تفکیک پسماند در چهارمحال و بختیاری؛ شعاری که عملی نشد

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، استان چهارمحال و بختیاری با جمعیتی حدود یک میلیون نفر، روزانه بین 700 تا 800 گرم پسماند به ازای هر نفر تولید می‌کند که مجموعاً به حدود 700 تن در روز می‌رسد. این میزان پسماند، در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند تهدیدی جدی برای محیط زیست، منابع آبی و بهداشت عمومی استان باشد.

دفن غیراصولی پسماندها در این استان، به دلیل موقعیت جغرافیایی کوهستانی و وجود منابع آبی سطحی و زیرزمینی، می‌تواند منجر به آلودگی آب‌ها و خاک شود.

این مسئله نه تنها سلامت انسان‌ها را به خطر می‌اندازد، بلکه به اکوسیستم‌های طبیعی و حیات وحش منطقه نیز آسیب می‌رساند. بنابراین، مدیریت پسماند به‌ویژه در استان‌های حساس از نظر محیط زیستی مانند چهارمحال و بختیاری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

یکی از چالش‌های اساسی در مدیریت پسماند این استان، دفن غیربهداشتی زباله‌ها است. دفن پسماند در استان و جانمایی مکان دفن پسماند در شهرها و روستاهای استان با توجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت آب‌های جاری و زیرزمینی، به‌صورت اصولی و بهداشتی انجام نمی‌شود که این موضوع می‌تواند منجر به آلودگی منابع آبی و خاکی شده و سلامت عمومی را تهدید کند.

علاوه بر این، نبود زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و دفع پسماند، به‌ویژه در مناطق روستایی، از دیگر مشکلات موجود است، این کمبود زیرساخت‌ها باعث می‌شود تا زباله‌ها به‌صورت پراکنده در محیط رها شده و منجر به آلودگی‌های زیست‌محیطی شوند.

اهمیت و ضرورت طرح تفکیک پسماند از مبدأ در استان

یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت پسماند، تفکیک زباله از مبدأ است. این رویکرد با جداسازی پسماندهای قابل بازیافت از سایر زباله‌ها، امکان بازیافت مواد و کاهش حجم پسماندهای دفنی را فراهم می‌کند.

در شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری، روزانه حدود 150 تن پسماند تولید می‌شود که از این میزان، 135 تن پسماند خانگی و 15 تن پسماند غیرخانگی است. با اجرای طرح تفکیک از مبدأ، می‌توان حدود 20 درصد از پسماندهای خانگی را بازیافت کرد که معادل 26 تن در روز است.

با جداسازی پسماندهای قابل بازیافت، حجم زباله‌های دفنی کاهش یافته و عمر مفید محل‌های دفن افزایش می‌یابد، همچنین بازیافت مواد قابل استفاده، نیاز به استخراج و تولید مواد اولیه جدید را کاهش داده و در حفظ منابع طبیعی مؤثر است.

برای مدیریت پسماند در استان چهارمحال و بختیاری چه باید کرد؟

تفکیک پسماند از مبدأ، از انتشار آلودگی‌های ناشی از دفن یا سوزاندن زباله‌ها جلوگیری می‌کند و از طرفی صنایع مرتبط با بازیافت و مدیریت پسماند می‌توانند فرصت‌های شغلی جدیدی در استان ایجاد کنند.

اما برای مدیریت پسماند در استان چهارمحال و بختیاری چه باید کرد؟ به نظر می‌رسد ابتدایی‌ترین راهکاری که به ذهن می‌رسد، ایجاد و تجهیز مراکز جمع‌آوری و بازیافت پسماند در مناطق شهری و روستایی استان است.

همچنین تشویق شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها برای توسعه نرم‌افزارها و ابزارهای هوشمند در حوزه مدیریت پسماند و از طرف دیگر  وضع قوانین برای الزام به تفکیک پسماند از مبدأ در کنار الزاماتی که برای شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به عنوان متولیان شهرها و روستاها باید داشت، می‌توان راهگشا باشد.

مهمترین چالش زیرساختی، عدم مدیریت انواع پسماند است

محسن کریمی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد، با اشاره به مشکل پسماند در استان چهارمحال و بختیاری، اظهارداشت: چالش اول و مهم و زیرساختی ما در استان چهارمحال و بختیاری عدم مدیریت انواع پسماند است.

وی افزود: روزانه 700تن پسماند عادی در چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود که این زباله‌ها و دیگر زباله‌های تولیدی استان  به دلیل نبود کارخانه بازیافت و کمپوست در استان  و عدم اجرای طرح تفکیک از مبدا در محل‌های دفن غیرمهندسی و غیر اصولی تل‌انبارو دفن می‌شود که باعث آلودگی آب و خاک می‌شود و در مراحلی منجر به آتش‌سوزی و آلودگی هوا نیز می‌شود.

