800 سال به یاد امام حسین (ع)/ روایتی از علم‌بندی ماسوله

به گزارش بخش استانی وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از رشت، ایران کشوری پهناور است که فرهنگ‌های مختلفی را در خود جای دارد، می‌توان ایران را مانند رنگین کمانی ترسیم کرد که هر رنگ آن حاوی یک پیام است، گستردگی و تنوع فرهنگی در ایران به گونه‌ای است که حتی برخی از استان‌ها نیز خود دارای چند نوع آداب و رسوم است که گیلان نمونه آن است، استان گیلان را که به عنوان یکی از استان‌های مذهبی و با گویش گیلکی می‌شناسند در درون خود چند نوع آداب و رسوم و حتی گویش‌های مختلف از جمله گیلک، تالشی، ترک و غیره را جای داده است. 

هر شهرستان استان گیلان حتی در تنوع خوراک و پوشاک و آداب و رسوم نیز متفاوت است که نشان از اصالت و تقید مردم این مرزوبوم دارد، در ماه محرم الحرام نیز هر شهرستان این استان برنامه‌های مختلفی را با توجه به آداب و رسوم منطقه خود برگزار می‌کنند که جدا از برگزاری مراسم‌های مناسبتی، دارای جذابیت‌های گردشگری نیز می‌باشد. 

یکی مراسم‌هایی که در ششم محرم هر سال در گیلان برگزار می‌شود مراسم علم‌بندی در شهر تاریخی ماسوله است که در این روز جمعیت زیادی را در خود جای می‌دهد و مردم این منطقه کوهستانی به نشان ارادت به امام حسین (ع)، عزاداری می‌کنند و آئین محلی خود را به نام علم‌بندی به جای می‌آورند. 

مراسم علم‌بندی در ماسوله، فقط یک عزاداری ساده نیست، بلکه آیینی کهن و ریشه‌دار است که هویت فرهنگی و مذهبی این شهر و حتی استان گیلان را به نمایش می‌گذارد و این مراسم، نمادی از ارادت و عشق مردم ماسوله به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و تعهد آنان به پاسداری از آرمان‌های عاشورا است. 

در آغاز روز ششم محرم و صبح زود، صدای طبل و شیپور در کوچه پس کوچه‌های ماسوله می‌پیچد و مردم را به سمت تکیه بزرگ شهر هدایت می‌کند، در تکیه، علم‌های عزاداری که از جنس چوب و پارچه‌های سبز و سیاه هستند، آماده برافراشته شدن می‌شوند. 

علم‌ها با احترام و قداست خاصی غبارروبی و عطرافشانی می‌شوند، هر علم به نام یکی از امامان معصوم (ع) مزین شده و توسط پیرغلامان و سادات با احترام و نظم خاصی از تکیه بیرون برده می‌شود، علم‌ها در میان نوحه خوانی و سینه زنی مردم به سمت محلات مختلف شهر حرکت می‌کنند، زنان و مردان، پیر و جوان، همگی در این حزن و شور شریک می‌شوند و اشک ماتم از چشمانشان جاری می‌شود. 

در هر محله، علم برای مدتی توقف می‌کند و مردم محل به عزاداری می‌پردازند. سپس علم دوباره به راه می‌افتد تا به محله بعدی برسد، این روند تا عصر ادامه پیدا می‌کند و در نهایت، تمام علم‌ها به تکیه بزرگ باز می‌گردند. 

در طول مراسم علم‌بندی، شور و حال خاصی در شهر حاکم است. مردم با لباس‌های مشکی و شال‌های عزا به سینه زنی و نوحه خوانی می‌پردازند. نوحه‌ها و اشعار حزن‌انگیز در وصف مصائب امام حسین (ع) و یاران باوفایش خوانده می‌شود و اشک از چشمان عزاداران سرازیر می‌شود. 

برخی محققان و تاریخ‌شناسان معتقدند که این مراسم از دوره صفویه به یادگار مانده و مراسم علم‌بندی ماسوله در سال 1390 به عنوان یکی از میراث فرهنگی ناملموس ایران در فهرست ملی آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است. 

بسیاری از آئین‌های عاشورایی استان گیلان در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده که از جمله آن‌ها می‌توان به علم واچینی، علم‌بندی ماسوله، تشت‌گذاری، چهل منبر و کرب زنی و تعزیه اشاره کرد که هر کدام در یک یا چند شهرستان استان گیلان برگزار می‌شود و دارای اصالت و قدمت دیرینه‌ای است.

مراسم علم‌بندی در دیگر شهرستان‌های گیلان نیز با حضور خیل عظیمی از مردم برگزار می‌شود ولی ماسوله به دلیل بافت خانه‌های مسکونی که به صورت پلکانی است و منطقه کوهستانی، شوروحال زیادی را به مراسم می‌بخشد که هرساله افراد زیادی برای شرکت در این مراسم معنوی و پرشور، خود را به ماسوله گیلان می‌رسانند تا از معنویت این مراسم بهره‌مند شوند. 

.

انتهای پیام/