رشد 422درصدی آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس/18هزار هکتار سوخت+فیلم

به گزارش بخش استانی وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، جنگل‌های زاگرس با شش میلیون هکتار مساحت در 11استان کشور گسترده است و جنگل‌های بلوط در این منطقه از شمال‌غربی ایران آغاز می‌شود و به جنوب‌غرب ایران می‌رسد.

یک‌ششم مساحت جنگل‌های زاگرس در سال‌های اخیر به‌دلیل زغال‌گیری، کرم جوانه‌خوار بلوط، سدسازی، خشکیدگی، برداشت بیش از حد گیاهان دارویی، خشک‌سالی و نفوذ ریزگردها از بین رفته‌است.

 حکایت نابودی جنگل‌های زاگرس به اینجا ختم نیست، بلکه این جنگل‌ها هرساله میان آتش و دود خاکستر می‌شود و حتی لاک‌پشت‌ها و سنجاب‌ها نیز زنده‌زنده در شعله‌های بی‌مهار زاگرس می‌سوزند.

آتش‌سوزی‌ در جنگل‌های زاگرس موضوع تازه‌ای نیست، بلکه جنگل‌های غرب کشور سال‌های متمادی است که بر اثر عوامل انسانی و طبیعی دچار حریق‌های گسترده می‌شود.

بخش‌هایی از استان‌های خوزستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، لرستان، ایلام، کردستان، کرمانشاه، گیلان، گلستان، فارس، سیستان‌وبلوچستان، اصفهان، و همدان امسال در آتش سوخت تا همچنان زاگرس بوی سوختۀ کبک‌ها بدهد و نبرد نابرابر با شعله‌های سرکش.

نبرد نابرابر با آتش

بیش از 95درصد آتش‌سوزی‌ زاگرس عامل انسانی دارد و 70درصد این حریق‌ها سهوی است. افراد سودجو و قاچاقچیان چوب و زغال نیز عامل رخ‌دادن 30درصد آتش‌سوزی جنگل‌ها هستند.

اطلاعات دقیقی از دلایل اصلی افرادی که جنگل‌های زاگرس را آتش می‌زنند در دسترس نیست، امّا شواهد حاکی از ایجاد کوره‎‌های زغال‌گیری و تبدیل جنگل به زمین کشاورزی پس از آتش‌سوزی در این منطقه است.

بیش از 18هزار هکتار از مراتع کشور تا 29تیر 1403دچار آتش‌سوزی شده‌است و 99درصد این آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های زاگرس رخ داده‌است. خبرگزاری تسنیم برای پیگیری جزیی آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس با حسین میرزایی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان، گفت‌وگو کرده‌است.

تسنیم: دلیل اصلی آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس چیست و چرا این منطقه هرساله در شعله‌های سرکش از بین می‌رود؟

آتش‌سوزی در جنگل‌ها فقط مختص جنگل‌های ایران و زاگرس نیست، بلکه یکی از چالش‌های مهم منابع طبیعی در سطح جهان است. فصل خشک در جنگل‌های زاگرس از اواخر اردیبهشت‌ماه آغاز می‌شود و تا پایان مهرماه ادامه دارد و روند آتش‌سوزی در این منطقه طی این شش‌ماه افزایش می‌یابد.

فصل خشک در جنگل‌های زاگرس امسال به نسبت سال‌های گذشته زودتر آغاز شد. بارندگی‌های بهار نیز پوشش گیاهی این منطقه را افزایش داد و همین عامل‌ها آتش‌سوزی در جنگل‌ها را افزایش داد.

تسنیم: چه میزان از جنگل‌های زاگرس در امسال دچار آتش‌سوزی شده‌است؟

حدود 18هزار هکتار جنگل زاگرس با 790فقره حریق از ابتدای فصل خشک تا یکم مردادماه 1403 دچار آتش‌سوزی شده‌است که این آمار نسبت به سال گذشته 422درصد افزایش یافته‌است.

یک‌هزار و 200هکتار از جنگل‌های لرستان در سال 1402 دچار آتش‌سوزی شد که این آمار به 3هزار و 80هکتار در امسال افزایش پیدا کرده‌است و 255درصد آتش‌سوزی در جنگل‌های این استان نسبت به سال گذشته افزایش یافته‌است.

تسنیم: چه اقدامات پیشگیرانه‌ای برای مقابله با آتش‌سوزی‌های هرساله در جنگل‌های لرستان انجام شده‌است؟

مهم‌ترین موضوع در بحث آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس پیشگیری است و ما باید اقداماتی را برای کاهش حریق در سطح عرصه‌های طبیعی انجام بدهیم.

ما تلاش کرده‌ایم که بخش‌های مختلف جوامع محلی و دهیاران را برای حفاظت از جنگل‌های لرستان آموزش بدهیم و 20هزار نفر همیار طبیعت را با هدف فرهنگ‌سازی برای پاسداشت جنگل‌های زاگرس تاکنون جذب کرده‌ایم.

در بند ب ماده 29 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعۀ کشور به‌  مردمی‌‍شدن اقتصاد و ارتقای مشارکت جوامع محلی در حفظ و احیای منابع طبیعی تأکید شده‌است. ما طرح‌های مرتع‌داری را با محوریت مردم مانند کاشت نهال و مشارکت در طرح‌های آبخیزداری لرستان اجرا کرده‌ایم.

بالغ‌بر 2000نفر از جوامع محلی را برای مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس آموزش داده‌ایم و یک فروند بالگرد برای نخستین‌بار در لرستان برای انتقال نیروها، آب‌پاشی و تجهیزات به مناطق دچار حریق مستقر شده‌است.

