ابعاد وپیامدهای پیروزی چپ‌گرایان درفرانسه/پاریس به‌کدام سو می‌رود

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: با انجام دور دوم انتخابات مجلس نمایندگان فرانسه در هشتم جولای ائتلاف چپ‌گرایان موسوم به «جبهه مردمی جدید» بیشترین کرسی را به دست آورد. در این دور از انتخابات همچنین «ائتلاف با هم» که یک گروه میانه رو به رهبری امانوئل ماکرون و ائتلاف راست‌گرای اجتماع ملی به رهبری مارین لوپن متشکل از گروه‌های چپ و سبزها در رده‌های بعدی قرار گرفتند. پیروزی چپ‌گرایان در این انتخابات، حکایت از ایجاد رویکردها و سیاست‌های جدید در فرانسه دارد که با نگاه جریان‌های میانه‌رو و راست‌های افراطی متفاوت است.

نگاهی به نتایج دور اول و دوم انتخابات فرانسه

نظام انتخاباتی فرانسه از نوع رأی‌گیری دو مرحله‌ای و برای گزینش یک فرد از میان چند نامزد است. اگر هیچ‌کدام از نامزدها در دور اول انتخابات نتوانند حائز مقدار مشخصی از آرا (که معمولاً اکثریتی بین ۴۰ تا ۴۵ درصد با اختلاف ۵ تا ۱۵ درصد است) شوند، آن دسته از نامزدهایی که آرای کمتری نسبت به حد مشخصی از آرا را به دست آورده‌اند یا همه نامزدها به جز دو نامزدی که بیشترین رأی را آورده‌اند حذف شده و افراد باقی‌مانده به دور بعدی رقابت می‌روند. مجلس نمایندگان فرانسه ۵۷۷ کرسی دارد و طبق نظام انتخاباتی این کشور، برای کسب اکثریت مطلق یک حزب یا ائتلاف باید حداقل ۲۸۹ کرسی از تعداد مذکور را به دست آورد.

در دور اول انتخاب مجلس نمایندگان که با حضور ۶۷ درصد از رأی دهندگان فرانسوی برگزار شد، ائتلاف اجتماع ملی (RN) ۳۳.۱۴ درصد آرا را کسب کرد. جبهه جدید مردمی (NFP) با کسب ۲۰.۷۶ درصد آرا در رده دوم قرار گرفت. ائتلاف «با هم» (Ensemble) به رهبری امانوئل ماکرون با کسب ۲۰.۷۶ درصد آرا در رده سوم قرار گرفت. با این حال نتایج دور دوم انتخابات که با حضور ۶۶.۶۳ واجدین شرایط برگزار شد به شرح ذیل رقم خورد:

۱- جبهه مردمی جدید به رهبری لوک ملانشون متشکل از احزاب فرانسه سرکش ( LFI)، حزب سوسیالیست ( PS)، حزب کمونیست ( PCF)، سبزهای محیط زیستی اروپا ( EEVL) و حزب رادیکال ( RP) با کسب ۳۲.۶ درصد آرا، ۱۸۸ کرسی را به دست آورد.

۲- ائتلاف باهم متشکل از احزاب میانه‌رو به رهبری امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه شامل احزاب رنسانس، مدوم و افق‌ها با کسب ۲۷.۹ درصد آرا، ۱۶۱ کرسی را به دست آوردند.

۳- ائتلاف اجتماع ملی به رهبری مارین لوپن سیاستمدار راست افراطی با کسب ۲۴.۶ درصد آرا، ۱۴۲ کرسی را به دست آوردند.

به این دلیل که هیچیک از سه بلوک قدرت اکثریت مطلق را به دست نیاورده‌اند، می‌بایست در این کشور یک دولت ائتلافی بین ائتلاف‌ها یا احزاب سیاسی تشکیل شود. در این شرایط آن گونه که کارشناسان مسائل فرانسه پیش بینی کرده‌اند این احتمال وجود دارد که ائتلاف آن سامبل به رهبری ماکرون از احزاب میانه‌رو، تلاش خود را صرف نزدیکی به سوسیالیست‌ها و سبزها، احزاب معتدل‌تر در ائتلاف چپ‌گرا و جبهه مردمی جدید کرده و به این وسیله ائتلاف کلان مجلس نمایندگان برای تشکیل دولت شکل بگیرد. قانون اساسی فرانسه به رئیس جمهور این امکان را می‌دهد که هر کسی را که می‌خواهد به عنوان نخست وزیر انتخاب کند. اما در عمل چون پارلمان می‌تواند دولت را وادار به استعفا کند، رئیس جمهور معمولاً فردی را انتخاب می‌کند که مورد قبول مجلس باشد.

بر این اساس به نظر می‌رسد برای تشکیل یک دولت ائتلافی که از کارآمدی لازم نیز برخوردار باشد، ماکرون چاره‌ای جز انتصاب نخست وزیری از جبهه مردمی جدید ندارد که بیشترین کرسی را به دست آورده است. چه اینکه ملانشون رهبر ائتلاف پیروز نیز در یک سخنرانی تاکید کرده است که: «به اراده مردم باید به شدت احترام گذاشته شود و هیچ ترتیب دیگری قابل قبول نخواهد بود.» اما کارشناسان معتقدند که ایجاد یک ائتلاف جریان اصلی، اگرچه در اصل امکان‌پذیر است اما با توجه به مواضع متفاوت احزاب در مورد موضوعاتی مانند مهاجران، مالیات، حقوق بازنشستگی و سرمایه‌گذاری سبز دشوار است.