سرپرست  حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه  در چند سال گذشته در چندین نوبت مدیران اجرایی پسماند را به مراجع قضایی معرفی و الزام کردیم که طرح تفکیک از مبدا و اجرای کارخانه بازیافت و کمپوست انجام شود اما تاکنون اقدامی از طرف وزارت کشور انجام نشده است.

وی ادامه داد : به استناد ماده 7قانون مدیریت پسماند شهرداران، دهیاران و بخشداران  مدیران اجرایی پسماند هستند و به استناد ماده  23 قانون  مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست ناظر عالی بر اجرای قانون مدیریت پسماند است.

معرفی شهرداران و دهیاران استان به مراجع قضایی

وی گفت: سال 1402طی اقدام سراسری کل شهرداران و دهیاران و بخشداران استان را به مراجع قضایی معرفی کردیم زیرا به استناد ماده 4 آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند اعلام کرده تا سال 1392 همه شهرها باید طرح تفکیک از مبدا را اجرا و واحد بازیافت و کمپوست را برای مدیریت پسماند ایجاد کنند اما در استان چهارمحال و بختیاری تاکنون که 11 سال از آخرین مهلت اجرای ماده4 آیین نامه اجرایی پسماند گذشته اقدامی انجام نشده است.

وی عنوان کرد: در خرداد ماه سال جاری کارگروه ملی مدیریت پسماند در سازمان حفاظت محیط زیست کشور  با دستور کار مدیریت پسماند چهارمحال و بختیاری تشکیل شد که دو مصوبه شامل تهیه و اجرای طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند استان  و اجرای واحد کمپوست و بازیافت برای شهرستان شهرکرد و تعیین تکلیف شرکت طبیعت پاک زاگرس داشت که ما ماهانه رصد می‌کنیم و به سازمان محیط زیست گزارش میدهیم. 

سرپرست حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری گفت: راهکار اساسی و زیرساختی  برای حل مشکل پسماند استان اجرای طرح تفکیک از مبدا است که اگر اجرا شود و در ادامه آن واحد کمپوست و بازیافت در استان احداث و پسماند تفکیک شده مدیریت شود ما عملا هیچ پس‌ماندی برای دفن نخواهیم داشت.

استان جایگاهی برای دفن مناسب پسماند ندارد

وی گفت: استان چهارمحال و بختیاری به دلیل وجود منابع آبی ، جنگل‌ها ،مراتع ارزشمند و تنوع زیستی بالا جایگاهی برای دفن مناسب پسماند ندارد و بهترین راه اجرای هرچه سریع‌تر طرح تفکیک از مبدا و ایجاد کارخانه بازیافت و کمپوست است در حال حاضر در  دو شهرستان‌ خانمیرزا و شهرکرد واحد بازیافت و کمپوست مراحل اخذ جواز تاسیس را طی می‌کنند ‌و در صورت احداث این مراکز می‌توانند شهرستان‌های مجاور را هم پوشش دهند.

سرپرست حفاظت محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری گفت: موضوع حایز اهمیت اجرای طرح تفکیک از مبدا است که زیرساخت طرح تفکیک از مبدا فرهنگ‌سازی  و همکاری و همراهی مردم با طرح است و دستگاه‌های متولی مانند صدا و سیما، آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌های اطلاع رسان  برنامه‌ای خاص برای این موضوع تهیه و فرهنگ‌سازی کنند تادر این موضوع بتوانند اثرگذار باشند و به نقطه مطلوب برای اجرای طرح تفکیک از مبدا برسیم.

کریمی خاطرنشان کرد: وقتی طرح تفکیک از مبدا درست انجام شود کار متوقف نمی‌شود زیرا به دنبال طرح تفکیک از مبدا موفق  کمپوست با کیفیت تولید می‌شود و کود آلی ارزشمند و غنی برای کشاورزی تهیه می‌شود اما اگر کمپوست بی‌کیفیت تولید شود سودآوری برای مجری طرح نخواهد داشت و ممکن است کار متوقف شود.

به گزارش تسنیم، مدیریت پسماند و اجرای طرح‌های تفکیک از مبدأ در استان چهارمحال و بختیاری، نیازمند همکاری و هماهنگی بین نهادهای دولتی، شهرداری‌ها و مشارکت فعال شهروندان است.

تنها با تلاش جمعی می‌توان به حفظ محیط زیست، بهبود بهداشت عمومی و استفاده بهینه از منابع دست یافت. اجرای موفقیت‌آمیز این طرح‌ها، نه‌تنها به کاهش آلودگی و حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر استان‌ها در مدیریت پایدار پسماند مورد استفاده قرار گیرد.

انتهای پیام/7540