واکاوی ‌علل آتش‌سوزی در جنگل‌های کردستان/ باز هم انسان!

به گزارش بخش استانی وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از سنندج، یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداوند متعال، وجود منابع طبیعی و جنگل‌ها است و حفاظت از آن، به موجب شرع مقدس اسلام و قوانین مربوطه در جمهوری ایران بسیار حائز اهمیت است. خداوند متعال در قران کریم توصیه بر حفاظت و آبادانی طبیعت و عدم تخریب و صدمه زدن بر پیکره ظرفیت‌های این حوزه توصیه نموده و روایات نیز بر این مهم اشاره دارد.

منابع طبیعی به ویژه جنگل‌ها جزو ثروت‌های ملی بوده و فرهنگ‌سازی علمی و آگاهانه از آن موجب رشد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می‌شود، حفاظت و بهره‌برداری عادلانه و عدم تخریب وظیفه‌ای همگانی بوده و هر گونه سهل‌انگاری تعدی به حقوق سایرین است. بنابراین فرهنگ‌سازی در این حوزه بسیار حائز اهمیت است.

منابع‌طبیعی کشورمان اعم از جنگل‌ها، مراتع و بیابان‌ها با مساحتی بیش از 136 میلیون هکتار یعنی حدود 85 درصد سطح کشور را شامل می‌شوند. از وسعت دو میلیون و 900 هکتاری استان کردستان، یک میلیون‌ و 700 هزار هکتار معادل 62 درصد از پهنه استان نیز را جنگل، مراتع و عرصه‌های طبیعی تشکیل می‌دهد.

قاچاق چوب، تخریب و تصرف اراضی ملی و کشاورزی، آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها همواره از مهم‌ترین چالش‌های حوزه منابع طبیعی بوده و هست و استان کردستان نیز از این امر مستثنا نمانده است. هر ساله با شروع فصل گرما آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای را در مناطق مختلف استان کردستان شاهد هستیم، آتش‌سوزی‌هایی که اکثر مسئولان استانی بر دخالت انسان در وقوع آن‌ها صحه گذاشته‌اند.

همچنین قطع درختان با ارزش بلوط به منظور قاچاق و فروش و ارسال آن‌ها به خارج از استان، بهره‌برداری بی‌رویه و غیرقانونی از جنگل‌ها و مراتع، تبدیل کاربری عرصه‌های منابع طبیعی، از دیگر چالش‌هایی است که متولیان منابع طبیعی استان با آن مواجه است و حفظ و صیانت از آن مستلزم همکاری همه دستگاه‌ها و اقشار مختلف مردم است.

برابر ماده 2 قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع کشور، مصوب سال 1341 و ماده 2 قانون حفاظت و بهره‌برداری جنگل‌ها و مراتع از مراتع مصوب مرداد ماه سال 1346 و اصلاحات بعدی آن، حفظ، احیا، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری از منابع طبیعی از جمله مراتع رسالت و وظیفه ذاتی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است.

در بازدید «بهزاد شریفی‌پور» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان از دفتر خبرگزاری تسنیم در سنندج فرصتی فراهم شد تا خبرنگار این رسانه در گفت‌وگوی تفصیلی وضعیت این حوزه را مورد بررسی قرار دهد، مدیری که در عین تواضع، کمبود تجهیزات و تنها با 62 نفر نیرو پهنه استان را مدیریت کرده و شاهد اتفاقات خوبی از جمله کاهش میزان وقوع آتش‌سوزی‌ها در سال گذشته و چندماهه نخست سال‌جاری بوده‌ایم.

مشروح گفت‌وگوی کامل در ادامه از نظر خوانندگان محترم می‌گذرد:

.

تسنیم: میزان آتش‌سوزی در شش ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته در چه وضعیتی بوده است؟

شریفی‌پور: متأسفانه براثر تغییرات اقلیمی و افزایش گرمای زمین و تغییر رژیم بارندگی از برف به سمت باران چند سالی است که شاهد پدیده حریق و آتش‌سوزی در استان کردستان هستیم که به دلیل قرارگیری موقعیت جغرافیایی استان در کمربند خشک و نیمه خشک دنیا بیشتر از تبعات تخریب و تصرف و دست‌اندازی با حریق و آتش‌سوزی دست و پنجه نرم می‌کنیم.

در اواسط خرداد ماه سال جاری اولین حریق و آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های استان را داشتیم و در کنار تجهیزات و امکانات کمی که وجود داشت، شاهد کاهش میزان آتش‌سوزی‌ها بودیم. امسال توسط ستاد بحران استان بسیاری از تجهیزات اطفاء حریق تهیه و در بین تشکل‌های جوان توزیع شده است، همچنین بالغ بر 100 نفر دیدبان در مناطق مستعد حریق و بحران به صورت 24 ساعته حضور داشتند که می‌توان گفت که یکی از دلایل کاهش آتش سوزی در استان در سال جاری پراکنش و حضور تیم اطفا حریق در مناطق مستعد آتش‌سوزی بوده است.

