محرم در بحرین؛ از حسینیه ایرانیان تا حیات عاشورایی مردم

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل، ا لناز رحمت نژاد: مراسم عاشورا و شهادت مظلومانه امام حسین (ع) و ۷۲ تن از یاران باوفایش در بحرین شور و حال خاصی دارد، از ابتدای ماه محرم نمای حسینیه‌های بحرین یکپارچه سیاه‌پوش می‌شود و شعارهای عاشورایی و پرچم‌های سیاه در خارج از محدوده حسینیه‌ها نصب می‌شود.

در اغلب حسینیه‌ها به ویژه حسینیه‌های شیعیان عرب بحرینی، صبح و شب وعاظ به روضه‌خوانی و مرثیه سرایی می‌پردازند. روزها و شب‌های هفتم، هشتم، نهم و دهم محرم مراسم سینه‌زنی و زنجیرزنی برگزار می‌شود و دسته‌های عزاداری در کوچه‌ها و خیابان‌ها به صورت منظم به راه می‌افتند.

همزمان با فرارسیدن محرم ۱۴۴۶ در فرصتی که دست داد به معرفی عادات و رسوم عزاداری در جهان اسلام پرداختیم.

قسمت اول تا نهم این گزارش که به عادات و رسوم عزاداری در لبنان، پاکستان، عراق، کویت، ترکیه، انگلیس، آمریکا، افغانستان و عمان اختصاص دارد از پیوندهای زیر قابل مطالعه و بررسی است:

* «محرم در لبنان؛ از مراسم روضه حزب الله در ضاحیه تا تعزیه‌خوانی در نبطیه»

* «محرم در پاکستان؛ از مراسم نمادین «ذوالجناح» تا کشتی «سفینه النجاة»

* «شور محرم حسینی در عراق؛ از آئین تعویض پرچم تا «رکضه طویریج»

* «محرم در کویت؛ از حضور اهل تسنن کنار شیعیان تا محدودیت‌های عزاداری»

* «محرم در ترکیه؛ از برگزاری تعزیه ۳۰۰ هزار نفری تا زینبیه استانبول»

* «شور محرم میان مسلمانان مقیم انگلیس؛ از شیفتگی کشیش مسیحی تا دسته عزاداری سه کیلومتری»

* «محرم در آمریکا؛ از روز امام حسین در منهتن تا تعزیه خوانی در مریلند»

* «محرم در افغانستان؛ از شکوه عزاداری در غزنی تا مراسم پنهانی قندهار»

* «محرم در عمان؛ از مراسم عزاداری چندملیتی تا حادثه تلخ وادی الکبیر»

در ادامه، مشروح قسمت پایانی و دهم این پرونده که به عادات و رسوم عزاداری در بحرین پرداخته است را می‌خوانیم؛

حسینیه ایرانی‌ها

حدود ۷۰ درصد جمعیت بحرین را شیعیان تشکیل می‌دهند. عموماً شیعیان بحرین به صورت گسترده در شهرها، شهرک‌ها و روستاهای اطراف در مراسم عزاداری شرکت می‌کنند؛ عاشورا تأثیر زیادی برزندگی شیعیان بحرین داشته و تنها محملی که برای اعلام حضور سیاسی اجتماعی خود دارند، حضور در حسینیه‌ها و اقامه عزاداری است؛ در واقع بحرینی هر چه دارند از عاشورا دارند.

بر اساس گزارش‌های معتبر در بحرین برای حسینیه اصطلاح «حاتم» به کار برده می‌شود و شیعیان تمام مراسم اجتماعی، اعیاد مذهبی و حتی مراسم عروسی فرزندانشان را در حاتم‌ها برگزار می‌کنند. حدود ۳۰۰ باب حسینیه بزرگ و کوچک در بحرین وجود دارد که برخی از آنها در خانه‌های مسکونی موقوفه برگزار می‌شود. نزدیک به ۵۰۰ تکیه خانه بزرگ و رسمی هم وجود دارد که در طول سال در آنها عزاداری می‌شود.

ایرانی الاصل ها در بحرین حدود ۱۰ باب حسینیه دارند و به زبان فارسی اقامه عزا و سینه زنی می‌کنند. شیعیان هندی و پاکستانی نیز به صورت جداگانه مراسم عزاداری به سبک خاص خودشان را بر پا می‌دارند. برادران اهل سنت نیز ارادت و علاقه خاصی به خاندان نبوت و مراسم محرم دارند. روزهای تاسوعا و عاشورا از طرف دولت تعطیل رسمی است و کلیه وزارت خانه‌ها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی تعطیل هستند.

مراسم تعزیه خوانی و پخش نذورات

مراسم تعزیه‌خوانی نیز هنوز در مناطقی از بحرین رواج دارد. همچنین پیشاپیش دسته‌های سینه‌زنی پرچم‌های سیاه و شعارهای عاشورا و بعضاً اسب‌های سیاه‌پوش به صورت ذوالجناح امام به حرکت در می‌آیند. بعضی از دسته‌های سینه‌زنی به نواختن سنج و دمام اقدام می‌کنند.

اطعام عمومی و پخش شربت در این چند روز به صورت گسترده‌ای صورت می‌گیرد. حسینیه‌های بحرین در تمام مدت دو ماه محرم و صفر دایر هستند و مراسم عزاداری و روضه‌خوانی برپا می‌دارند.

مکتب عاشورا؛ درس زندگی سعادتمندانه

دولت بحرین نیز از مدتها قبل تاکنون ممانعتی برای اقامه مراسم عاشورا ایجاد نکرده، ولی در چند سال اخیر که بحرین دچار بحران‌های سیاسی شد و میان شیعیان و دولت اختلافاتی بروزکرد، نیروهای امنیتی شدیداً مراسم روزهای تاسوعا و عاشورا، اربعین و ۲۸ صفر، به ویژه دسته‌های سینه زنی را تحت کنترل دارند تا از ایجاد آشوب جلوگیری کنند.

یادواره عاشورا در حال حاضر در این کشور دارای ابعاد وسیع‌تر و معنا دارتری شده و مردم به خصوص نسل جوان درس زندگی سعادت مندانه خود را از مکتب عاشورا یاد می‌گیرند و با توجه خاصی که به این مراسم دارند هر ساله عمق و ارزش آن را بیشتر درک می‌کنند.

همزمان با فرا رسیدن محرم ۱۴۴۶ مسلمانان بحرینی با پوشیدن لباس سیاه در مناطق السنابس، الکورة و الدیر با راه‌اندازی دسته جات سینه‌زنی در سوگ شهادت امام حسین (ع) عزاداری کردند. دوستداران امام حسین (ع) نیز در حسینیه کرزکان در روستای کرزکان این کشور نیز به سوگواری حضرت اباعبدالله (ع) پرداختند.