گزارش| روزگار خوش انارکاران مازندرانی‌/ اینجا دل‌ها خون نیست

به گزارش بخش استانی وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بهشهر، انار؛ میوه‌ای باستانی و پر از خاصیت، این روزها به‌عنوان یکی از ابرمیوه‌های محبوب در سراسر جهان شناخته شده است؛ این میوه‌ی زیبا با دانه‌های یاقوتی رنگ خود نه‌تنها طعم و مزه‌ای بی‌نظیر دارد، بلکه فواید بسیاری برای سلامتی بدن نیز به همراه دارد؛ انار سرشار از ویتامین C، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی است که به تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت قلب و حتی کاهش التهاب کمک می‌کنند.

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف انار می‌تواند به کاهش فشار خون و سطح کلسترول بد در خون کمک کند؛ همچنین، این میوه‌ی پرخاصیت نقش مهمی در پیشگیری از برخی سرطان‌ها، مانند سرطان سینه و پروستات دارد؛ جالب است بدانید که حتی پوست انار نیز خواص درمانی دارد و در طب سنتی برای بهبود مشکلات گوارشی و سلامت پوست استفاده می‌شود.

مازندران، یکی از استان‌های سرسبز و حاصل‌خیز ایران، به‌ویژه در حوزه‌ کشاورزی همواره پیشتاز بوده و این روزها فصل برداشت انار در این منطقه آغاز شده است؛ این استان ‌با دارا بودن حدود یک هزار و 800 هکتار انارستان، مازندران را به یکی از قطب‌های تولید این میوه پرخاصیت و زیبا تبدیل کرده است؛ بر‌اساس پیش‌بینی‌های کشاورزی، امسال‌ تولید بیش از 30 هزار تن انار در این استان انتظار می‌رود که نسبت به سال گذشته که حدود 22 هزار تن بود، افزایش چشم‌گیری خواهد داشت.

انارهای تولیدی در مازندران با تنوعی قابل توجه از ارقام مختلف، از جمله انار ترش، ملس، شیرین و گل انار، تا 16 نوع مختلف را شامل می‌شود که از مهم‌ترین این گونه‌ها می‌توان به انار “ملس”، انار ترش “میانکاله”، انار “شکر” (یا همان انار شیرین) و انار “سیاه” اشاره کرد؛ انار شکر و انار اشرف به دلیل طعم منحصر به‌فرد و کیفیت بالا، از ظرفیت خوبی برای صادرات برخوردارند.

کشاورزان؛ زحمت‌کار فراوان و دغدغه فروش

بیش از 70 درصد از انارستان‌های استان در شهرستان بهشهر قرار دارد که به‌نوعی می‌توان آن را قطب اصلی تولید انار در مازندران دانست؛ درختان انار از سال دوم و سوم به بعد شروع به باردهی می‌کنند و می‌توانند به‌طور متوسط سالانه 20 تا 30 کیلوگرم میوه تولید کنند؛ برداشت انار در مازندران، با دقت و حساسیت بالایی انجام می‌شود، چرا که این میوه باید به‌صورت سالم و بدون آسیب به بازار عرضه شود تا طعم و کیفیت خود را حفظ کند.

در باغ‌های سرسبز بهشهر، با شروع فصل برداشت انار، هیاهو و جنب‌وجوشی خاص به چشم می‌خورد؛ کشاورزان، با لباس‌های کار خاکی و کلاه‌های حصیری که از گرمای آفتاب محافظتشان می‌کند، مشغول چیدن انارهای یاقوتی از درختان پربار‌ند؛ عطر ملایم انار در هوای خنک پاییزی پراکنده شده و صدای خنده‌های کشاورزان به همراه شوری که در کار دارند، فضای باغ را پر کرده است.

حسین آقایی، یکی از کشاورزان با تجربه بهشهر، در حالیکه انار را با دقت از درخت جدا می‌کند، با صدای آرام و لبخندی بر لب می‌گوید: “این روزها اوج کار ماست؛ باید سریع کار کنیم تا انارها قبل از رسیدن به باران پاییزی چیده شوند، چرا که باران می‌تواند باعث ترک خوردن پوست انار و کاهش کیفیت آن شود.”

 وی با افتخار به درختانش نگاه می‌کند و ادامه می‌دهد: “هر سال وقتی انارها به این مرحله می‌رسند، حس می‌کنم تمام زحمات یک ساله‌مان به ثمر نشسته و همین برایمان بهترین پاداش است.”