از ابتدای سال‌جاری تا آخر مهرماه – هفت ماهه‌ سال جاری حدود 235 فقره آتش‌سوزی داشتیم که بالغ بر 3 هزار و 123 هکتار از اراضی منابع طبیعی استان دچار طعمه حریق شد، اما خوشبختانه به همت سازمان‌های متولی، انجیوها و دیدبان‌ها و جنگل‌بان‌های منابع طبیعی امسال در تعداد فقرات آتش‌سوزی 5 درصد و در سطح عرصه‌های منابع طبیعی درگیر حریق نیز 5 درصد کاهش داشته‌ایم و این نشان دهنده تلاش تیم‌های اطفا حریق است.

تسنیم: بیشترین مناطق درگیر آتش‌سوزی در استان کردستان مربوط به کدام شهرستان‌ها بوده است؟

شریفی‌پور: سطح‌های مرتعی بیشترین میزان آتش‌سوزی را دارند و یکی از دلایل این آتش‌سوزی‌ها پسماند مزارع است و از آنجایی که‌ بهترین و ساده‌ترین کار برای کشاورزان و بهره‌برداران آتش زدن پسماند مزارع است، متاسفانه آتش به عرصه‌های جنگلی و مرتعی استان سرایت پیدا کرد و دچار طعمه حریق شدند.

بیشترین میزان حریق در تعداد فقرات مربوط به شهرستان بانه با 41 فقره بوده که حدود 172 هکتار از اراضی جنگلی این منطقه طعمه حریق شدند و از نظر بیشترین میزان سطح درگیر حریق نیز شهرستان سقز با 276 هکتار از اراضی درگیر حریق بوده است.

تسنیم: وضعیت استان کردستان به لحاظ تجهیزات اطفا حریق چگونه است؟

شریفی‌پور: خوشبختانه استان کردستان جزو استان‌های پیشرو به لحاظ تجهیزات اطفا حریق در کشور است و امسال بالغ بر 53 دستگاه دمنده با اعتباری بالغ بر 2.5 میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی، استانی و ستاد بحران خریداری و توزیع شده که با توجه به نیاز استان حدود 200 دستگاه دیگر نیاز است که از این تعداد 60 دستگاه دیگر درشرف خریداری است و برای سال آینده به احتمال زیاد در سطح استان توزیع خواهد شد، در مجموع در طول این دو سال توانسته‌ایم حدود 145 دستگاه دمنده را تهیه و در سطح استان توزیع کنیم.

تمام تیم‌های اطفاء حریق مجهز به دمنده و تجهیزات حریق هستند، هرچند کافی نیست؛ اما امیدواریم با توزیع 60 دمنده دیگر در استان دیگر شاهد کمبود دمنده در سطح استان نباشیم.

تسنیم: در اداره کل منابع طبیعی کردستان به لحاظ نیروی انسانی چقدر کمبود نیرو دارید؟

شریفی‌پور: تقریباً 62 نفر در امر حفاظت، صیانت، امرپیشگیرانه، تخریب و تصرف و قاچاق چوب در استان کردستان مشغول به فعالیت هستند، اما طی قراردادی که با تشکل‌های مردم نهاد منعقد کرده‌ایم با 100 نفر از اعضاء تشکل‌ها تحت عنوان دیدبان همکاری داریم که در مجموع می‌توان گفت 162 نفر در استان مشغول به‌کار هستند، این در حالی است که در سال گذشته تعداد این افراد 72 نفر بوده است.

امسال برخلاف سال گذشته بیشتر انرژی خود را صرف جنگل‌های بانه، مریوان، سروآباد و بخشی از سنندج کرده‌ایم تا کمتر شاهد آسیب‌پذیری جنگل‌ها در این مناطق باشیم.

تسنیم: علت آتش‌سوزی‌ها در استان چیست؟ آیا متخلفان دستگیر و با آن‌ها برخورد قانونی شده است؟

شریفی‌پور: بیش از 90 تا 95 درصد ‌عوامل آتش‌سوزی‌ها انسانی و بقیه سهوی است که لازم به ذکر است ‌با متخلفانی که این خطا را مرتکب شده‌اند برخورد قاطعانه شده ‌و در شهرستان‌ها پرونده‌های آن‌ها به مرجع قضایی ارجاع داده و در بحث حریق و آتش‌سوزی اراضی نیز افراد متخلف دستگیر و برای آن‌ها حکم اشد مجازات صادر شده است.

تسنیم: چند فقره پرونده در حوزه تخریب و تصرف اراضی در استان کردستان تشکیل شده است؟ آیا حجم تصرفات کاهشی بوده یا افزایشی؟

شریفی‌پور: یک‌هزار و 270 فقره پرونده تخریب و تصرف به مراجع قضایی ارجاع داده شده و بالغ بر یک هزار و 455 هکتار از عرصه‌های جنگلی و مرتعی و منابع طبیعی استان دچار تخریب و تصرف و دست‌اندازی شده است که  به نسبت دوره مشابه سال گذشته در سطح تعداد فقرات 28 درصد و در سطح مساحت نیز 25 درصد افزایش را داشته‌ایم.