برنامه‌های راست‌گرایان‌

احزاب دست راستی با محوریت لوپن و ائتلاف اجتماع ملی در فرانسه بیش از همه بر سیاست‌های ضد مهاجرتی متمرکز هستند. این احزاب سابقه نژادپرستی، بیگانه‌هراسی، یهودی‌ستیزی، خصومت با مسلمانان فرانسه و روابط تاریخی با روسیه را دارند. سرفصل اصلی برنامه این ائتلاف نیز کاهش مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی و اخراج خارجی‌های بزهکار در فرانسه بود. بر اساس برنامه‌های ضدمهاجرتی این حزب، فرانسوی‌های دارای تابعیت دوگانه از امکان استخدام در برخی مشاغل حساس و راهبردی به ویژه در حوزه‌های نظامی و اطلاعاتی محروم می‌شوند. این ائتلاف همچنین دم از ناامیدی رأی دهندگان از تورم، درآمد پایین و تبعات منفی جهانی شدن می‌زند. در حوزه سیاست خارجی یک برنامه اصلی لوپن، همگرایی و دوستی هر چه بیشتر با اسرائیل است. در حوزه اقتصادی نیز وعده افزایش قدرت مصرف‌کنندگان و اتخاذ مواضع سخت‌گیرانه‌تری در قبال قوانین اتحادیه اروپا را وعده داده است.

برنامه‌های چپ‌گرایان

برنامه‌های چپ‌گرایان برخلاف ائتلاف اجتماع ملی با محوریت استقبال عزتمندانه از خارجی‌ها دنبال می‌شود که بر اساس آن، قوانین پناهندگی و مهاجرت مصوب سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۴ م لغو خواهند شد. لذا برنامه اصلی این حزب بهبود شرایط پذیرش پناهجویان، تسهیل دسترسی آنها به ویزا و صدور مجوز اقامت با اعتبار ۱۰ ساله، برخورداری پناهجویان از حمایت‌های تأمین اجتماعی و ایجاد آژانس امداد و نجات دریایی و زمینی برای مهاجران در سطح اتحادیه اروپا است. در حوزه سیاست خارجی مهم‌ترین موضع ملانشون رهبر ائتلاف چپ، تصمیم برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین است. وی در یک سخنرانی در ژوئن امسال در نشست اتحادیه مردمی در شهر بزانسون در شرق فرانسه، ضمن خواستار شدن تحریم فوری سلاح‌های ارسالی به ارتش رژیم صهیونیستی، اعلام کرد که فرانسه باید کشور فلسطینی را به رسمیت بشناسد.

برنامه‌های میانه‌روها

امانوئل ماکرون در بین طیف‌های سیاسی فرانسه به عنوان یک نولیبرال شناخته می‌شود. در حالی که راست‌گرایانی چون لوپن نماینده ملی‌گرایی محسوب می‌شوند. میانه‌روها در میانه دو سر طیف راست و چپ در مورد موضوع مهاجرت قرار دارند و معتقد به اتخاذ سیاست‌های گزینشی هستند. او بیش از همه منتقد سیاست مهاجرتی چپ‌گرایان موسوم به سیاست «درهای باز» است. سیاست‌های گزینشی در برنامه این ائتلاف نیز مشخص است. در برنامه‌های این ائتلاف آمده است که به اخراج هر خارجی متخلف یا افراطی که تهدیدی برای نظم عمومی باشد از قلمرو ملی خود ادامه خواهد داد. این برنامه در عمل نیز در سیاست‌های ماکرون از سال ۲۰۱۷ به این سو که منجر به اخراج بیش از ۱۲ هزار نفر از خاک فرانسه شده خود را نشان داده است. در عین حال در بخش دیگری آورده است که از «محققان، پزشکان، کارگران ماهر» استقبال می‌کند.

نتیجه

پیروزی چپ‌گرایان به نوعی یک تحول در فضای سیاسی فرانسه محسوب می‌شود. در حوزه سیاست داخلی چپ‌گرایان بر افزایش اعمال مالیات و کاهش قدرت رئیس‌جمهور به نفع قوه مجلس و قوه مقننه و تسهیل قانون مهاجرت تمرکز دارند. در عین حال مرکز ثقل برنامه‌های انتخاباتی، سیاست‌های مهاجرتی بوده است، موضوعی که یکی از چالش‌های اتحادیه اروپا در سطح کلان محسوب می‌شود. راست‌های افراطی و میانه‌روها خواستار اعمال سیاست‌های سخت‌گیرانه و محدودیت آفرین علیه مهاجرت هستند، اما چپ‌گرایان سیاست درهای باز و ساماندهی مهاجرین را در نظر دارند. در حوزه سیاست خارجی نیز میانه‌روها بیشتر خواستار تشریک مساعی فرانسه با آمریکا و اتحادیه اروپا هستند. این در حالی است که راست‌گرایان خواستار نزدیکی به روسیه و تعامل‌سازی بین ناتو و مسکو هستند. چپ‌گرایان در عین اینکه خواستار وجه مستقل فرانسه در سطح جهانی هستند و به ویژه در موضوعات جاری خواستار تشکیل کشور فلسطینی، قطع حمایت فرانسه از اسرائیل و حل دیپلماتیک جنگ اوکراین هستند.

*سجاد مرادی کلارده، پژوهشگر روابط بین‌الملل