حسین و دیگر کشاورزان از صبح زود در باغ‌ها حضور دارند. آن‌ها با استفاده از ابزارهای دستی کوچک و با مهارت و دقت خاص، انارها را از شاخه‌ها جدا می‌کنند و در سبدهای مخصوص جمع‌آوری می‌گذارند؛ انارها به‌دلیل نازکی پوست و آسیب‌پذیری، باید با دقت خاصی چیده شوند تا هیچ آسیبی به آن‌ها وارد نشود. “هر دانه انار به مثابه‌ی یک یاقوت است و باید آن‌ها را با احتیاط حمل کنیم”، این جمله را یکی از کارگران به نام رضا می‌گوید.

اما داستان انار به اینجا ختم نمی‌شود؛ پس از پایان کار روزانه در باغ، در خانه‌ها فعالیت دیگری آغاز می‌شود. زنان محلی، که نقش مهمی در فرآوری محصولات باغی دارند، در حال دون کردن انارها برای تهیه رب انار هستند. وارد یکی از خانه‌های روستایی می‌شویم؛ جایی که چند زن دور هم جمع شده‌اند و مشغول جدا کردن دانه‌های انار از پوست آن‌ها هستند.

 دانه‌های سرخ در ظرف‌های بزرگ جمع می‌شوند و دستان زن‌ها که به‌خاطر تماس با انارها کمی سرخ‌رنگ شده، نشان از کار پر زحمتی دارد که به عشق و علاقه انجام می‌دهند.

زهرا خانم، یکی از زنان روستا در حالی که دانه‌های انار را با دست‌های ماهرانه‌اش جدا می‌کند، می‌گوید: “هر سال در این فصل همه خانم‌های روستا به یکدیگر کمک می‌کنیم؛ وقتی انارها را دون می‌کنیم، حس می‌کنیم که تمام انرژی و تلاش کشاورزان را به خانه می‌آوریم. بعد از آن، دانه‌های انار را در دیگ‌های بزرگ مسی می‌ریزیم و روی آتش ملایم می‌پزیم تا تبدیل به رب انار شوند.”

زهرا با لبخند اضافه می‌کند: “پخت رب انار خودش هنری است که از مادرانمان یاد گرفته‌ایم. باید دانه‌ها به‌درستی دون شوند و سپس به‌مدت چندین ساعت بر روی شعله‌ کم جوشانده شوند تا آب دانه‌ها خارج و قوام پیدا کند. حین پخت، کمی نمک به آن اضافه می‌کنیم تا طعمش بیشتر جا بیفتد. این رب انار نه تنها برای مصرف خانگی بلکه برای فروش هم آماده می‌شود. طعمش با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست؛ ترش و شیرینی که از انارهای بهشهر به دست می‌آید، بی‌نظیر است.”

اما حس و حال این فعالیت‌ها تنها به رب انار محدود نمی‌شود. برای بسیاری از کشاورزان و خانواده‌هایشان، برداشت انار فرصتی برای گردهمایی و کار گروهی است که در کنار کار، صمیمیت و همدلی را تقویت می‌کند. 

حسن، یکی دیگر از باغداران، در حالی که به‌دقت انارهای چیده شده را در جعبه‌های مخصوص بسته‌بندی می‌کند، می‌گوید: “این کار برای ما فقط منبع درآمد نیست؛ بلکه یک رسم و فرهنگ است که از پدرانمان به ما رسیده. هر سال از اوایل پاییز تا اواسط آبان، باغ‌هایمان پر از رنگ‌های قرمز و نارنجی می‌شود و همین باعث می‌شود کارمان لذت بیشتری داشته باشد.”

او درباره مشکلات و چالش‌های موجود نیز صحبت می‌کند: “با اینکه انارهایمان از کیفیت بالایی برخوردارند، اما مشکلات زیادی داریم. مثلاً نبود سردخانه‌های مجهز باعث می‌شود که نتوانیم انارها را به مدت طولانی نگهداری کنیم‌ و اگر شرایط جوی نامناسب شود، محصول ما دچار آسیب می‌شود. امیدواریم مسئولان به مشکلات ما بیشتر توجه کنند.”

با این‌همه، کشاورزان و زنان روستایی در بهشهر همچنان با عشق و علاقه به کارشان ادامه می‌دهند. آن‌ها می‌دانند که انارهایشان نه‌تنها منبع درآمد، بلکه نمادی از فرهنگ و هویت منطقه‌شان است. هر دانه انار که از باغ‌های بهشهر به بازار می‌رسد، داستانی از زحمت، عشق و تلاش بی‌پایان را در دل خود جای داده است.