طی هفت ماهه سالجاری برای 757 فقره پرونده که به مرجع قضایی ارجاع داده شده حکم خلع ید و رفع تصرف و در عرصه منابع طبیعی و سطحی نیز بالغ بر 560 هکتار از اراضی ملی و دولتی ما به دولت به عنوان بیت‌المال بازگردانده شده است و امیدواریم مابقی احکام باقیمانده نیز تا پایان سال صادر و دست متجاوزین از عرصه‌های منابع طبیعی کوتاه شود.

تسنیم: میزان کشفیات قاچاق چوب و ذغال در سال جاری چقدر بوده است؟

شریفی‌پور: قاچاق چوب پدیده شومی است که چندسالی است در استان کردستان با آن درگیر هستیم، در طول هفت ماهه نخست سالجاری حدود 37 فقره پرونده کشفیات قاچاق چوب در استان داشته‌ایم که این میزان از کشفیات در 213 مترمکعب و بالغ بر 128 تن قاچاق چوب بوده است؛ همچنین 457 کیلوگرم کشفیات ذغال را در سال جاری داشته‌ایم که توسط یگان حفاظت منابع طبیعی کشف و به مراجع قضایی ارجاع داده شده است.

تسنیم: وضعیت زراعت چوب در استان کردستان به چه صورت است؟ تاکنون چند اصله نهال در اختیار متقاضیان قرار گرفته است؟

شریفی‌پور: در سال‌های 1401 و 1402 بالغ بر 30 میلیون اصل نهال تولید شده که در سال گذشته حدود 80 درصد آن یعنی بالغ بر یک میلیون و 440 هزار نهال صنوبر تبریزی به متولی و کننده کار سپرده شده است، همچنین در سطح استان کردستان 878 هکتار عرصه زراعت چوب در سامانه ثبت شده که این نهال‌ها در زمین شخصی پرورش و حدود 2 الی 5 سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد که از هرهکتار بالغ بر 250 میلیون تومان عاید متقاضی زراعت چوب خواهد شد و از سوی دیگر سبب کاهش امر قاچاق چوب و کاهش فشار بر عرصه‌های منابع طبیعی و همچنین به معیشت بهره‌برداران نیز کمک شایانی خواهد کرد.

کردستان یکی از استان‌های پیشرو در امر زراعت چوب است و با کاشت یک میلیارد نهال در استان کردستان به نوعی سعی کرده‌ایم این مهم را که نقش مؤثری در کاهش قاچاق چوب دارد را در استان نهادینه کنیم.

تسنیم: در بحث تصرف اراضی ملی استان کردستان چه اقداماتی صورت گرفته است؟

شریفی‌پور: طی هفت ماهه سالجاری حدود 173 پلاک و تا به امروز نیز 871 پلاک رفع تداخلات ارضی در استان کردستان صورت گرفته و در مجموع 261 هزار و 554 هکتار اراضی کشاورزی رفع تداخل صورت گرفته است.

تسنیم: باتوجه به اینکه بسیاری از مناطق استان در معرض فرسایش خاک هستند در این حوزه وضعیت به چه صورتی است؟ آیا اقدامات پیشگیرانه مثل پروژه‌های آبخیزداری انجام شده یا نه؟ بیشتین میزان فرسایش خاک در چه منطقه‌ای است؟

شریفی‌پور: استان کردستان سرمنشا پنج حوزه آبخیز است و سالانه 6 درصد از رواناب‌های سطحی و آب شیرین کشور از پنج حوزه آبخیزداری استان نشأت گرفته و ساری و جاری می‌شوند.

در فرآیند جامع حوزه‌های آبخیز خوشبختانه یک میلیون و 100 هزار هکتار از پهنه دو میلیون و 900 هزار هکتاری یعنی از 33 درصد استان مطالعات آن انجام و در شرق استان نیز پروژه‌های آبخیزداری خوبی صورت گرفته و در پهنه 700 هزار هکتاری یازده سازه آبخیز در طول سنوات گذشته به اجرا درآمده که تثبیت شده و از خطر سیل، کاهش حمل رسوبات و امر فرسایش خاک در امان است، در واقع هدف از اجرای پروژه‌های آبخیزداری این است که با کنترل و بهره‌برداری بهینه از منابع از فرسایش خاک و هدررفت منابع طبیعی جلوگیری کند.

در استان کردستان سالانه 16 تن در هکتار فرسایش خاک داریم که در حوزه‌های آبخیزداری که کار انجام شده این میزان به 8 الی 10 تن رسیده‌ایم که این آمار خوبی است.

بیشترین میزان فرسایش خاک مربوط به شهرستان بیجار است بالغ بر 24 تن در هکتار در سال فرسایش خاک داریم که اقدامات خوبی در این منطقه نیز صورت گرفته و آبخیزداری می‌تواند به کاهش فرسایش خاک در مناطق مستعد کمک کند.

انتهای پیام/481/.