2500کیلومتر آتش‌بر در جنگل‌های لرستان ایجاد شده‌است و 100نفر نیروی واکنش سریع برای مهار حریق جنگل‌های این استان را به‌کارگیری کرده‌ایم. 203 دستگاه دمنده به منابع طبیعی لرستان اختصاص داده شده‌است و ما تلاش کرده‌ایم که مردمی‌سازی منابع طبیعی را در این استان اجرا کنیم.

تسنیم: ما هرساله با وجود اقدامات پیشگیرانه برای حفاظت از جنگل‌های زاگرس شاهد خاکسترشدن بخش وسیعی از عرصه‌های طبیعی و جنگلی این منطقه هستیم. آیا می‌توان گفت که این اقدامات نقش بازدارنده‌ای برای مقابله با آتش‌سوزی نداشته‌است؟

اگر اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس نبود حجم و مساحت این حریق‌ها بیشتر می‌شد. آتش‌سوزی حتی در کشورهای توسعه‌یافته با منابع طبیعی در فصل خشک عجین شده‌ا‌ست و این اقدامات پیشگیرانه روند وقوع و آمار آتش‌سوزی در جنگل‌ها را کاهش می‌دهد.

یک جنگلبان باید به‌ازای هر یک‌هزار هکتار جنگل داشته باشیم، امّا در لرستان به‌ازای هر 27هزار هکتار یک نیروی محافظ داریم. نیروهای منابع طبیعی به‌تنهایی جوابگوی حفاظت از عرصه‌های جنگلی نیست و باید از مشارکت مردم استفاده کنیم.

40تشکل مردمی در لرستان برای حفاظت از جنگل‌ها ساماندهی شده‌است و 7میلیارد تومان از اعتبار منابع طبیعی به این تشکل‌ها اختصاص یافته‌است.

تسنیم: چرا جنگل‌های زاگرس هرساله می‌سوزد؟

عمده‌ترین دلایل آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس به‌دلیل شرایط اقلیمی است و وجود مواد سوختنی، گرما و اکسیژن نیز وقوع حریق در عرصه‌های طبیعی را افزایش می‌دهد.

عوامل انسانی در صدر عامل‌های آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس است و 95درصد این حریق‌ها عامل انسانی دارد. بخش بزرگی از آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس نیز عامدانه است و نیاز به ورود جدی‌تر دستگاه‌های امنیتی و قضایی برای مقابله با این موضوع احساس می‌شود.

یکی از دلایل اصلی آتش‌سوزی در جنگل‌های لرستان آتش‌زدن پس‌چر مزارع و سرایت این حریق به مناطق مجاور با هدف الحاق عرصه‌های طبیعی به اراضی کشاورزی است. برخی از کشاورزان با دولت دچار تعارض منافع هستند و اگر ما منابع طبیعی را متعلق به خودمان بدانیم نباید شاهد وقوع این حوادث باشیم.

24عامل آتش‌سوزی جنگل‌های لرستان تا یکم مرداد 1403شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شده‌اند. دو جلسه در دادستانی خرم‌آباد برای مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس تشکیل شده‌است و با عوامل این حریق به‌صورت جدی برخورد می‌شود.

تسنیم: فعالان محیط‌زیست معتقد هستند که آمار ارائه‌شده از جنگل‌های دچار آتش‌سوزی با آمار واقعی مطابقت ندارد. آیا آمار حریق جنگل‌ها به‌صورت مستند و دقیق نیست؟

تمام تلاش ما این است که آمار آتش‌سوزی در جنگل‌های لرستان را به‌صورت مستند ارائه کنیم و دلیلی برای عدم ارائۀ این آمار وجود ندارد. آمار آتش‌سوزی جنگل‌ها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای تهیه می‌شود و شاید این اختلاف‌نظرها به‌دلیل محاسبۀ حریق پس‌چر مزارع در ذیل آتش‌سوزی جنگل‌ها است و گاهی نیز آتش‌سوزی در ارتفاعات بدون مرتع رخ داده‌است.

ما معتقد هستیم که آمار واقعی آتش‌سوزی جنگل‌های لرستان حساسیت‌های مردمی را برای حفاظت از جنگل‌ها افزایش می‌دهد و 80درصد آتش‌سوزی در جنگل‌های این استان سطحی بوده‌است و آسیب جدی به درختان وارد نشده‌است. ما آمادۀ دریافت نظرات و اطلاعات فعالان محیط‌زیست لرستان برای میزان وسعت آتش‌سوزی جنگل‌ها هستیم.

تسنیم: یکی از انتقادهای اساسی فعالان محیط‌زیست به ضعف تجهیزات و گسیل امکانات برای مهار آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس بازمی‌گردد. چرا این ضعف با وجود حریق‌های گسترده وجود دارد؟

مهار آتش‌سوزی در جنگل‌ها یک موضوع تخصصی است و افراد برای این کار باید آموزش‌دیده باشند. حدود 15نفر از افرادی که برای مهار جنگل‌های کشور اعزام شده بودند در سال‌های اخیر جان خود را از دست داده‌اند.

ما در تجهیزات و پشتیبانی نیروهای اعزامی برای مهار جنگل‌ها دچار ضعف و کمبود اعتبار هستیم. 23میلیارد تومان برای تأمین تجهیزات مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها در لرستان نیاز است و حتی یک‌چهارم این مبلغ نیز اختصاص داده نشده‌است.

ما از خیّران تقاضا داریم که تجهیزات مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌های لرستان را خریداری کنند و این امکانات را در اختیار نیروهای مردمی قرار دهند.

گفتگو از: فاطمه نیازی

انتهای پیام/ 644