صنایع دستی شرایط درآمدی را برای خانواده‌ها به‌وجود آورده و شاگردانی که تاکنون تربیت کرده‌ام از این طریق کسب درآمد می‌کنند، گفت: از سال 92 تاکنون حدود 300 نفر را آموزش داده‌ام که البته در حال حاضر بر تعداد آنها افزوده شده و همه آنها کار انجام می‌دهند و تعدادی هم ثابت هستند، برخی افراد ابتدا برای هنرآموزی وارد می‌شوند و سپس به کسب درآمد روی می‌آورند، اما بسیاری از افراد برای کسب درآمد وارد کار صنایع دستی می‌شوند، کار چرم نیز حرفه‌‌‌ای است که افراد معمولا خانوادگی انجام می‌دهند و درآمد کسب می‌کنند.

به گزارش تسنیم، صدای ” کِرچال” با هنر دست بانوان آلاشتی نواخته می‌شود و حاصل این نواختن جاجیم است که به بار می‌نشیند، بانوانی که بافتن با انگشتان آنها درآمیخته شده و حیات صنایع دستی را در سوادکوه زنده نگه داشته‌اند و انواع هنرهای دستی را تاکنون حفظ کرده‌اند تا هنوز چادرشب و شَمَد بافته شود، قلاب بافی، پنج میل و دو میل ادامه یابند، لاک‌تراشی و چرم دوزی گسترش یابد اما تداوم حیات همه این هنرها به حمایت متولیان نیز بستگی دارد تا همیشه صنایع دستی سوادکوه زنده بماند و در لابه لای زندگی امروزی گم نشود. 

انتهای پیام/