زیرساخت‌ها و آگاهی کشاورزان

در گفت‌وگو با دکتر شریفی، کارشناس صادرات محصولات کشاورزی، او به ظرفیت‌های فراوان انار مازندران برای صادرات اشاره کرد و درباره چالش‌های موجود با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهد و بیان می‌کند: “انار مازندران، به‌ویژه ارقامی مانند انار شکر و انار اشرف، به‌دلیل طعم شیرین و ماندگاری بالا، ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی برای رقابت در بازارهای جهانی دارند؛ طعم و عطر خاص این انارها و رنگ یاقوتی دانه‌ها می‌تواند توجه بسیاری از خریداران بین‌المللی را جلب کند. با این حال، چند مانع مهم در مسیر صادرات این محصول وجود دارد که باید به‌دقت مورد توجه قرار گیرند.”

وی به اولین چالش، یعنی کمبود زیرساخت‌های صادراتی مناسب، اشاره می‌کند و می‌گوید: “یکی از مشکلات عمده، نبود سردخانه‌های مجهز در منطقه است. انار برای حفظ کیفیت و ماندگاری خود نیاز به شرایط خاص نگهداری دارد و باید در دمای مناسب و کنترل شده ذخیره شود. کمبود سردخانه‌های استاندارد باعث می‌شود که انارها به‌سرعت کیفیت خود را از دست بدهند و برای صادرات نامناسب شوند.”

او به مسئله بسته‌بندی نیز پرداخت و توضیح می‌دهد: “بسته‌بندی انارهای صادراتی باید به‌گونه‌ای باشد که ضمن حفظ تازگی و طراوت، از آسیب به دانه‌ها و پوسته انار جلوگیری کند. در حال حاضر بسیاری از کشاورزان از روش‌های سنتی بسته‌بندی استفاده می‌کنند که مناسب صادرات نیست و نمی‌تواند انتظارات بازارهای بین‌المللی را برآورده کند. استفاده از جعبه‌های استاندارد و بسته‌بندی‌های محافظتی باید مورد توجه قرار گیرد تا محصول به‌صورت سالم به مقصد برسد.”

یکی دیگر از مسائل مهمی که دکتر شریفی به آن اشاره می‌کند، عدم آگاهی کشاورزان از استانداردها و نیازمندی‌های بازارهای صادراتی است. وی در این خصوص توضیح می‌دهد: “کشاورزان به ندرت آزمایش‌های دوره‌ای برای کنترل کیفیت انارهای خود انجام می‌دهند. برای صادرات، آزمایش‌های متعددی نیاز است؛ از جمله بررسی میزان قند و اسیدیته انار، کیفیت دانه‌ها، سالم بودن پوسته و عدم وجود آلودگی‌های قارچی. متأسفانه بسیاری از باغداران از اهمیت این آزمایش‌ها آگاه نیستند و یا امکانات لازم برای انجام آن‌ها را ندارند. این موضوع می‌تواند باعث برگشت محصولات از مرزهای گمرکی شود.”

 شریفی تأکید می‌کند که آموزش کشاورزان و ارتقای آگاهی آن‌ها در مورد استانداردهای بین‌المللی بسیار ضروری است؛ “باغداران نیاز دارند تا با فرایندهای نوین کشاورزی آشنا شوند و بدانند که برای صادرات باید چه مراحلی را طی کنند. این آموزش‌ها می‌تواند شامل مدیریت آفات و بیماری‌ها، نحوه صحیح برداشت و نگهداری، و انجام آزمایش‌های مختلف برای تضمین کیفیت محصول باشد.”

او به راهکارهایی برای بهبود وضعیت نیز اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: “مسئولان جهاد کشاورزی باید برنامه‌های حمایتی برای توسعه زیرساخت‌های صادراتی، مانند احداث سردخانه‌های مجهز و کارگاه‌های بسته‌بندی مدرن، را در اولویت قرار دهند. همچنین، ایجاد مراکز آزمایشگاهی در نزدیکی انارستان‌ها می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا به‌صورت دوره‌ای محصولات خود را آزمایش کنند و از سلامت آن‌ها مطمئن شوند.”

وی تأکید می‌کند که همکاری میان بخش‌های مختلف، از جمله دولت، کشاورزان، و بخش خصوصی، می‌تواند به توسعه صادرات انار مازندران کمک کند؛ “اگر بتوانیم مشکلات موجود را برطرف کنیم و زیرساخت‌های لازم را فراهم آوریم، انار مازندران نه‌تنها در بازار داخلی بلکه در سطح جهانی نیز می‌تواند جایگاه ویژه‌ای به دست آورد و درآمد قابل توجهی برای کشاورزان و اقتصاد منطقه فراهم کند.”

انتهای پیام/